Από τον Πειραιά έως την Ελευσίνα και από τα αμερικανικά ναυπηγεία έως την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, οι εξελίξεις αποκαλύπτουν μια νέα εποχή δυναμισμού
Το ενδιαφέρον μεγάλων διεθνών ομίλων για τους ελληνικούς λιμένες έχει αυξηθεί εντυπωσιακά, καθώς η χώρα αντιμετωπίζεται πλέον ως στρατηγικός κόμβος σε ένα περιβάλλον όπου εμπορικές ροές, ενέργεια και ναυτιλία διασταυρώνονται. Η γεωγραφική θέση της Ελλάδας, πάνω στον κομβικό άξονα Σουέζ – Ανατολική Μεσόγειος – Ευρώπη, ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο από το σταδιακό άνοιγμα της Διώρυγας του Σουέζ σε μεγαλύτερα πλοία, καθώς τα mega-containerships των 18.000 TEU επιστρέφουν στη διέλευση, διοχετεύοντας μεγαλύτερους όγκους φορτίων προς ελληνικούς λιμένες.
Ο Πειραιάς, υπό τη διαχείριση της COSCO, έχει εξελιχθεί στο μεγαλύτερο εμπορευματικό λιμάνι της Μεσογείου και αποτελεί σταθερά «ναυαρχίδα» του Νέου Δρόμου του Μεταξιού, σημείο αναφοράς για τη διακίνηση φορτίων προς τα Βαλκάνια και την Κεντρική Ευρώπη. Παράλληλα, η Θεσσαλονίκη ενισχύει τον ρόλο της ως πύλη της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, ενώ η Αλεξανδρούπολη αναβαθμίζεται σημαντικά χάρη στον νέο τερματικό LNG, ενισχύοντας τη γεωπολιτική της σημασία.
Αμερικανικό ενδιαφέρον για τη ναυπηγική βιομηχανία και νέοι ενεργειακοί κόμβοι
Την ίδια στιγμή, οι Ηνωμένες Πολιτείες διευρύνουν την παρουσία τους μέσω της ενίσχυσης των ναυπηγείων της ONEX στη Σύρο και ιδιαίτερα στην Ελευσίνα, προωθώντας ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης που συνδυάζει ναυπηγική τεχνογνωσία, ενεργειακές υποδομές, επισκευές και logistics. Για πρώτη φορά, στα Ναυπηγεία Ελευσίνας δρομολογείται ανάπτυξη λιμενικών δραστηριοτήτων που υπερβαίνουν τη ναυπηγική, προαναγγέλλοντας έναν νέο ενεργειακό λιμενικό κόμβο στην Ανατολική Μεσόγειο.
Στον τομέα της κρουαζιέρας, οι ελληνικοί λιμένες ενισχύουν ακόμη περισσότερο τη θέση τους. Η MSC Cruises συμμετέχει ήδη στους διαγωνισμούς για Λαύριο, Πάτρα και Κατάκολο, θεωρώντας την Ελλάδα ιδανικό προορισμό χάρη στη νησιωτικότητα, την πολιτιστική κληρονομιά και την ευελιξία δρομολογίων.
Οι ευρωπαϊκές επενδύσεις και η πράσινη μετάβαση των ελληνικών λιμένων
Η Ευρωπαϊκή Ένωση συμβάλλει ενεργά στην αναβάθμιση της λιμενικής πολιτικής της χώρας, μέσω του Σχεδίου Βιώσιμων Μεταφορών (STIP). Τα κονδύλια κατευθύνονται σε πράσινες υποδομές, ηλεκτροδότηση πλοίων από ξηράς, αναβάθμιση εγκαταστάσεων και σιδηροδρομικές διασυνδέσεις, στοιχεία που τοποθετούν τα ελληνικά λιμάνια στο κέντρο της πράσινης μετάβασης στην Ευρώπη.
Η θέση της Ελλάδας στις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες – Η ανάλυση Ξηραδάκη
Ο Γιώργος Ξηραδάκης, Πρόεδρος της Ένωσης Τραπεζικών & Χρηματοοικονομικών Στελεχών της Ελληνικής Ναυτιλίας και αντιπρόεδρος του Ελληνοκινεζικού Επιμελητηρίου, υπογραμμίζει ότι η Ελλάδα βρίσκεται μπροστά σε μια νέα παγκόσμια αναδιάταξη των εφοδιαστικών αλυσίδων. Παρά τη συμφωνία Τραμπ – Σι Τζινπίνγκ για προσωρινή αποκλιμάκωση του «πολέμου των τελών», οι δύο υπερδυνάμεις προετοιμάζουν ήδη τις μελλοντικές ροές φορτίων.
Όπως τονίζει, η Ελλάδα διαθέτει ξεκάθαρο γεωοικονομικό πλεονέκτημα ως συντομότερη οδός για τη διασύνδεση με την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Παρότι δεν αξιοποίησε έγκαιρα τη μεγάλη ακτογραμμή της, οι διεθνείς δυνάμεις κινούνται πλέον επιθετικά προς τη χώρα, με προοπτική επενδύσεων ακόμη και σε λιμένες όπως Βόλος και Καβάλα, που σήμερα θεωρούνται υποδεέστεροι.
Το λιμάνι του Πειραιά, η παρουσία της COSCO και οι νέες προοπτικές
Σχετικά με τον Πειραιά, ο κ. Ξηραδάκης ξεκαθαρίζει ότι δεν υπάρχει καμία πιθανότητα το Πεκίνο να συζητήσει πώληση των μετοχών της COSCO, υπογραμμίζοντας ότι η κινεζική επένδυση έχει βαθιά πολιτική και οικονομική σημασία. Η COSCO διαμορφώνει ένα μοντέλο ανάπτυξης που περιλαμβάνει μεταφορά αυτοκινήτων, κρουαζιέρα και ευρύτερες τουριστικές δραστηριότητες.
Την ίδια ώρα, η απουσία ενδιαφέροντος για χύδην φορτία δημιουργεί ευκαιρίες για δυτικές αλυσίδες logistics, ειδικά προς την περιοχή της Ελευσίνας.
Οι προϋποθέσεις για έναν νέο ανταγωνιστικό λιμένα – Οι προκλήσεις των δυτικών επενδύσεων
Τα στελέχη της λιμενικής βιομηχανίας επισημαίνουν ότι η ανάπτυξη ενός νέου μεγάλου λιμένα που θα μπορούσε να σταθεί απέναντι στον Πειραιά αποτελεί εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα.
Οι βασικές προϋποθέσεις περιλαμβάνουν:
- Σύγχρονες υποδομές με μεγάλα βάθη 14–18 μέτρων
- Εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας, από αυτόματους γερανούς έως ψηφιακά συστήματα
- Σιδηροδρομικές συνδέσεις που επιτρέπουν πρόσβαση στην Κεντρική Ευρώπη
- Ισχυρό διεθνή operator όπως COSCO, MSC/TIL, CMA–CGM, Maersk APMT ή DP World
Χωρίς αυτά, καμία ναυτιλιακή συμμαχία δεν θα μεταφέρει όγκους φορτίων σε νέο σημείο. Ο Πειραιάς ήδη απολαμβάνει πλεονέκτημα λόγω σιδηροδρομικών συνδέσεων προς τα Βαλκάνια και τη Βουδαπέστη.
Ελευσίνα: Το επόμενο μεγάλο βήμα – λιμενική και ενεργειακή υποδομή με αμερικανική στήριξη
Ιδιαίτερη σημασία έχει η εξέλιξη στα Ναυπηγεία Ελευσίνας, όπου προχωρά σχέδιο για μετατροπή τους σε υποδομή διπλού χαρακτήρα: τόσο ναυπηγική όσο και εμπορική–λιμενική. Με τη συμμετοχή της αμερικανικής DFC, δρομολογείται η αναβάθμιση των υποδομών για:
- χύδην ξηρό φορτίο (bulk carriers)
- ειδικά φορτία
- ενεργειακές λειτουργίες και υποδοχή LNG
Ο στόχος είναι η δημιουργία ενός μεγάλου logistics hub συνδεδεμένου με το Θριάσιο, το οποίο θα αποτελέσει νέο κόμβο της Δυτικής Αττικής. Η σχετική νομοθετική ρύθμιση ενσωματώνεται στο σχέδιο νόμου για τη νέα Ανεξάρτητη Αρχή Ελέγχου της Αγοράς και Προστασίας του Καταναλωτή, που αναμένεται να ψηφιστεί στις 27 Νοεμβρίου.
Ωστόσο, η πλήρης λειτουργία λιμενικών υπηρεσιών απαιτεί επιπλέον αδειοδοτήσεις και πιστοποιήσεις.
Το μέλλον των ελληνικών λιμένων – Η ανάλυση του Θάνου Λιάγκου
Ο Θάνος Λιάγκος, στέλεχος της λιμενικής βιομηχανίας και πρώην πρόεδρος της ΕΛΙΜΕ, σημειώνει ότι ο Πειραιάς παραμένει ο ισχυρότερος διαμετακομιστικός κόμβος της χώρας, αλλά χρειάζεται συνεχή αναβάθμιση υποδομών, ψηφιοποίηση και πράσινες λειτουργίες προκειμένου να διατηρήσει την πρωτοκαθεδρία του.
Για την Ελευσίνα, αναγνωρίζει ως πλεονέκτημα τους μεγάλους διαθέσιμους χώρους, που μπορούν να υποστηρίξουν ανάπτυξη δραστηριοτήτων που ο Πειραιάς πλέον δεν μπορεί να φιλοξενήσει. Με συντονισμένες επενδύσεις, η περιοχή μπορεί να εξελιχθεί σε διεθνές κέντρο logistics με ολοκληρωμένες μεταφορικές και παραγωγικές λειτουργίες.
Ο ίδιος καταλήγει ότι η ανάπτυξη των ελληνικών λιμένων απαιτεί «ρεαλισμό, στρατηγική και σύγχρονη αντίληψη για logistics και θαλάσσιες μεταφορές» ώστε να ενισχυθεί συνολικά η ανταγωνιστικότητα του λιμενικού συστήματος της χώρας.
