Σε εκδήλωση της εφημερίδας «Δημοκρατία», οι δύο πρώην πολιτικοί ηγέτες ανέδειξαν τις θεσμικές προκλήσεις της εποχής και την ανάγκη υπεράσπισης του δημοκρατικού πολιτεύματος – Οι παρεμβάσεις τους επικεντρώθηκαν στη σχέση κράτους–πολίτη, στην κρίση εμπιστοσύνης και στα όρια της δημόσιας ζωής
Ο Κώστας Καραμανλής ανέβηκε πρώτος στο βήμα και διατύπωσε ένα εκτενές πλαίσιο για το πώς αντιλαμβάνεται τις προκλήσεις της σημερινής δημοκρατικής λειτουργίας. Τόνισε ότι «η Δημοκρατία απαιτεί σοβαρότητα, νηφαλιότητα, μετριοπάθεια και υπευθυνότητα από όλους», επισημαίνοντας πως το πολίτευμα δεν αρκεί να υπάρχει στα χαρτιά αλλά να λειτουργεί με τρόπο που ενισχύει την εμπιστοσύνη των πολιτών. Στάθηκε ιδιαίτερα στο γεγονός ότι χωρίς εμπιστοσύνη προς τους θεσμούς, «καμία Δημοκρατία δεν μπορεί να σταθεί όρθια», υπενθυμίζοντας ότι η μεταπολίτευση έθεσε τα θεμέλια πολιτικής σταθερότητας που σήμερα δεν πρέπει να θεωρούνται αυτονόητα.
Ο πρώην πρωθυπουργός αναφέρθηκε στις κοινωνικές ανισότητες, στην υποχώρηση του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου και στη σταδιακή απομάκρυνση των πολιτών από την πολιτική διαδικασία, περιγράφοντας ένα περιβάλλον όπου η δυσφορία και η αίσθηση μη εκπροσώπησης τροφοδοτούν φωνές οξύτερου λόγου. Ειδική αναφορά έκανε στην ανάγκη προστασίας του κύρους της Δικαιοσύνης, σημειώνοντας πως «η αμφιβολία αρκεί για να τραυματίσει την πολιτική και κοινωνική συνοχή», ενώ μίλησε επίσης για τις συνέπειες της υποβάθμισης του κοινοβουλευτικού διαλόγου και του δημόσιου λόγου.
Βενιζέλος: η κρίση της Δύσης και οι προϋποθέσεις της Δημοκρατίας
Ο Ευάγγελος Βενιζέλος, στη δική του ομιλία, επεσήμανε ότι «η σύγχρονη Δημοκρατία είναι αντιπροσωπευτική και φιλελεύθερη, αλλιώς δεν υπάρχει», δίνοντας έμφαση στη συνταγματική και θεσμική της διάσταση. Τόνισε τον ρόλο του Κράτους Δικαίου, των ανεξάρτητων αρχών, της διαφάνειας και του πλουραλισμού ως αναπόσπαστων στοιχείων μιας δημοκρατικής κοινωνίας.
Στο κεντρικό σημείο της τοποθέτησής του ανέφερε ότι «ζούμε την κρίση της Δύσης», περιγράφοντας τη σύγχρονη δημοκρατία ως σύστημα που δοκιμάζεται τόσο θεσμικά όσο και αξιακά. Υποστήριξε ότι η κανονικότητα μπορεί να αποκατασταθεί μόνο με ένα «νέο κοινωνικό συμβόλαιο», το οποίο θα συνδέει την οικονομική πραγματικότητα με ένα σταθερό πλαίσιο θεσμικών εγγυήσεων.
Ο Βενιζέλος δεν παρέλειψε να αναφερθεί στις κοινωνικές ανισότητες που καταγράφονται στην Ελλάδα, επισημαίνοντας ότι το βάρος της υποκειμενικής φτώχειας, όπως το καταγράφει η Eurostat, αποτελεί εμπόδιο σε μια δημοκρατία που θέλει να λειτουργεί ισότιμα για όλους.
Κοινός τόπος: θεσμική υπευθυνότητα και ανάγκη ανανέωσης της εμπιστοσύνης
Παρά τις διαφορετικές πολιτικές διαδρομές, Καραμανλής και Βενιζέλος ανέδειξαν ένα κοινό σημείο: ότι η δημοκρατία στηρίζεται στη θεσμική αξιοπιστία, στη συμμετοχή των πολιτών και στη διασφάλιση ότι οι θεσμοί παραμένουν λειτουργικοί και ανεξάρτητοι. Η αποστασιοποίηση των πολιτών από την πολιτική, η κόπωση των κοινωνιών και η αυξανόμενη πόλωση περιγράφηκαν ως στοιχεία που απαιτούν επείγουσα προσοχή.
Οι δύο ομιλητές στάθηκαν επίσης στην ανάγκη για υγιή ενημέρωση, με τον Καραμανλή να υπογραμμίζει ότι «η αποστολή του Τύπου δεν είναι να εξωραΐζει καταστάσεις, αλλά να τις ελέγχει», ενώ ο Βενιζέλος σημείωσε πως χωρίς συγκροτημένο Κράτος Δικαίου η Δημοκρατία χάνει τον φιλελεύθερο πυρήνα της.
Μήνυμα για τον ρόλο του πολιτισμού και τη σημασία της ιστορικής μνήμης
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, τιμήθηκε ο σκηνοθέτης Γιάννης Σμαραγδής για τη συνολική προσφορά του στον ελληνικό πολιτισμό. Ο Κώστας Καραμανλής αναφέρθηκε εκτενώς στο έργο του, τονίζοντας ότι αναδεικνύει μια Ελλάδα «της πίστης, της καλλιέργειας και της αυτοπεποίθησης», συνδέοντας τον πολιτισμό με την ανάγκη διατήρησης της ιστορικής συνέχειας και της δημοκρατικής συνείδησης.
