Του Μιχάλη Ψύλου
Έξαλλη εμφανίστηκε η Τζόρτζια Μελόνι μετά το δείπνο των 27 ηγετών της ΕΕ το βράδυ της Δευτέρας, στις Βρυξέλλες.
Η μετά-φασίστρια Ιταλίδα πρωθυπουργός, δεν μπορούσε να χωνέψει ότι οι υπόλοιποι 26 ηγέτες την είχαν αφήσει έξω από την κατανομή των ανώτατων θέσεων στη νέα Κομισιόν. Παρά το γεγονός ότι η Ιταλία είναι η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία στην Ευρώπη.
Την άφησαν χωρίς «καρέκλα» την Μελόνι παρά το γεγονός ότι έχει ρίξει πολύ νερό στο ακροδεξιό «κρασί» της, εμφανιζόμενη στις Βρυξέλλες ως εποικοδομητική και μετριοπαθής.
Η Μελόνι, όπως και η Μαρίν Λεπέν και οι άλλοι ηγέτες της άκρας δεξιάς προκάλεσαν σεισμό στην Ευρώπη. Έναν σεισμό που ακόμη δεν έχουμε δει όλα τις συνέπειες στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Η μάχη τώρα αρχίζει και θυμίζει τη δημοφιλή, γαλλική τηλεοπτική σειρά La Fievre ( Πυρετός) που προβλήθηκε τον περασμένο Μάρτιο με πρωταγωνίστρια μια ακροδεξιά γιατρό που σκορπίζει μίσος, και κοινωνικούς διαχωρισμούς, καταλήγοντας να οδηγεί τη χώρα της στο χείλος του εμφυλίου πολέμου.
«Ο κόσμος του χθες»
Η εξαιρετική γαλλική σειρά είναι εμπνευσμένη από τον μεγάλο Αυστριακό συγγραφέα Στέφαν Τσβάιχ και το βιβλίο του: «Ο κόσμος του χθες». Ένα βιβλίο που ο Αυστριακός συγγραφέας ξεκίνησε να γράφει το 1939, όταν η Ευρώπη, η εκλεκτή πατρίδα της καρδιάς του, διάλεξε την αυτοκτονία της. «Ποτέ δεν αγάπησα την παλιά μας γη – έγραψε ο Τσβάιχ – περισσότερο από εκείνα τα τελευταία χρόνια πριν από τον πόλεμο. Ποτέ δεν ήλπισα τόσο πολύ για μια ενωμένη Ευρώπη , ποτέ δεν πίστευα περισσότερο στο μέλλον της ηπείρου μας, όσο εκείνες τις μέρες που πιστεύαμε ότι παρακολουθούσαμε μια νέα αυγή. Αυτές οι λάμψεις ήταν αντίθετα οι πρώτες προειδοποιήσεις για την τεράστια φωτιά που επρόκειτο να μας χτυπήσει».
Ο Τσβάιχ πείστηκε ότι η Ευρώπη είχε φτάσει στο τέλος της, ότι είχε χαθεί για πάντα και αυτό τον έριξε σε τέτοια απόγνωση που, μετά την παράδοση των δακτυλογραφημένων σελίδων του το 1942, αυτοκτόνησε μαζί με τη γυναίκα του.
Το βιβλίο του Τσβάιχ προφήτευσε πολλά για την εποχή μας, για τους φόβους μας, για την αίσθηση ότι ίσως κάτι πάει ανεπανόρθωτα προς το τέλος, μετά κύματα των κρίσεων που συγκλόνισαν την Ευρώπη τα τελευταία 20 χρόνια: Από την απόρριψη του Ευρωπαϊκού Συντάγματος το 2005, την οικονομική κρίση της δεκαετίας του 2010, την μεταναστευτική κρίση το 2015, το Brexit το 2016, την πανδημία το 2020 και τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022.
Μια σπείρα κρίσεων που ξύπνησε τελικά τα φαντάσματα του πολέμου στην Ευρώπη για να έρθει ο σεισμός των ευρωεκλογών του 2024, με τα Ακροδεξιά κόμματα κλόνισαν την Ευρωπαϊκή Ένωση στα θεμέλιά της, ανοίγοντας σενάρια χωρίς προηγούμενο, όπως βλέπουμε στη Γαλλία .
Δεν ξέρω αν είμαστε στα πρόθυρα του τέλους της Ευρώπης, όπως την ξέραμε τα τελευταία 70 χρόνια.
Ευρώπη «κουτσή πάπια»
Αλλά αυτό που βλέπουμε να αμφισβητείται μπροστά στα μάτια μας είναι σίγουρα το τέλος μιας συγκεκριμένης ιδέας για την Ευρώπη: Μια Ευρώπη «κουτσή πάπια» που στηρίχθηκε μόνο σε έναν πραγματικά κοινοτικό πυλώνα, τον οικονομικό και τεχνοκρατικό.
Παρά το γεγονός ότι η ΕΕ σημείωσε σημαντική πρόοδο στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ενοποίησης, με την εμβάθυνση της ολοκλήρωσης , την ενιαία αγορά και το ενιαίο νόμισμα, όσο και στη διεύρυνση των συνόρων της , αυτό το έργο δεν κατάφερε ποτέ να ζεστάνει τις καρδιές των Ευρωπαίων πολιτών. Κατέληξε να σπρώξει μεγάλα τμήματα της ευρωπαϊκής κοινωνίας των πολιτών, σε αναζήτηση ασφάλειας και προστασίας, στα χέρια του έθνους-κράτους,
Γιατί η ΕΕ με το Μάαστριχτ μίλησε «στο κεφάλι μου όχι στην καρδιά μου», όπως είχε πει προφητικά το 1999, ένας άλλος μεγάλος Ευρωπαίος , ο Βάτσλαβ Χάβελ. « Δεν μπορώ να διαλύσω την αίσθηση ότι αυτό είναι ένα ταξίδι που ξεκίνησε στο παρελθόν, σε μια άλλη εποχή και σε διαφορετικές συνθήκες, και που συνεχίζεται χωρίς να λάβει νέα ενέργεια, νέες πνευματικές παρορμήσεις, ανανεωμένη επίγνωση της κατεύθυνσης και του σκοπού του ταξιδιού», είχε πει ο μεγάλος Τσεχοσλοβάκος συγγραφέας και πολιτικός μιλώντας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Δυστυχώς, η Ευρώπη, μίλησε στο κεφάλι και όχι στην καρδιά, εμφανιζόμενη μακριά από τους πολίτες της και ψυχρή: αυτή είναι η βάση της μεγάλης απόρριψης μπροστά στα μάτια μας.Με την επιστροφή ακροδεξιού λαϊκο-εθνικισμού, που κινδυνεύει να βάλει τέλος στον ευρωπαϊκό πολιτισμό.
Γιατί , όπως έγραφε το 1939 ο Στέφαν Τσβάιχ, « οι πιο φιλήσυχοι, οι πιο κομψοί, μεθύσαν από τα ποτάμια του αίματος . Φίλοι που πάντα ήξερα, μεταμορφώθηκαν σε σε φανατικούς πατριώτες. Όλες οι συνομιλίες κατέληγαν σε ωμές κατηγορίες».
Μήπως πρέπει οι πολιτικοί μας ταγοί να αναρωτηθούν σοβαρά γιατί φιλήσυχοι άνθρωποι έλκονται από τις σειρήνες της ακροδεξιάς;
