Tου Βασίλη Γαλούπη
Περισσότερα από 1,5 εκατ. καμένα στρέμματα μέσα στο 2023, τα πιο πολλά απ’ όλη την Ευρώπη, σύμφωνα με το ευρωπαϊκό σύστημα πληροφοριών για τις δασικές πυρκαγιές EFFIS του Copernicus. Πάνω από 5 εκατ. κατεστραμμένα δάση την τελευταία 10ετία, όπως αναφέρουν τα επίσημα στοιχεία της Πυροσβεστικής. Και πιο πολλά από 23,5 εκατ. στρέμματα έχουν κατακαεί από το 1970 – 2023 σε 60.000 πυρκαγιές, μια έκταση ίση με την Πελοπόννησο και την Αττική μαζί, όπως έχει δημοσιεύσει ο Ανδριανός Γκουρμπάτσης, δικαστικός πραγματογνώμονας Διερεύνησης Εγκλημάτων Εμπρησμού
Κι όμως, ακόμα κι εν έτει 2023 υπάρχουν διαθέσιμα τεχνολογικά «όπλα» που κρατούνται μακριά από τις καθημερινές μάχες που δίνονται στην ελληνική επικράτεια στις αντιπυρικές περιόδους. Επιστήμονες καταγγέλλουν στους Data Journalists ότι υπάρχει «τεράστιο έλλειμμα συνεργασίας μεταξύ των επιστημονικών κι επιχειρησιακών φορέων». Και τα αποτελέσματα είναι εφιαλτικά. Η Ελλάδα βιώνει το δεύτερο πιο εφιαλτικό καλοκαίρι από το 2007, όταν είχαν καεί περισσότερα από 2,7 εκατ. στρέμματα, τα περισσότερα που έχουν καταγραφεί ποτέ στην χώρα.
Ένα από τα «εργαλεία» πρόγνωσης της εξάπλωσης και των δασικών πυρκαγιών που έχει αποσυρθεί ανεξήγητα από το 2021, είναι το «Iris». Από την τότε γενική γραμματεία Πολιτικής Προστασίας και στη συνέχεια από το νεοσύστατο υπουργείο Πολιτικής Προστασίας, δεν δόθηκε ποτέ εξήγηση για τους λόγους της απόφασης διακοπής χρησιμοποίησης του συγκεκριμένου προγνωστικού συστήματος, που είχε αποδειχθεί χρήσιμο στην Πυροσβεστική το 2019 και το 2020.
Δωρεάν
Το «Iris» είναι αμερικανικό προγνωστικό σύστημα που συνδυάζει δυο μοντέλα, ένα μετεωρολογικό κι ένα προγνωστικό της εξάπλωσης και της συμπεριφοράς δασικών πυρκαγιών. Κάνει αυτόματη πρόγνωση, λαμβάνοντας υπ’ όψιν σε πραγματικό χρόνο τα δασικά χαρακτηριστικά στο σημείο που ξέσπασε η φωτιά, την τοπογραφία και την μετεωρολογία, ενώ προσομοιώνονται τα δεδομένα για το πώς η πυρκαγιά δημιουργεί τον δικό της «καιρό». Παρέχει πληροφορίες που στο πύρινο πεδίο θεωρούνται πολύτιμες σε πολλές χώρες.
Μια σημαντική παράμετρος είναι ότι το «Iris», που έχει δημιουργηθεί από συνεργασία αμερικανικών πανεπιστημίων, είναι «ανοιχτού κώδικα», δηλαδή διατίθεται δωρεάν σε κάθε ενδιαφερόμενο. Κάτι που σημαίνει ότι έχει μηδενικό κόστος.
Το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών το έφερε στην Ελλάδα στα τέλη του 2017 με αρχές του 2018, χωρίς κόστος, και στη συνέχεια το ανέπτυξε προσαρμόζοντάς το στα τοπογραφικά δεδομένα της χώρας, σε συνεργασία με αμερικανικά πανεπιστήμια. Από την πλευρά της η Πυροσβεστική, σε συνεργασία με το Αστεροσκοπείο, το χρησιμοποίησε σε περισσότερες από 40 δύσκολες πυρκαγιές το 2019 και το 2020. Ανεξήγητα από το 2021 σταμάτησε η όποια συνεργασία. Το 2021 και το 2023 έχουν καεί στην Ελλάδα περισσότερα από 2,8 εκατ. στρέμματα.
Το προγνωστικό σύστημα «Iris» αναπτύχθηκε και λειτούργησε επιχειρησιακά στα πλαίσια του διακρατικού ερευνητικού έργου «INTERREG-BALKAN-MEDITERRANEAN», αρχικά με τη συμμετοχή Ελλάδας, Κύπρου και Βουλγαρίας, με συγχρηματοδότηση από την ΕΕ.
Ερώτημα προς τον υπουργό
Οι Data Journalists απηύθυναν ερώτημα στον υπουργό Πολιτικής Προστασίας, Βασίλη Κικίλια, ζητώντας του να πάρει θέση για τον λόγο για τον οποίο το πρόγραμμα «Iris» έπαψε να χρησιμοποιείται από την Πυροσβεστική μετά την διετία 2019-2020 κι αν έκτοτε έχει αντικατασταθεί με άλλο συνδυαστικό μοντέλο εξειδικευμένης πρόγνωσης εξάπλωσης δασικών πυρκαγιών. Απάντηση από τον υπουργό δεν έχει δοθεί μέχρι τη δημοσίευση της έρευνας.
Πηγές αναφέρουν στους Data Journalists ότι δεν υπάρχει «αντικαταστάτης» με άλλο μοντέλο τέτοιας χρησιμότητας, ενώ γίνεται λόγος και για διαφωνίες από «παλαιά» στελέχη της Πολιτικής Προστασίας που αντιδρούν σταθερά εδώ και χρόνια στις νέες τεχνολογίες.
Εκτός παιχνιδιού από την κυβέρνηση ένας φορέας που ανήκει στο Δημόσιο
Το Εθνικό Αστεροσκοπείο είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου, δηλαδή συντηρείται και χρηματοδοτείται από το ελληνικό Δημόσιο. Παρά ταύτα οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν φαίνεται να το λαμβάνουν υπ’ όψιν. Στελέχη του Αστεροσκοπείου έκαναν λόγο για προβλήματα τόσο επί διακυβέρνησης ΝΔ, όσο νωρίτερα κι επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.
Το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών συστάθηκε το 1842 και αποτελεί το πρώτο Ερευνητικό Κέντρο της νεότερης Ελλάδας. Διαθέτει τρία ινστιτούτα: Αστρονομίας – Αστροφυσικής – Διαστημικών Εφαρμογών, Ερευνών Περιβάλλοντος – Βιώσιμης Ανάπτυξης και Γεωδυναμικό.
Ο μετεωρολόγος Κώστας Λαγουβάρδος, διευθυντής Ερευνών του Ινστιτούτου Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, παραδέχθηκε στους Data Journalists και στο ερώτημα αν υπάρχουν «όπλα» που δεν χρησιμοποιούνται στις πυρκαγιές, ότι υπάρχει «τεράστιο έλλειμμα συνεργασίας μεταξύ των επιστημονικών κι επιχειρησιακών φορέων. Δεν υπάρχει συνεχής επιστημονική υποστήριξη στο έργο της Πολιτικής Προστασίας, από λεπτομερείς προγνώσεις καιρού, ανάλυση κι επεξεργασία δορυφορικών εικόνων κι εξελιγμένους πυρομετεωρολογικούς δείκτες όπως το σύστημα «Iris» που προβλέπει την εξάπλωση του μετώπου και την ένταση της φωτιάς, λαμβάνοντας υπ’ όψιν την τοπογραφία, την αλληλεπίδραση της φωτιάς με τον καιρό της περιοχής κ.α.».
Προσέθεσε δε ότι «στην μετεωρολογία έχουν γίνει πολύ μεγάλες εξελίξεις και βελτιώσεις στο κομμάτι της πρόγνωσης του καιρού που δεν αξιοποιούνται στο μέτρο του δυνατού. Όπως δεν αξιοποιούνται τα δεδομένα που έχουμε από περισσότερους από 500.000 μετεωρολογικούς σταθμούς της χώρας, που σε πραγματικό χρόνο αναμεταδίδουν την πραγματική κατάσταση, δηλαδή πόσο φυσάει, την ξηρασία κ.α.».
Κώστας Λαγουβάρδος: Είναι αυτοκτονικό
Στην εύλογη ερώτησή μας γιατί ένας επιστημονικός κι ερευνητικός φορέας του ελληνικού δημοσίου, όπως το Αστεροσκοπείο, δεν αξιοποιείται από τις κυβερνήσεις για το μείζον πρόβλημα των μεγάλων πυρκαγιών σχεδόν κάθε χρόνο, μας απάντησε:
«Δεν μπορείς να καίγεσαι και να λες ότι θα χρησιμοποιώ μόνο μια πηγή, π.χ. την μετεωρολογική υπηρεσία και μόνο αυτή. Ούτε μπορείς να κρύβεσαι πίσω από θεσμικούς ρόλους, διότι όλοι έχουμε θεσμικό ρόλο. Όλοι είμαστε δημόσιοι φορείς που προσπαθούμε να συνεισφέρουμε, να κάνουμε έρευνα κι ένα μέρος της έρευνας μπορεί να αξιοποιηθεί επιχειρησιακά, π.χ. στην Πολιτική Προστασία. Είναι αυτοκτονικά. Και δεν γίνονται μόνο σήμερα. Έχουν γίνει κι επί ΣΥΡΙΖΑ».
Για το φετινό καλοκαίρι και τα περί ακραίων συνθηκών στην Μεσόγειο, ο επιστήμονας κ. Λαγουβάρδος δηλώνει: «Φέτος έχουμε ένα καλοκαίρι που δεν πρέπει να το «κατηγορούμε» κι αυτό διότι είχαμε έναν πολύ καλό Ιούνιο, με μηδενικές πυρκαγιές, επειδή οι συνθήκες ήταν δροσερές και με βροχές. Όντως μετά είχαμε καύσωνα μεγάλης διάρκειας, είναι ο μεγαλύτερος σε διάρκεια καύσωνα όπως διαπιστώσαμε. Και σίγουρα παίζει τον ρόλο του. Αυτό, όμως, συνέβη και σ’ άλλες περιοχές της Μεσογείου που δεν έχουν φέτος τα ίδια προβλήματα με τις πυρκαγιές. Τον Αύγουστο, τέλος, έχουμε ένα ισχυρό μελτέμι, αλλά στην Αττική συμβαίνει κάθε χρόνο. Μόνο στον Έβρο ήταν πάνω από το κανονικό. Ούτε οι θερμοκρασίες είναι ακραίες τις τελευταίες ημέρες. Είναι ο άνεμος και οι συνθήκες όπως σχεδόν κάθε Αύγουστο».
Το ανενεργό από το τέλος του 2020 «Iris» χρησιμοποιείται σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Αυστραλία, η Βουλγαρία, το Ισραήλ κ.α. Μάλιστα, το Ισραήλ έχει ζητήσει την ελληνική τεχνογνωσία πάνω στο αμερικανικό μοντέλο. Παρόμοιο τύπου μοντέλο υπάρχει για τις δασικές πυρκαγιές και στην Γαλλία.
Το μνημόνιο με το San Jose State University
Στις 20 Ιουλίου 2023 υπεγράφη μνημόνιο μεταξύ του ελληνικού επιστημονικού – ερευμνητικού φορέα και του αμερικανικού San Jose State University για συνεργασία μεταξύ της επιχειρησιακής ομάδας Πυρομετεωρολογίας/meteo.gr και του Διεπιστημονικού Κέντρου Έρευνας Δασικών Πυρκαγιών (Wildfire Interdisciplinary Research Centre – WIRC). Στο Σαν Χοσέ της Καλιφόρνια βρίσκεται και η βασική μονάδα ανάπτυξης του συγκεκριμένου – δωρεάν επαναλαμβάνουμε – μοντέλου.
Αντικείμενο και σκοπός του ελληνοαμερικανικού μνημονίου συνεργασίας είναι η μεταφορά και ανταλλαγή τεχνογνωσίας και εξειδίκευσης στον τομέα της παρατήρησης και ανάλυσης των αλληλεπιδράσεων φωτιάς – ατμόσφαιρας με χρήση προηγμένου ερευνητικού εξοπλισμού. Απώτερος στόχος είναι η βελτίωση της κατανόησης σχετικά με το πώς η φωτιά δημιουργεί τον δικό της καιρό και η περαιτέρω ανάπτυξη καινοτόμων εργαλείων πρόγνωσης και πληροφόρησης για την επιχειρησιακή υποστήριξη του έργου της διαχείρισης και αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών.
Όμως, αυτή η τεχνογνωσία δεν βρίσκει πρακτική χρησιμότητα στις πυρκαγιές επί ελληνικού εδάφους, όπου διαπιστωμένα έχουν προκύψει μεγάλα προβλήματα κεντρικού συντονισμού των δυνάμεων δράσης, όπως και στρατηγικής κατεύθυνσης και ανάλυσης των πυρκαγιών. Μαρτυρίες τις τελευταίες ημέρες σε περιοχές πυρκαγιών ανέφεραν ότι τα πυροσβεστικά οχήματα κατέφταναν στα πύρινα μέτωπα δίχως καν GPS και χωρίς να έχουν δοθεί ακριβείς εντολές στους πυροσβέστες για το πού πρέπει να κατευθυνθούν.
Θοδωρής Γιάνναρος: Πως λειτουργεί το σύστημα ταχείας απόκρισης
Ο πυρομετεωρολόγος δρ. Θοδωρής Γιάνναρος, εντεταλµένος ερευνητής του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, μας εξηγεί πως δουλεύει το «Iris»:
«Το Iris μπορεί να προσομοιώσει τις καιρικές και τοπογραφικές συνθήκες για να κάνει πρόγνωση για τη σύνδεση της φωτιάς με την ατμόσφαιρα ή πολύ απλά το πώς η πυρκαγιά δημιουργεί τον δικό της καιρό. Ένα τέτοιο φαινόμενο είδαμε στην δασική πυρκαγιά στην Πάρνηθα αυτές τις ημέρες, όταν μπήκε στην χαράδρα και παρατηρήθηκε αυτή η έκρηξή της και στη συνέχεια η δημιουργία «του φαινομένου της καμινάδας» που οδήγησε στη δημιουργία του εντυπωσιακού νέφους πάνω από την πυρκαγιά. Μπορούμε να λάβουμε υπ’ όψιν μας όλα αυτά τα φαινόμενα όπως και τις συγκλίσεις που δημιουργούνται στους ανέμους και να προσομοιωθούν».
Και συνεχίζει: «Το «Iris» όπως κάθε μοντέλο είναι ένα εργαλείο. Ούτε εμείς ούτε κανένας άλλος στην επιστημονική κοινότητα υποστηρίζει ότι ως εργαλείο είναι πανάκεια. Αποτελεί όμως ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο που θα μπορούσε να είναι στη διάθεση όσων διαχειρίζονται στο πεδίο δασικές πυρκαγιές. Η μεγαλύτερη χρησιμότητά του, βέβαια, θα ήταν εκ των προτέρων. Αυτό σημαίνει ότι π.χ. ήδη από το περασμένο Σάββατο είχαμε προειδοποίηση ότι μπαίνουμε σε μια περίοδο με μια υψηλή έως ακραία επικινδυνότητα. Γνωρίζοντας, λοιπόν, τις περιοχές που περιμένουμε τις πιο ακραίες μετεωρολογικές συνθήκες, θα μπορούσαμε εκ των προτέρων να «τρέξουμε» αυτό που ονομάζουμε παθητικά σενάρια. Να υποθέσουμε, δηλαδή, ότι στην Πάρνηθα μπαίνει μια φωτά σ’ αυτό ή στο άλλο σημείο και με τις συνθήκες που περιμένουμε, χρησιμοποιώντας πολλαπλές υποθετικές δασικές πυρκαγιές ώστε να παράξουμε προγνώσεις κι έτσι από πριν να γνωρίζουμε πως θα εξαπλωθεί μια φωτιά».
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, αν ξεκινήσει μια φωτιά π.χ. στις 10 το πρωί, μπορεί ένα τέτοιο εργαλείο να χρησιμοποιηθεί επιχειρησιακά, όπως και χρησιμοποιήθηκε το 2019 και το 2020 από το Πυροσβεστικό Σώμα σε δεκάδες πυρκαγιές. «Επιχειρησιακά η χρησιμότητά του έχει να κάνει με το ότι είναι ένα σύστημα ταχείας απόκρισης. Από τη στιγμή που θα ενεργοποιηθεί από το Πυροσβεστικό Σώμα με ένα απλό κλικ στον χάρτη στο σημείο της φωτιάς, αυτόματα και χωρίς να παρεμβάλλεται κάποιος ερευνητής, το σύστημα ξεκινάει και τρέχει στην υπολογιστική υποδομή της ομάδας μας», μας λέει ο κ. Γιάνναρος: «Μετράει τα δεδομένα της περιοχής εκείνης της στιγμής σε πραγματικό χρόνο και ξεκινάει να παράγει πρόγνωση για το επόμενο 24ωρο. Έτσι προσομοιώνουμε τη φωτιά αλλά και πως η φωτιά τροποποιεί τον καιρό».
«Μέσα σε 60-70 λεπτά η Πυροσβεστική λαμβάνει 24ωρη πρόγνωση εξάπλωσης της πυρκαγιάς»
Η Πυροσβεστική μέσα σε 60-70 λεπτά από την ενεργοποίηση έχει την δυνατότητα να λαμβάνει 24ωρη πρόγνωση. Δηλαδή τι προβλέπει το μοντέλο για τη φωτιά, πως αναμένεται να εξαπλωθεί και να συμπεριφερθεί. Ο Αξιωματικός που είναι στο πεδίο θα μπορεί να αξιοποιήσει την πληροφορία σχετικά με το προς ποια κατεύθυνση θα εξαπλωθεί η φωτιά, χαρακτηριστικά συμπεριφοράς για την ίδια τη πυρκαγιά (μήκος φλογών, ταχύτητα εξάπλωσης, θερμικές εντάσεις και στοιχεία που έχουν να κάνουν με ακραία φαινόμενα κ.α.). Είναι πληροφορίες που σε πολλές ακόμα χώρες σήμερα βοηθούν στον σχεδιασμό στρατηγικής αντιμετώπισης.
«Δεν αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα με το να «χτυπάμε» τη φωτιά. Δεν αποτελεί αυτό τρόπο διαχείρισης. Διαχείριση σημαίνει ότι αναλύουμε την πυρκαγιά, πώς συμπεριφέρεται τώρα, τι περιμένουμε την επόμενη ώρα, τα χαρακτηριστικά της, το επόμενο 6ωρο, πώς αναμένουμε να αλλάξει τη συμπεριφορά της. Για παράδειγμα, στην Πάρνηθα μπήκε σε μια χαράδρα κι εξερράγη. Αυτό, όμως, δεν αποτελεί κάποια φοβερή έκπληξη. Από τη στιγμή που κινείται και μπαίνει σε χαράδρα, θα εκραγεί», μας λέει ο δρ Γιάνναρος.
Τι ισχύει για τις «mega πυρκαγιές»
Παρερμηνεία υπάρχει και με τον όρο «mega-πυρκαγιές» που χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο στην ελληνική πολιτική ορολογία, υπονοώντας ότι πρόκειται για φωτιές που προκαλούνται λόγω ακραίων καιρικών φαινόμενων.
Όμως, ο ευρέως αποδεκτός ορισμός από την επιστημονική κοινότητα τείνει να υιοθετήσει ότι μια δασική πυρκαγιά χαρακτηρίζεται ως «mega» όταν καταλαβαίνει έκταση μεγαλύτερη από 100.000 στρέμματα. Δεν φαίνεται να υπάρχει σύνδεση με τις καιρικές συνθήκες, δηλαδή, αλλά με το μέγεθος της καταστροφής που προκαλεί.
Άλλα μοντέλα πρόγνωσης και χώρες που χρησιμοποιούνται
Μοντέλα σαν το Iris χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο στις χώρες που αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα πυρκαγιών. Όχι και στην Ελλάδα, όπου οι φωτιές τα τελευταία χρόνια αφήνονται να σβήνουν στη… θάλασσα, στις περισσότερες των περιπτώσεων.
Η Δασική Υπηρεσία των ΗΠΑ, για παράδειγμα, χρησιμοποιεί ένα άλλο μοντέλο, το Esri που βασίζεται σε λεπτομερή στοιχεία για τον τύπο των δέντρων, των θάμνων και της γενικής βλάστησης μιας περιοχής, καθώς και τα στοιχεία για τα υλικά δόμησης. Αυτά τα στοιχεία συλλέγονται κυρίως από αεροπλάνα, δορυφόρους, αλλά και ομάδες της Πυροσβεστικής από εδάφους. Είναι τόσο ενδελεχή που περιλαμβάνουν ακόμα και την διάμετρο των κορμών των δέντρων.
Από τη στιγμή που ένα τέτοιο λογισμικό πρόβλεψης «γνωρίζει» τα στοιχεία για το πόση ακριβώς και τι είδους εύφλεκτη ύλη (δάσος, βλάστηση, σπίτια, κατασκευές κλπ.) υπάρχει στο έδαφος, μπορεί να συνδυάσει στοιχεία για πιθανή βροχόπτωση, χιονόπτωση, ανέμους, ηλιοφάνεια, θερμοκρασία, προηγούμενες πυρκαγιές στην ίδια περιοχή, την κλίση του εδάφους ώστε εν τέλει να υπολογίσει πόση ακριβώς υγρασία «κρατάει» η βλάστηση στην συγκεκριμένη περιοχή και πως θα συμπεριφερθεί εκεί μια πυρκαγιά.
Άλλα μοντέλα, όπως το «RHESSys» που ανέπτυξε το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια και που ήδη διαθέτει τα λεπτομερή στοιχεία για 800 τετραγωνικά χιλιόμετρα δασών ενημερώνει την Πυροσβεστική για το ποια ακριβώς είναι τα ενδεδειγμένα σημεία να κόψουν δέντρα ή να φτιάξουν αντιπυρικές ζώνες ώστε να ανακόψουν την εξάπλωση μιας πυρκαγιάς.
Ένα ακόμα μοντέλο, το «FIRETEC», που ουσιαστικά αποκρυπτογραφεί την συμπεριφορά των πυρκαγιών, καταδεικνύει ακόμα και το πώς ακριβώς θα είναι οι φλόγες (ύψος, φορά, ταχύτητα πυρκαγιάς), πως θα «φουντώσει» τη φωτιά όχι μόνο ο αέρας που φυσάει αλλά και ο αέρας που οι ίδιες οι φλόγες δημιουργούν (μικροκλίμα της πυρκαγιάς). Αυτό, εκτός των άλλων επιτρέπει στις δασικές και πυροσβεστικές υπηρεσίες να σχεδιάζουν ακριβώς πως θα προχωρήσουν σε «προμελετημένες φωτιές» όταν πρέπει να «καθαρίσουν» συγκεκριμένη βλάστηση χωρίς να βλάψουν δέντρα.
Ανάλυση δασικής φωτιάς: Το επιτυχημένο παράδειγμα της Πορτογαλίας
«Σίγουρα το «Iris» θα μπορούσε να βοηθήσει, όμως εφόσον υπήρχε κι ένας αντίστοιχος συντονισμός. Δηλαδή, να γίνεται ανάλυση της δασικής φωτιά, όπως κάνει πλέον η Πορτογαλία. Δηλαδή, μια εξειδικευμένη διεπιστημονική ομάδα πολλών ειδικοτήτων που θα δρα είτε στο πεδίο, είτε στο επιχειρησιακό κέντρο και ο ρόλος της θα είναι να κάνει ανάλυση στα χαρακτηριστικά, την περίμετρο της φωτιές, τις συνθήκες, τον τύπο βλάστησης και την τοπογραφία, αν ο άνεμος θα αλλάξει διεύθυνση τις επόμενες ώρες, αν η θερμοκρασία θα ανέβει στο συγκεκριμένο σημείο, αν η υγρασία θα πέσει κι αν περάσει πάνω από την περιοχή μια ανώτερη διαταραχή», λέει ο δρ. Γιάνναρος:
«Γνωρίζοντας αυτά, θα μπορέσουμε να χαράξουμε στρατηγική αντιμετώπιση. Πολύ απλά πού μπορούμε να πάμε για να παίξουμε άμυνα με τη φωτιά. Πού μπορούμε να κάνουμε επίθεση. Τι πρέπει να προστατεύσουμε. Ποια είναι η πιο επικίνδυνη περιοχή. Πού έχουμε ευκαιρίες αναχαίτισης. Το να πηγαίνουμε, λοιπόν, να στηνόμαστε στην Εθνική Οδό, δεν αποτελεί λύση. Δεν είναι ανάλυση δασικών πυρκαγιών αυτή η αντιμετώπιση. Για παράδειγμα, στην πυρκαγιά της Βαρυμπόμπης, που όλοι δήλωναν έκπληκτοι πώς η φωτιά πέρασε την εθνική οδό το βράδυ, ήταν αναμενόμενο να συμβεί αυτό. Διότι η πυρκαγιά είχε αναπτύξει τέτοια συμπεριφορά, ήταν πυροεπαγωγική όπως την λέμε, και είχε δημιουργήσει ένα τεράστιο πυρονέφος. Με το που ξεκίνησε να πέφτει ο ήλιος, ήταν αναμενόμενο όλες οι κάφτρες που είχε μέσα το νέφος να διασκορπιστούν».
Και καταλήγει: «Είναι άδικο, είναι πολύ άδικο για τις υπεράνθρωπες προσπάθειες που καταβάλλουν οι Έλληνες κι Ελληνίδες πυροσβέστες να μην υποστηρίζονται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Δεν έπρεπε καν να συζητάμε γιατί δεν αξιοποιείται η επιστημονική γνώση που είναι άμεσα διαθέσιμη. Το γιατί δεν αξιοποιείται είναι μια ερώτηση που θα πρέπει να απευθύνετε στην Πολιτική Προστασία της χώρας».
Το ελληνικό παράδοξο
Από τον προσεχή Οκτώβριο η εξειδικευμένη ομάδα για τις φωτιές του Εθνικού Αστεροσκοπείου θα διευθύνει και θα συντονίζει ένα πανευρωπαϊκό δίκτυο για ακραίες δασικές πυρκαγιές. Η δράση προωθεί την δικτύωση ερευνητικών κι επιχειρησιακών φορέων με τις Πυροσβεστικές και τις Πολιτικές Προστασίες για περισσότερες από 20 ευρωπαϊκές χώρες. Χρηματοδοτείται από την ΕΕ με στόχο την μελέτη των ακραίων πυρκαγιών. Παρά ταύτα, στην ίδια την Ελλάδα δεν καλείται να βοηθήσει. Η Πολιτική Προστασία της χώρας οφείλει μια απάντηση για ποιον λόγο δεν υπάρχει αξιοποίηση όλου του εξειδικευμένου επιστημονικού της χώρας και των δημόσιων φορέων στην μάχη κατά των καταστροφικών πυρκαγιών
