Η πιο σημαντική εβδομάδα για τη νομισματική πολιτική.
Του Μιχάλη Ψύλου
Από τις πιο καθοριστικές εβδομάδες στον τομέα της παγκόσμιας νομισματικής πολιτικής ξεκινά σήμερα. Μια χρονιά «άνευ προηγουμένου» στην ιστορία των κεντρικών τραπεζών πλησιάζει στο τέλος της και η Fed, η ΕΚΤ, αλλά και η Τράπεζα της Αγγλίας, θα πραγματοποιήσουν τις τελευταίες τους συνεδριάσεις για το 2023, την Τετάρτη και την Πέμπτη, αντίστοιχα.
Τα επιτόκια είναι απίθανο να αλλάξουν. Ωστόσο, οι προοπτικές για το επόμενο έτος αναμένονται με ανυπομονησία. Το κρίσιμο ερώτημα είναι: Θα μειωθούν τα βασικά επιτόκια νωρίτερα από ό,τι αναμενόταν προηγουμένως;
Η χρονιά σημαδεύτηκε από περαιτέρω αυξήσεις επιτοκίων τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρωζώνη, αν και και οι δύο μεγάλες κεντρικές τράπεζες έχουν πλέον πατήσει «φρένο»: Η Fed ήδη από το καλοκαίρι, η ΕΚΤ στα τέλη Οκτωβρίου.
Επομένως, η Fed συνεχίζει να έχει εύρος επιτοκίων μεταξύ 5,25 και 5,5%, ενώ η ΕΚΤ διατηρεί βασικό επιτόκιο 4,5%. Στον αγώνα κατά του πληθωρισμού, ο οποίος ήταν πολύ υψηλός για μεγάλο χρονικό διάστημα, και τα δύο θεσμικά όργανα αύξησαν τα επιτόκια με πρωτοφανή ρυθμό, η ΕΚΤ – μέχρι τη συνεδρίαση της Αθήνας τον Οκτώβριο-10 φορές στη σειρά.
Οι οικονομολόγοι της Deutsche Bank αναμένουν μεγαλύτερες μειώσεις των επιτοκίων της ΕΚΤ για το επόμενο έτος. Τώρα αναμένουν ότι η Ευρωκεντρική Τράπεζα θα μειώσει τα επιτόκια συνολικά κατά 1,5 ποσοστιαίες μονάδες το 2024 – στο 3%. Αναμένουν μάλιστα ότι το πρώτο βήμα προς τα κάτω θα γίνει τον Απρίλιο. Αλλά δεν θεωρούν ότι μια μείωση ήδη από τον Μάρτιο είναι εντελώς εκτός θέματος.
Φυσικά, τέτοιες εκτιμήσεις εξακολουθούν να εμπίπτουν στην κατηγορία των προβλέψεων για κρυστάλλινη σφαίρα.
Η de facto ομόφωνη προσδοκία
Τι να περιμένουμε; Ούτε η Fed ούτε η ΕΚΤ είναι πιθανό να αυξήσουν τα επιτόκια. Αυτή είναι τουλάχιστον η de facto ομόφωνη προσδοκία των οικονομολόγων.
Ο λόγος που ο κόσμος περιμένει τις επόμενες μέρες με μεγάλο ενδιαφέρον έχει να κάνει με το γεγονός ότι πρόκειται να παρουσιαστούν ολοκληρωμένες προβλέψεις για τον πληθωρισμό και τις οικονομικές εξελίξεις.
Αναμένεται ότι αυτό θα μπορούσε να δώσει τις πρώτες ενδείξεις για το τι θα συμβεί με τα επιτόκια το επόμενο έτος.
Ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ υποχώρησε πρόσφατα στο 3,1% και στην ευρωζώνη τον Νοέμβριο -σύμφωνα με προκαταρκτικές εκτιμήσεις- ακόμη και στο 2,4% σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα πέρυσι. Ως εκ τούτου, οι εικασίες για μια πτωτική στροφή των επιτοκίων -πιθανώς νωρίτερα από ό,τι αναμενόταν πρόσφατα- ανθούν αυτή τη στιγμή.
Και οι δύο κεντρικές τράπεζες εξακολουθούν να είναι μακριά από τον στόχο τους για τον πληθωρισμό του 2% και υπάρχει επίσης ο κίνδυνος να αυξηθεί ξανά ο πληθωρισμός, για παράδειγμα λόγω της αύξησης των τιμών της ενέργειας και των μισθών. Αλλά η ολοένα και πιο θολή οικονομική κατάσταση, που είναι λιγότερο έντονη στις ΗΠΑ από ό,τι στην Ευρώπη, θα μπορούσε να καταστήσει πιο πιθανές τις μειώσεις των επιτοκίων. Εν τω μεταξύ, τόσο ο επικεφαλής της Fed Τζερόμ Πάουελ όσο και η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ δεν κουράζονται να προειδοποιούν ότι η μάχη κατά του πληθωρισμού δεν έχει ακόμη τελειώσει.
Πλούσιο ημερολόγιο
Το οικονομικό ημερολόγιο είναι πλούσιο λόγω και της δημοσίευσης των στοιχείων για τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ, τη βιομηχανική παραγωγή στην Ευρωζώνη και την Κίνα και τις για τις γερμανικές οικονομικές προσδοκίες.
Οι δηλώσεις των κορυφαίων ηγετών των τριών τραπεζών θα εξεταστούν πολύ προσεκτικά από επενδυτές και αναλυτές για να καθορίσουν τις κινήσεις τους τη νέα χρονιά.
Μακράν η πιο σημαντική οικονομική ημερομηνία της νέας εβδομάδας για τους επενδυτές είναι η αυριανή ανακοίνωση των στοιχείων για τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, ο πληθωρισμός είναι πιθανό να έχει υποχωρήσει περαιτέρω τον Νοέμβριο.
«Ωστόσο, αυτή τη φορά οι ασταθείς τιμές της ενέργειας ήταν πιθανώς πρωταρχικά υπεύθυνες γι’ αυτό. Συνεπώς,είναι πιθανό να υπάρξει μόνο ένας περιορισμένος αναστεναγμός ανακούφισης», σχολιάζει ο οικονομολόγος της Commerzbank,Κριστόφ Μπαλτζ. «Η υποκείμενη πληθωριστική πίεση παραμένει πολύ υψηλή».
Στη ζώνη του ευρώ, οι επενδυτές περιμένουν πρωτίστως τους δείκτες για τον Δεκέμβριο, οι οποίοι αναμένεται να ολοκληρωθούν στο τέλος της εβδομάδας.
Κατά μέσο όρο, οι ειδικοί αναμένουν αύξηση στις 44,5 μονάδες από 44,2 μονάδες τον Νοέμβριο για τον κλάδο της μεταποίησης.
Ο δείκτης για τον κλάδο των υπηρεσιών αναμένεται να ανέλθει στις 49 μονάδες από τις 48,7. Ωστόσο, και οι δύο δείκτες θα είναι πιο κάτω από το όριο των 50, πάνω από το οποίο λέγεται ότι οι κλάδοι αναπτύσσονται.
Τα αυτιά είναι τεντωμένα.
Μπορεί λοιπόν όλοι οι επενδυτές να προεξοφλούν παράταση στην παύση αύξησης των επιτοκίων από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ωστόσο, τα αυτιά είναι τεντωμένα.
«Στις Ηνωμένες Πολιτείες, παρά τα θετικά στοιχεία για τους δείκτες ανάπτυξης που δείχνει η οικονομία της Βόρειας Αμερικής, είναι απαραίτητη μια ενδελεχή εξέταση των στοιχείων για τον πληθωρισμό τους επόμενους μήνες προτού η Federal Reserve διακινδυνεύσει μια μείωση των επιτοκίων που θα μπορούσε να μας οδηγήσει σε απώλεια το έδαφος που έχουμε ανακτήσει μέχρι στιγμής», εξηγεί η Κριστίνα Γκάβιν Μορένο, επικεφαλής διαχειριστής κεφαλαίων στην Ibercaja Gestión.
Οι νομισματικές αρχές προσπαθούσαν μέχρι τώρα να θέσουν υπό έλεγχο τον πληθωρισμό με υψηλότερα επιτόκια. Αλλά με την τελευταία έκθεση για την αγορά εργασίας των ΗΠΑ, «οι επενδυτές στο χρηματιστήριο μπορούν να ζήσουν καλά μόνο σε περιορισμένο βαθμό», σχολιάζει ο Τόμας Ολτμαν, διαχειριστής χαρτοφυλακίου στην QC Partners. «Τα νούμερα δεν είναι εξαιρετικά ισχυρά, αλλά αρκετά, ώστε να αναβληθεί η αναμενόμενη πρώτη μείωση των επιτοκίων», προσθέτει.
Στη ζώνη του ευρώ, από την πλευρά τους, οι επενδυτές εκτιμούν ότι όχι μόνο ότι δεν θα δούμε πλέον περαιτέρω αυξήσεις στα βασικά επιτόκια, αλλά ότι η πρώτη μείωση θα συμβεί πολύ νωρίτερα από το αναμενόμενο μέχρι σχετικά πρόσφατα. Εξ ου και το πρόωρο χριστουγεννιάτικο ράλι που παρατηρείται στην αγορά μετοχών τις τελευταίες εβδομάδες.
«Αν και είναι αλήθεια ότι τα δεδομένα έχουν βελτιωθεί, τα σημερινά επίπεδα ρευστότητας στο σύστημα, αν και μειώνονται, εξακολουθούν να είναι εξαιρετικά υψηλά», προειδοποιεί η Γκάβιν Μορένο.
Πρόωρο δώρο
«Προβλέπουμε ότι η ΕΚΤ θα μειώσει το βασικό επιτόκιο για πρώτη φορά τον Απρίλιο, ενώ δεν αναμένουμε ότι η Fed θα κάνει την πρώτη της κίνηση επιτοκίου μέχρι τον Ιούνιο», έγραψε ο επικεφαλής οικονομολόγος Εντγκαρ Γουόκερ από την Bankhaus Metzler. «Η οικονομική κατάσταση στην Ευρωζώνη είναι πιο αδύναμη από τις ΗΠΑ και ο πληθωρισμός θα μειωθεί σημαντικά ταχύτερα στην Ευρώπη από ό,τι στις ΗΠΑ», προσθέτει.
Αρκετοί αναλυτές είναι επιφυλακτικοί. «Τα συνεχιζόμενα κέρδη στην κεφαλαιαγορά φαίνονται σαν ένα πρόωρο δώρο από τον Άγιο Βασίλη», δήλωσε ο Σάσα Ριμπέιν, διαχειριστής χαρτοφυλακίου στη Weberbank στο Βερολίνο.
Δεδομένης της «αξιοσημείωτης» μείωσης του πληθωρισμού, η ΕΚΤ μπορεί πιθανώς να κρατήσει κλειστή την πόρτα για περαιτέρω αυξήσεις των επιτοκίων προς το παρόν, σύμφωνα και με την Ιζαμπέλ Σνάμπελ, ηγετικό στέλεχος και από τα «γεράκια» στην Φρανκφούρτη. «Ωστόσο, θα θέλαμε να επισημάνουμε ότι η πρόσφατη μείωση του πληθωρισμού είναι πολύ λιγότερο αξιοσημείωτη με δεύτερη ματιά», σχολιάζει ο Μαρκ Ντόουντινγκ, επικεφαλής επενδυτής στην BlueBay.
