Του Δημήτρη Ρηγόπουλου
Ηταν πια περασμένα μεσάνυχτα, βράδυ Πέμπτης προς Παρασκευή, όταν το κινητό του Στέφανου Κασσελάκη χτυπούσε επίμονα. Ηταν μια κλήση που ο υποψήφιος, ακόμη, πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ περίμενε. Το λεκτικό του ολίσθημα για το «ψευδοκράτος» λίγες ώρες νωρίτερα στο Αιγάλεω έκανε ήδη τον γύρο του Διαδικτύου. Το μοιραίο λάθος που είχε αποφύγει σε όλη τη διάρκεια της αστραπιαίας προεκλογικής του εκστρατείας είχε μόλις γίνει, τρεις ημέρες μόνο πριν από την καθοριστική αναμέτρηση· ήξερε πολύ καλά τη βαρύτητα του ατοπήματος, ήταν ψυχολογικά καταβαραθρωμένος. «Ηταν ξαφνικά σαν να έχασε όλη του την αυτοπεποίθηση», θυμάται στενός του συνεργάτης.
Παρ’ όλα αυτά, στην οθόνη της τηλεφωνικής του συσκευής αναβόσβηνε χωρίς… έλεος το όνομα του πιο στενού του συνεργάτη, του δικηγόρου Μανώλη Καπνισάκη. Φυσικά και θα απαντούσε. Ο άνθρωπος που τον σύστησε στον Αλέξη Τσίπρα δεν αστειευόταν, η εντολή ήταν παραπάνω από σαφής: έπρεπε μέχρι τα ξημερώματα να γυριστούν δύο βίντεο για να γίνει το λεγόμενο «damage control»· να ελέγξουν, δηλαδή, την επικοινωνιακή ζημιά που όλοι προεξοφλούσαν. Το πρώτο θα είχε απολογητικό και καθησυχαστικό χαρακτήρα (για τα ελληνικά του, για την κούραση, για το ότι μαθαίνει τις λέξεις πολύ γρήγορα), το δεύτερο θα λειτουργούσε συσπειρωτικά, μια online «φυγή προς τα μπροστά» με στόχο να αλλάξει η ατζέντα: επίκληση στην ενότητα με ονομαστικές μπηχτές στη συνυποψήφιά του, δημοσιοποίηση του συντροφικού μέιλ που αγνοήθηκε, τόνωση του οπαδικού ηθικού των followers.
Ο Στέφανος Κασσελάκης δέχθηκε αμέσως, σαν τον καλύτερο στρατιώτη του εαυτού του. «Οπως έκανε πάντα», εκμυστηρεύεται άνθρωπος πολύ κοντά στο περιβάλλον του. Ωστόσο, υπήρχε ένα μικρό πρόβλημα: ο κάμεραμαν που τον ακολουθούσε σε κάθε του βήμα, που έγραφε τα βίντεο και τα επιμελούνταν, δεν ήταν διαθέσιμος. «Φοβάμαι ότι θα πρέπει να ξυπνήσεις τον Τάιλερ», του είπε ο Καπνισάκης. Στη μεταμεσονύχτια βιντεοκλήση είχε προστεθεί και ο γνωστός στιχουργός και ιδιαίτερα δραστήριος στο σοσιαλιμιντικό σύμπαν του ΣΥΡΙΖΑ Νίκος Μωραΐτης, ο οποίος υποστήριζε ανοικτά την υποψηφιότητα Κασσελάκη με παθιασμένες αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Κάπως έτσι επιστρατεύθηκε άρον άρον ο αγουροξυπνημένος Τάιλερ και γυρίστηκαν μέσα σε τρεις ώρες τα δύο βίντεο. Το πρώτο («υπάρχουν φορές που ψάχνω να βρω μια λέξη στα ελληνικά») είχε ανέβει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης του Κασσελάκη λίγο μετά τις 4 τα ξημερώματα. Ακολούθησε το δεύτερο μέσα στο επόμενο πρωί. Και στα δύο βίντεο, το φαβορί για την εσωκομματική κούρσα εμφανιζόταν άυπνος, με κόκκινα μάτια, σαν δαρμένο σκυλί. Ορισμένοι είδαν σε όλα αυτά κινήσεις πανικού του επιτελείου του και άλλοι τα μετέφρασαν ως ένδειξη επαγγελματισμού, αντανακλαστικών και αυταπάρνησης του ίδιου του Στέφανου. Εκείνο το βράδυ ο νέος, πια, πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ δεν κοιμήθηκε σχεδόν καθόλου.
Το επιτελείο
Το πώς στήθηκε η καμπάνια του Στέφανου Κασσελάκη, ποιοι, τελικά, αξιοποιήθηκαν και πώς «έτρεξε» μέσα σε τρεις εβδομάδες χωρίς καμία προηγούμενη προετοιμασία θα ήταν ενδεχομένως το αντικείμενο ενός συναρπαστικού ντοκιμαντέρ. Πάντως, όλα ξεκίνησαν τον περασμένο Μάρτιο, όταν ο Μανώλης Καπνισάκης, δικηγόρος του πατέρα του Στέφανου, Θεόδωρου Κασσελάκη, στις δικαστικές του περιπέτειες και στενός συνεργάτης του Παύλου Πολάκη στον τομέα Διαφάνειας του ΣΥΡΙΖΑ, συστήνει τον 35χρονο επιχειρηματία στον πρώην αναπληρωτή υπουργό Υγείας. Το επόμενο βήμα είναι και το πιο αποφασιστικό: προγραμματίζεται ραντεβού με δύο από τους πιο στενούς συνεργάτες του Αλέξη Τσίπρα, τον διευθυντή του πολιτικού του γραφείου Μιχάλη Καλογήρου και τον αναπληρωτή γραμματέα του κόμματος, Γιώργο Βασιλειάδη. Η συνάντηση θα πάει περισσότερο από καλά κι έτσι θα ανοίξουν οι πόρτες διάπλατα τόσο για την απευθείας επαφή με τον πατριάρχη του ΣΥΡΙΖΑ όσο και για μία θέση στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας των εκλογών της 21ης Μαΐου. Αλλά αυτή θα είναι μόνον η αρχή.
Μέχρι τις 21 Αυγούστου, οπότε ο Στέφανος Κασσελάκης θα ανεβάσει την πλατφόρμα με τις θέσεις του στα social media προκαλώντας έναν μικρό σεισμό στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ (κυρίως, γιατί το Α της «Αριστεράς» είχε μεταλλαχθεί σκανδαλωδώς σε «Ανασυγκρότηση»), το επιτελείο του αποτελείται από αυστηρά τέσσερα άτομα με ενδιαφέρουσα γεωγραφική κατανομή: τον Μανώλη Καπνισάκη, τον ενορχηστρωτή της υποψηφιότητας και διευθυντή, εδώ και λίγες ημέρες, του πολιτικού του γραφείου, τον Βαγγέλη Σκούφα, συντονιστή της ομάδας ΛΟΑΤΚΙ+ του ΣΥΡΙΖΑ, που εκτός των άλλων επιμελήθηκε τα social media του Κασσελάκη το κρίσιμο μεσοδιάστημα ανάμεσα στις εκλογές και στην κατάθεση της υποψηφιότητας, και δύο γυναίκες από τη Ρόδο: το μέλος της Κεντρικής Επιτροπής και υποψήφια περιφερειάρχη Νοτίου Αιγαίου Χρύσα Καραγιάννη και τη δημοσιογράφο Πόλυ Χατζημάρκου.
Η Ρόδος θα αναδειχθεί κομβικής σημασίας σταθμός για την απόφαση του Στέφανου Κασσελάκη να κάνει αυτό που μέχρι τότε εθεωρείτο σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Επισκέπτεται το νησί δύο φορές, αρχικά ανάμεσα στις δύο εκλογικές αναμετρήσεις Μαΐου και Ιουνίου, όταν θα κάνει περιοδεία στις ακριτικές περιοχές μαζί με τον ναύαρχο ε.α. Ευάγγελο Αποστολάκη, και για δεύτερη φορά στον απόηχο της καταστροφικής πυρκαγιάς τις πρώτες ημέρες του Αυγούστου. Τον Ιούνιο, θα είναι αυτός που θα ανεβάσει «πολύ» μέσω των social media το θέμα με την άτυχη γυναίκα στην Κω η οποία ξεψύχησε σε μια καρότσα περιμένοντας να την παραλάβει το ΕΚΑΒ (μεταβαίνουν άμεσα στο νησί μαζί με τον Αποστολάκη και τοπικό κλιμάκιο του ΣΥΡΙΖΑ) ενώ τον Αύγουστο θα δημοσιεύσει το πρώτο του βίντεο, από αυτά που θα εξελίσσονταν σε βασικό εργαλείο επικοινωνίας του τις επόμενες εβδομάδες, κατακεραυνώνοντας την κυβέρνηση και εκθειάζοντας τον ρόλο των εθελοντών στη μάχη με τις φλόγες. Τα βίντεο αυτά δεν διακρίνονται τόσο για την τεχνική τους αρτιότητα, αλλά διαθέτουν δύο ακαταμάχητα πλεονεκτήματα: εγκαινιάζουν την περίφημη «αδιαμεσολάβητη» επικοινωνία με τον κόσμο, παρακάμπτοντας τα παραδοσιακά μέσα και προσφέροντας στον μελλοντικό υποψήφιο ένα αρκετά ασφαλές και απολύτως ελεγχόμενο μιντιακό περιβάλλον, ενώ την ίδια στιγμή στήνουν σε χρόνο-ρεκόρ το προφίλ του νέου πολιτικού που γυρίζει όλη τη χώρα και ξεμπροστιάζει την κυβέρνηση την ίδια στιγμή που η Κουμουνδούρου κάνει διακοπές. «Είσαι ο μόνος που κάνει αντιπολίτευση», του γράφουν απογοητευμένοι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ.
Η απόφαση
Η οριστική απόφαση για την υποψηφιότητα, πάντως, δεν θα ληφθεί στη Ρόδο, αλλά την επομένη της δολοφονίας του Μιχάλη Κατσούρη στη Νέα Φιλαδέλφεια, δηλαδή στις 8 Αυγούστου. Συνηγορούν δύο λόγοι: ο Κασσελάκης πιστεύει ότι «αυτό ήταν, το ποτήρι ξεχείλισε» και την ίδια στιγμή «η χώρα δεν έχει αντιπολίτευση». Ή, κατά μια άλλη εκδοχή, ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ σέρνεται». Οι τηλεοπτικές εμφανίσεις του και οι διαδικτυακές παρεμβάσεις του μπορεί να περνάνε ακόμη κάτω από το ραντάρ των παραδοσιακών ΜΜΕ, αλλά συγκροτούν ήδη μια πρώτη κρίσιμη μάζα εύφλεκτης πολιτικής ύλης που τον κάνουν ορατό σε ετερογενή ακροατήρια, που φαίνεται όμως ότι έπαιξαν ρόλο στην τελική επικράτηση. Ενα καλό παράδειγμα είναι η προεκλογική viral ατάκα «δεν πρόκειται για άποψη, αλλά για τη ζωή μου», όταν ο πανελληνίως άγνωστος, τότε, Κασσελάκης κάνει την πιο αξιομνημόνευτη, μέχρι σήμερα, δήλωση της σύντομης πολιτικής του καριέρας, απαντώντας σε τηλεοπτικό πάνελ στον σημερινό βουλευτή Επικρατείας της Ελληνικής Λύσης Παύλο Σαράκη με αφορμή μια αφίσα που απεικόνιζε μια οικογένεια ομόφυλου ζευγαριού. Ο Μανώλης Καπνισάκης πιστεύει ότι εδώ «ξεκίνησαν όλα για τον Στέφανο».
Βρισκόμαστε πια μέσα στον Αύγουστο και πολλοί ακόλουθοί του στα social media τον προτρέπουν να κατέβει για πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, η Ελενα Ακρίτα αναρωτιέται γιατί δεν τον κατεβάζει το κόμμα στον Δήμο Αθηναίων για να νικήσει, όπως λέει, τον Μπακογιάννη. Η κατάθεση της «πλατφόρμας θέσεων» (21/8) είναι η πρώτη πιστολιά στον αέρα. Και το παρασύνθημα για τη συγκρότηση ενός μικρού, ευέλικτου επιτελείου, της απόλυτης εμπιστοσύνης του Μανώλη Καπνισάκη. Την τελευταία εβδομάδα του Αυγούστου και στο παρά πέντε της ανακοίνωσης της υποψηφιότητας (29/8) «στρατολογούνται» η Βορειοελλαδίτισσα δημοσιογράφος και πρώην βουλευτής Δώρα Αυγέρη (νυν εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ), η έμπιστή της και συνάδελφός της Ευγενία Κουντούρη και ο επίσης δημοσιογράφος Μάρκος Χατζησάββας, μέσα από το κόμμα, του περιβάλλοντος Πολάκη: είχαν συνεργαστεί στο υπουργείο Υγείας. Τον σκληρό πυρήνα συμπληρώνει ο νεαρός Τζουλιάν Χατζίου, επιφορτισμένος με το καθήκον της προσέλκυσης εθελοντών, έργο όχι ιδιαίτερα δύσκολο στην περίπτωση του Στέφανου Κασσελάκη. Ο Νίκος Μωραΐτης βοηθάει στο παρασκήνιο κρατώντας για τον εαυτό του ένα ρόλο περισσότερο συμβουλευτικό. «Με τον Στέφανο Κασσελάκη έχω επικοινωνία», σημειώνει σε ανάρτησή του στις 10 Σεπτεμβρίου. Μου έκανε την τιμή να μου τηλεφωνήσει και να μου ζητήσει ιδέες – απόψεις μου. Του έστειλα. Και του ξανάστειλα. Και όποτε μου ξαναζητήσει, θα του ξαναστείλω».
Ο σκηνοθέτης
Στην περιφέρεια του επιτελείου βρέθηκε και ο σκηνοθέτης Νίκος Σούλης, ο οποίος υπέγραψε δύο από τις πιο φιλόδοξες οπτικοακουστικές παραγωγές της προεκλογικής εκστρατείας, στην αρχή και στο τέλος της: το εναρκτήριο βίντεο («Με λένε Στέφανο και έχω κάτι να σας πω») αλλά και το τελευταίο που γυρίστηκε στο Σούνιο, «δύο χιλιόμετρα από το σπίτι του Τσίπρα», όπως ισχυρίζεται μέλος του επιτελείου. Το βίντεο στο Σούνιο κράτησε για δεύτερη φορά τον νέο πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ άγρυπνο, αφού το ραντεβού με τον Σούλη κλείστηκε για τις 4.30 τα ξημερώματα. Ηταν ιδέα του Κασσελάκη, όπως δική του ιδέα ήταν και η Μακρόνησος. Η αρχική σκέψη του Μανώλη Καπνισάκη ήταν το Θέρισο, το ιστορικό χωριό των Χανίων. Αργότερα έπεσαν στο τραπέζι τα Καλάβρυτα και τότε ο Στέφανος Κασσελάκης πέταξε τη… βόμβα: «Γιατί δεν το κάνουμε στη Μακρόνησο;». Επικράτησε ενθουσιασμός.
Η καμπάνια Κασσελάκη, παρά τα περί του αντιθέτου θρυλούμενα, ήταν μια μάλλον «χειροποίητη» και όχι ιδιαίτερα ακριβή καμπάνια χωρίς εταιρείες επικοινωνίας από πίσω, διαφημιστικές ή χρυσοπληρωμένους «συμβούλους από την Αμερική». Ενας υποψιασμένος παρατηρητής θα εντοπίσει αρκετά τεχνικά προβλήματα στα περισσότερα βίντεο, γεγονός που φθίνει πολύ το διακινούμενο σενάριο περί ύπαρξης «επικοινωνιακού κολοσσού». Ο επικοινωνιακός αυτοσχεδιασμός αποδείχθηκε εντέλει πιο αποδοτικός.
Η πρώτη ομάδα
O νυν διευθυντής του πολιτικού γραφείου του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ, Μανώλης Καπνισάκης, ήταν και ο ενορχηστρωτής της υποψηφιότητας. Είχε πρότερη σχέση με τον Παύλο Πολάκη στον τομέα Διαφάνειας του ΣΥΡΙΖΑ. Τον πρώτο πυρήνα συμπλήρωσαν ο Βαγγέλης Σκούφας, συντονιστής της ομάδας ΛΟΑΤΚΙ+ του ΣΥΡΙΖΑ, και δύο γυναίκες από τη Ρόδο: το μέλος της Κεντρικής Επιτροπής και υποψήφια περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου Χρύσα Καραγιάννη και η δημοσιογράφος Πόλυ Χατζημάρκου. Σε συμβουλευτικό ρόλο μετείχε και ο στιχουργός Νίκος Μωραΐτης.
Πρώτο viral
Κάνει πρώτη φορά αισθητή την παρουσία του σε μια τηλεοπτική εκπομπή, όπου βρίσκεται αντιμέτωπος με τον βουλευτή Επικρατείας της Ελληνικής Λύσης, Παύλο Σαράκη. Εκεί, σχολιάζοντας μια αφίσα που απεικόνιζε μια οικογένεια ομόφυλου ζευγαριού, ο Κασσελάκης απαντά στον Σαράκη ότι «δεν πρόκειται για άποψη, αλλά για τη ζωή μου». Οι συνεργάτες του πιστεύουν ότι από εκείνη την ατάκα «ξεκίνησαν όλα για τον Στέφανο».
Η «σκιά»
Οσον αφορά τον Τάιλερ και τη θέση του στην καμπάνια, τα πράγματα είχαν οριοθετηθεί με απόλυτη σαφήνεια από την πρώτη στιγμή και από τον ίδιο τον Κασσελάκη: ο Τάιλερ δεν υπήρχε σε καμία περίπτωση να «κρυφτεί» ή να υποβαθμιστεί ως παρουσία. Μπορεί το επιτελείο να έδινε οδηγίες για μια πιο διακριτική στάση, ας πούμε δύο-τρία βήματα πίσω από τον Στέφανο στις περιοδείες, αλλά αυτό δεν ήταν πάντα εφικτό. Ο κόσμος που συναντούσαν στον δρόμο «έψαχνε» εξίσου και τον Τάιλερ.
