Έρευνα της αμερικανικής υπηρεσίας τροφίμων και φαρμάκων (FDA) κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τους λάτρεις των τατουάζ. Σύμφωνα με την υπηρεσία, σε σφραγισμένα μπουκάλια με μελάνι για τατουάζ και μόνιμο μακιγιάζ, ακόμα και σε ορισμένα που χαρακτηρίζονται ως «αποστειρωμένα», εντοπίστηκαν εκατομμύρια βακτήρια τα οποία, δυνητικά, θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν επικίνδυνα για τον ανθρώπινο οργανισμό.
«Υπό το φως των αποτελεσμάτων της μελέτης θα θέλαμε να τονίσουμε τη σημασία της συνεχούς παρακολούθησης αυτών των προϊόντων για τη διασφάλιση της μικροβιακής ασφάλειας των μελανιών τατουάζ», δήλωσε στο CNN ο συνεργάτης μικροβιολόγος στο Εθνικό Κέντρο Τοξικολογικής Έρευνας του FDA, Seong-Jae (Peter) Kim. Ο ίδιος είναι ένας από τους συγγραφείς αντίστοιχης μελέτης που δημοσιεύτηκε στις 2 Ιουλίου στο περιοδικό Applied and Environmental Microbiology. Από την πλευρά της, η διευθύντρια του Γραφείου Καλλυντικών και Χρωμάτων του FDA, Linda Katz, εξηγεί πως το μελάνι, επειδή διαχέεται βαθιά στο δέρμα όπου μπορούν να ευδοκιμήσει η ανάπτυξη διαφόρων βακτηριακών μολύνσεων, δυνητικά μπορεί να προκαλέσει λοιμώξεις και σοβαρά δερματικά.
«Παθογόνα ή άλλες επιβλαβείς ουσίες σε αυτά τα μελάνια μπορούν να μετακινηθούν μέσω του αίματος και του λεμφικού συστήματος, από την άκρη της βελόνας σε άλλα σημεία του σώματος», εξήγησε η ίδια και πρόσθεσε πως, η συστηματική αυτή εξάπλωση βακτηρίων μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές όπως η ενδοκαρδίτιδα, μια δυνητικά θανατηφόρα φλεγμονή του βλεννογόνου της καρδιάς, ή ακόμη και σηπτικό σοκ, το οποίο είναι το τελευταίο και πιο σοβαρό στάδιο της σήψης, της ακραίας αντίδρασης του οργανισμού σε λοιμώξεις, που μπορεί να οδηγήσει σε πολυοργανική ανεπάρκεια. Όπως τονίζουν τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (ECDC), η σήψη, εάν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα, «μπορεί πολύ γρήγορα να οδηγήσει σε βλάβη των ιστών, ανεπάρκεια των οργάνων και θάνατο». Μεταξύ των πιο συχνά αναφερόμενων συμπτωμάτων λοίμωξης από μελάνι τατουάζ περιλαμβάνονται τα εξανθήματα στο σημείο της έγχυσης, το ιππέτιγκο, που αποτελεί εξαιρετικά μεταδοτική βακτηριακή δερματική λοίμωξη, το έντονο, κόκκινο και ευαίσθητο εξάνθημα ονόματι ερυσίπελα, αλλά και κυτταρίτιδα – η λοίμωξη του δέρματος που απαιτεί θεραπεία με αντιβιοτικά.
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο
Σύμφωνα με την Katz, μεγαλύτερος κίνδυνος υπάρχει για τα άτομα με πολλαπλά ή μεγάλα τατουάζ καθώς αυτά αυξάνουν τις πιθανότητες έκθεσης σε επικίνδυνους μικροοργανισμούς. Τον κίνδυνο μόλυνσης μπορεί να αυξήσει, επίσης, και η εφαρμογή μόνιμου μακιγιάζ, εξηγεί. «Τόσο τα τατουάζ όσο και το μόνιμο μακιγιάζ ενέχουν σοβαρούς κινδύνους σε περίπτωση που εφαρμοστούν με μολυσμένο μελάνι. Ωστόσο, ακόμα μεγαλύτερους κινδύνους εγκυμονεί το μόνιμο μακιγιάζ που εφαρμόζεται γύρω από την περιοχή των ματιών καθώς μπορεί τα μικρόβια να εισέλθουν στο μάτι και να προκαλέσουν μόλυνση», υπογραμμίζει.
Ο John Swierk, επίκουρος καθηγητής χημείας στο Πανεπιστήμιο Binghamton της Νέας Υόρκης, δεν εξεπλάγη με τα ευρήματα της μελέτης. Ο ίδιος έχει ασχοληθεί με τη μόλυνση από μελάνια δερματοστιξίας, παρότι δε συμμετείχε στην ερευνητική ομάδα. «Γνωρίζουμε ότι αυτή η μόλυνση από μελάνια τατουάζ δεν είναι ασυνήθιστο φαινόμενο. Μέρος του προβλήματος είναι ότι δεν τηρούνται οι συμφωνημένες, τυποποιημένες μέθοδοι για την αποστείρωση των υλικών. Το έργο μας αλλά και η τρέχουσα μελέτη ουσιαστικά υπογραμμίζουν την ανάγκη για καλές, τυποποιημένες διαδικασίες παραγωγής σε ολόκληρη τη βιομηχανία μελανιών», τονίζει.
Ολοένα και σε μεγαλύτερο βαθμό, πάντως, η βιομηχανία τατουάζ συνεργάζεται με ρυθμιστικούς φορείς αρμόδιους για τη διασφάλιση και τη συμμόρφωση με τα πρότυπα ασφαλείας – αυτό, τουλάχιστον, σημειώνει η tattoo artist και διευθύντρια έρευνας της Alliance of Professional Tattooists, Selina Medina. Η Alliance of Professional Tattooists είναι ένα μη κερδοσκοπικό σωματείο tattoo artists με στόχο την προώθηση των υγιεινών και ασφαλών μεθόδων δερματοστιξίας. Σύμφωνα με την Medina, «οι κατασκευαστές επενδύουν σε προηγμένες τεχνολογίες αποστείρωσης και σύνθεσης, για να βελτιώσουν τα περιβάλλοντα παραγωγής tattoo, ώστε να μειώσουν τον κίνδυνο μόλυνσης. Μεταξύ άλλων, μιλάμε για τη χρήση καθαρών δωματίων και βελτιωμένων διαδικασιών ποιοτικού ελέγχου, προκειμένου να μετριάσουμε παρόμοια προβλήματα».
100.000 βακτήρια ανά γραμμάριο μελανιού
Για τη μελέτη οι ειδικοί εξέτασαν 75 δείγματα σφραγισμένων μελανιών τατουάζ και μόνιμου μακιγιάζ, τα οποία πωλούνται στις ΗΠΑ από 14 κατασκευαστές. Ορισμένα από τα δείγματα είχαν επισημανθεί ως αποστειρωμένα. Σε 26 από αυτά (10 κατασκευαστών) βρέθηκε, σε κάποιο βαθμό, βακτηριακή μόλυνση. Σε ποσοστό, αυτά είναι το 35% του συνόλου των δειγμάτων. Σύμφωνα με την Katz, ενώ τα περισσότερα δείγματα έδειξαν αριθμούς βακτηρίων μικρότερους από 250 CFUs (μονάδες που σχηματίζουν αποικίες) ανά γραμμάριο, μερικά δείγματα περιείχαν αριθμούς βακτηρίων που έφταναν τα 105. Κάθε CFU αντιστοιχεί στην ανάπτυξη μίας αποκίας από ένα μόνο μικρόβιο σε ένα τρυβλίο Petri. Σε κάποιες περιπτώσεις, δηλαδή, ανά γραμμάριο μελανιού βρέθηκαν 100.000 βακτήρια.
Σύμφωνα με τον ειδικό σε θέματα λοιμωδών νοσημάτων, Dr. Robert Schooley, η ποσότητα αυτή θα έπρεπε να είναι μηδενική. «Το επίπεδο των βακτηρίων σε υλικά που εγχέονται στο δέρμα ή που έρχονται σε επαφή με τριβόμενο ή τραυματισμένο δέρμα θα πρέπει να είναι ‘μηδέν ανιχνεύσιμο’», δήλωσε στο αμερικανικό μέσο και πρόσθεσε πως, «το άλλο θέμα στην προκειμένη είναι ότι, τα τατουάζ, έχουν επίσης συνδεθεί με τη μετάδοση ιογενών λοιμώξεων, συμπεριλαμβανομένης της ηπατίτιδας C, της ηπατίτιδας Β και του HIV». Ο Schooley σημείωσε ακόμα ότι, οι εν λόγω λοιμώξεις, δεν έχουν μελετηθεί στη μελέτη του FDA, ωστόσο το γεγονός ότι, τόσα πολλά μελάνια δερματοστιξίας απέτυχαν στις δοκιμές βακτηριακής στειρότητας υποδηλώνει ότι «και άλλοι οργανισμοί, όπως οι ιοί και οι μύκητες, μπορούν επίσης να μεταδοθούν μέσα από τη διαδικασία».
Πώς μπορούμε να προστατευθούμε
Σύμφωνα με τη Medina, δεν είναι λίγοι οι tattoo artists που γνωρίζουν τους κινδύνους και μπορεί ήδη να λαμβάνουν μέτρα για την αποφυγή της μόλυνσης, «Είναι ζωτικής σημασίας η διαφάνεια με τους πελάτες. Οι δημιουργοί τατουάζ θα πρέπει να επικοινωνούν ανοιχτά για τα βήματα που ακολουθούν προκειμένου να διασφαλίσουν την ασφάλεια στο μελάνι και να αντιμετωπίσουν τυχόν ανησυχίες», είπε. «Πριν από τη χρήση νέων παρτίδων μελανιού, ορισμένοι καλλιτέχνες και στούντιο διεξάγουν τις δικές τους δοκιμές ή απαιτούν απόδειξη των δοκιμών από τους προμηθευτές. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει μικροβιακές δοκιμές για τον εντοπισμό πιθανής μόλυνσης», πρόσθεσε.
Η ίδια εξήγησε ότι, πλέον, οι tattoo artists έχουν τη δυνατότητα να αποστειρώνουν τα μελάνια πριν από την εφαρμογή τους χρησιμοποιώντας ένα αυτόκαυστο, ένα μηχάνημα που, με τη χρήση ατμού, εφαρμόζει υψηλή πίεση και θερμοκρασία για την εξάλειψη των βακτηρίων. Κρίσιμος είναι, επίσης, και ο τρόπος με τον οποίο ο δημιουργός χειρίζεται το μελάνι κατά τη διαδικασία. Για παράδειγμα, η χρήση των ίδιων γαντιών όταν αγγίζει κανείς έναν πελάτη και, στη συνέχεια, το δοχείο με το μελάνι, μπορεί να οδηγήσει με μόλυνση του δοχείου. Θα πρέπει να διασφαλίζεται ότι τα μπουκάλια με το μελάνι είναι ερμητικά σφραγισμένα όταν δε χρησιμοποιούνται και να αποθηκεύονται σε δροσερά, ξηρά μέρη μακριά από το φως του ήλιου, ώστε ο κίνδυνος να ελαχιστοποιηθεί. Οι ειδικοί τονίζουν ότι, η τελική λύση, θα είναι η θέσπιση κανονισμών που θα απαιτούν δοκιμές και πιστοποίηση πριν επιτραπεί η κυκλοφορία των μελανιών στην αγορά.
