Με την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος ολοκληρώνεται, τις προσεχείς ημέρες, η διαδικασία σύστασης του κοινωφελούς Ιδρύματος Αντώνη Κ. Σαμαρά (ΙΑΣ) υπό τη μορφή Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου, όπως συνέβη με τις παρόμοιες πρωτοβουλίες άλλων πρώην πρωθυπουργών.
Προς διασκέδαση των φημών ότι η ίδρυση του ΝΠΙΔ σηματοδοτεί τη συνταξιοδότηση του πρώην πρωθυπουργού (αφού, άλλωστε, ο νυν πρωθυπουργός και πρόεδρος της Ν.Δ. Κυριάκος Μητσοτάκης θέλει να κόψει όλους άνω των 70 ετών από τα ψηφοδέλτια του κόμματος), το περιβάλλον του κ. Σαμαρά έσπευσε και σε διευκρινίσεις. Τόνισε πως «το ίδρυμα είναι ανεξάρτητο από την ενεργό παρουσία του πρώην πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά στην πολιτική ζωή της πατρίδας μας».
Σκοποί του ιδρύματος θα είναι «η συστηματική μελέτη, έρευνα και προβολή του έργου του κ. Σαμαρά, η διαφύλαξη της ιστορικής μνήμης με την ανάδειξη γεγονότων της ελληνικής Ιστορίας, η προώθηση της ευρωπαϊκής ιδέας, η προαγωγή της πολιτικής και επιστημονικής έρευνας και η συμβολή τους στην ανάπτυξη της κοινωνίας και την εκπλήρωση των εθνικών και ευρωπαϊκών στόχων». Προβλέπονται, μεταξύ άλλων, «η καταγραφή, ψηφιοποίηση και αξιοποίηση του προσωπικού αρχείου του Αντώνη Σαμαρά, η έκδοση βιβλίων και συγγραμμάτων που αφορούν την εκτίμηση πολιτικών και ιστορικών γεγονότων της πατρίδας μας, όπως επίσης και η δημιουργία πανεπιστημιακής έδρας πολιτικών σπουδών σε εκπαιδευτικά ιδρύματα της ημεδαπής ή της αλλοδαπής».
Όμως, οι καλές ακαδημαϊκές προθέσεις και η αγωνία υστεροφημίας του κ. Σαμαρά μάλλον θα του προκαλέσουν και σοβαρά προβλήματα σύμφωνα με ρεπορτάζ της εφημερίδας “δημοκρατία”. Γιατί, από τη στιγμή που πρόκειται για ΝΠΙΔ, που θα τελεί μάλιστα υπό το προνομιακό καθεστώς κρατικής συγχρηματοδότησης, γεννάται το ερώτημα αν ο κ. Σαμαράς και οι συνεργάτες του θα δέχονται οικονομικές συνεισφορές και από άλλες πηγές, όπως οι offshore εταιρίες. Ο πρώην πρωθυπουργός θα πρέπει να διευκρινίσει το συγκεκριμένο ζήτημα και ίσως προβλέψει ειδική παράγραφο στο καταστατικό του. Γιατί, πέρα από τις κατά καιρούς αποκαλύψεις της «δημοκρατίας», είναι γνωστό από τα Panama Papers και τα Paradise Papers ότι ο «επιτελάρχης» του, Στ. Παπασταύρου, διοικούσε, μέσα από το Μέγαρο Μαξίμου, τουλάχιστον τέσσερις εξωχώριες εταιρίες από το 2012 ως τα τέλη του 2014. Ακόμα και αν ο κ. Σαμαράς δεν το γνώριζε τότε, αποδείχθηκε στη συνέχεια ότι δεν είχε κανένα ηθικό ή πολιτικό πρόβλημα η έδρα της κυβέρνησης να «φιλοξενεί» εμμέσως και τις offshore, καθώς κάλυψε απόλυτα τον κ. Παπασταύρου. Επομένως, τεκμαίρεται ότι δεν θα έχει αναστολές σύνδεσης του ιδρύματος με offshore.
Παράλληλα με το ζήτημα της διαφάνειας χρηματοδότησης, ελπίζει κανείς ότι το ΝΠΙΔ θα είναι πραγματικά ανοιχτό στη «συστηματική μελέτη, έρευνα και προβολή του έργου του κ. Σαμαρά» και δεν θα αποδειχθεί μονόπλευρο. Για παράδειγμα, ο κ. Σαμαράς πόνταρε πάντα πολιτικά στην εικόνα του «τουρκοφάγου», αλλά το ίδρυμα θα πρέπει να κάνει δεκτές μελέτες και τεκμήρια ότι, την εποχή που ήταν υπουργός Εξωτερικών, προωθούσε σύμφωνο φιλίας με την Αγκυρα. Σημαντικό ζήτημα της ίδιας περιόδου είναι και τα λεγόμενα «μυστικά κονδύλια» του υπουργείου Εξωτερικών.
Όπως χαρακτηριστικά υπεθυμίζει η εφημερίδα “δημοκρατία” για τη δε διάρκεια της πρωθυπουργίας του (και ύστερα από αυτήν), είναι γνωστό ότι ο κ. Σαμαράς έκανε τα πάντα για να «θάψει» τη «λίστα Λαγκάρντ» και να αφήσει στο απυρόβλητο τους διαχειριστές των ελβετικών καταθέσεων (δεκάδων εκατομμυρίων δολαρίων) ενός στενού φίλου του. Τόσο κόπο και χρόνο αφιέρωσε στην επιχείρηση συγκάλυψης από το 2012 ως σήμερα, οπότε δεν είναι δυνατόν να αποσιωπηθεί από τους μελετητές. Πρόκειται για τα 9,5 χρόνια από τα συνολικά 44 της πολιτικής καριέρας του ή (αν αφαιρεθεί ο χρόνος που βρισκόταν εκτός κεντρικής πολιτικής σκηνής) από τα 36 έτη των θητειών του στη Βουλή και την Ευρωβουλή.
