Του Μιχάλη Ψύλου
Η ΕΕ ενέκρινε 13o πακέτο κυρώσεων κατά της Μόσχας, καθώς οι Ρώσοι πηγαίνουν από σήμερα ως την Κυριακή στις κάλπες για να ξαναεκλέξουν τον Βλάντιμιρ Πούτιν για άλλα τέσσερα χρόνια. Μόνο που μετά από άλλα 12 πακέτα και δύο χρόνια κυρώσεων, που είχαν σκοπό να γονατίσουν τη Ρωσία για την εισβολή στην Ουκρανία, «η ρωσική οικονομία λειτουργεί με πλήρη ταχύτητα και τα προϊόντα που λείπουν, οι Ρώσοι έχουν βρει τρόπους να τα προμηθεύονται από άλλες αγορές» γράφει η γερμανική Die Welt. Και το κυριότερο: Η ρωσική οικονομία αναπτύσσεται με διπλάσιο ρυθμό από εκείνη της ΕΕ, σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΔΝΤ. «Η πολιορκία της μεγαλύτερης χώρας του κόσμου κατά ξηρά ήταν μια μεγάλη διαταγή, μόνο που ο Πούτιν βρήκε λύσεις για μια οικονομία που αλλάζει σχήμα, η οποία τώρα μεταφέρει περίπου το 70% των εισαγωγών της από την Κίνα, την Τουρκία και ορισμένα πρώην σοβιετικά κράτη», γράφει το Bloomberg. «Αν και η ρωσική οικονομία υποχώρησε από την προπολεμική τροχιά της, αναπτύχθηκε με 3,6% πέρυσι και θα μπορούσε να σημειώσει παρόμοια ανάπτυξη και πάλι το 2024», σημειώνει το αμερικανικό πρακτορείο και προσθέτει: «Χωρίς να αλλάξουν τη δυναμική του πεδίου μάχης ή να κλονίσουν τη θέση του Πούτιν στο εκλογικό σώμα, ο συνασπισμός που συγκροτήθηκε κατά της Ρωσίας ήταν επίσης πολύ σπασμωδικός και άφησε αρκετές κερκόπορτες για εκμετάλλευση».
Συνταγή που δεν λειτουργεί
«Η ΕΕ επιμένει σε μια συνταγή που δεν λειτουργεί. Ή μάλλον, οι κυρώσεις λειτούργησαν πολύ καλά στην καταστροφή της ευρωπαϊκής οικονομίας», σημειώνει με μπόλικη δόση ειρωνείας η Frankfurter Rundschau και προσθέτει: «Η Ρωσία γελάει με τις κυρώσεις, το εμπόριο ανθεί σαν να μην υπήρχαν ποτέ περιορισμοί».
«Τα κράτη της G-7 και οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης προσπάθησαν να αναχαιτίσουν την πολεμική μηχανή του Κρεμλίνου με κυρώσεις και ανώτατο όριο τιμής για το αργό πετρέλαιο. Αυτή η στρατηγική δεν ήταν επιτυχής μέχρι στιγμής», αναφέρει το Bloomberg. Τις πρώτες 10 ημέρες του Μαρτίου, οι δια θαλάσσης εξαγωγές ρωσικού πετρελαίου έφτασαν σχεδόν τα δύο δισεκατομμύρια δολάρια. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο όγκος των εξαγωγών αυξήθηκε κατά 590.000 βαρέλια την ημέρα, φτάνοντας τα 3,7 εκατομμύρια.
Οι περισσότερες αποστολές ρωσικού πετρελαίου -κάπου 2,92 εκατομμύρια βαρέλια- πήγαν σε Ασιάτες πελάτες. Μόνο για την Κίνα, φορτώνονταν καθημερινά σε δεξαμενόπλοια, περίπου 1,37 εκατομμύρια βαρέλια ρωσικού αργού. Οι αποστολές προς την Ινδία ήταν κατά μέσο όρο 1,08 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα.
Οι παραδόσεις ρωσικού αργού στις ευρωπαϊκές χώρες σταμάτησαν αφού οι χώρες της ΕΕ απαγόρευσαν τις εισαγωγές δια θαλάσσης. Έκτοτε, η Τουρκία είναι η μόνη αγορά μικρών αποστάσεων για παραδόσεις από ρωσικά λιμάνια.
Οι εξαγωγές προς την Τουρκία παρέμειναν σταθερές σε περίπου 417.000 βαρέλια την ημέρα τις τελευταίες τέσσερις εβδομάδες. Πρόκειται για το υψηλότερο επίπεδο από τις 5 Δεκεμβρίου και αύξηση από τις 25 Φεβρουαρίου, όταν οι παραδόσεις ήταν περίπου 390.000 βαρέλια την ημέρα.
Πώς παρακάμπτονται οι κυρώσεις
Οι δυτικές κυρώσεις έχουν λοιπόν, δύο θεμελιώδη προβλήματα: Πρώτον, έχουν σχεδιαστεί σε γενικές γραμμές για να έχουν πιο μακροπρόθεσμες επιπτώσεις. Αυτό σημαίνει ότι η πλήρης επίδρασή τους θα γίνει εμφανής μόνο μετά από χρόνια. Δεύτερον, η Ρωσία έχει βρει πολλούς τρόπους για να παρακάμπτει τις κυρώσεις. Τα ρωσικά διαμάντια, για παράδειγμα, που η Ρωσία απλώς διοχέτευσε στη Δύση μέσω της Ινδίας και άλλων χωρών. Ήδη, κάποιοι ευρωπαίοι παράγοντες, ζητούν τώρα πρόσθετα μέτρα από τη Δύση. Ακόμη και με την επιβολή κυρώσεων σε τρίτες χώρες που βοηθούν στην παράκαμψη των «πρωταρχικών κυρώσεων». «Η Ρωσία δεν χρειάζεται ξένα δάνεια, αλλά χρειάζεται συνάλλαγμα με τη μορφή εξαγωγών ενέργειας για να χρηματοδοτήσει τον προϋπολογισμό της, να πληρώσει για εισαγωγές και να σταθεροποιήσει το ρούβλι», λέει ο Λίαμ Πιτς, οικονομολόγος στην Capital Economics.
Οι κυρώσεις δεν λειτουργούσαν πάντως πριν από 60 χρόνια κατά της Κούβας, γιατί κατά μέσο όρο εκείνη την εποχή η εξάρτηση μιας χώρας από το διεθνές εμπόριο ήταν περιορισμένη ή ανύπαρκτη. «Σήμερα βέβαια», τονίζουν παράγοντες της αγοράς στη Ναυτεμπορική, «οι διεθνείς εμπορικές σχέσεις είναι πολύ ανεπτυγμένες. Αλλά ακριβώς για αυτόν τον λόγο, υπάρχουν πολλοί εμπορικοί δρόμοι ώστε οι κυρώσεις να παρακαμφθούν. Σχεδόν ουδεμία χώρα μπορεί να απομονωθεί. Πόσο μάλλον η Ρωσία, που γεωγραφικά είναι το σύνορο μεταξύ δύο ηπείρων. Μια χώρα που εμπορικά δεν εξαρτάται από κανέναν, αντιθέτως, πολλές χώρες εξαρτώνται από τους φυσικούς ενεργειακούς πόρους της. Και ακριβώς λόγω αυτής της εξάρτησης στον ενεργειακό τομέα, οι κυρώσεις κινδυνεύουν να εξελιχθούν σε μπούμερανγκ, ειδικά για την Ευρώπη, προκαλώντας μεγαλύτερη οικονομική ζημιά σε όσους τις εφαρμόζουν παρά σε αυτούς που τις υφίστανται», εξηγούν οι ίδιες πηγές στη «Ν».
Στη Γερμανία για παράδειγμα, τα μεγαλύτερα ινστιτούτα έχουν μειώσει την πρόβλεψή τους για ανάπτυξη εφέτος στο 0,2%, έναντι 0,7%. Σύμφωνα με το ινστιτούτο IFO, για παράδειγμα, οι περιορισμοί στην κατανάλωση, τα υψηλά επιτόκια, οι αυξανόμενες τιμές, τα κυβερνητικά μέτρα λιτότητας και η αδυναμία της παγκόσμιας οικονομίας επιβραδύνουν τη γερμανική οικονομία, οδηγώντας σε νέα χειμερινή ύφεση. Προκαλώντας σοβαρό αντίκτυπο και στην ευρωζώνη. Και τι κάνουν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις; Κυρώσεις στη Ρωσία…
