Η Ρωσία σε συντονισμό με τη Κίνα «βλέπει» το μέλλον της παγκόσμιας ανάπτυξης προς Ανατολάς και από κοινού εμβαθύνουν τους εμπορικούς, οικονομικούς, πολιτικούς και πολιτισμικούς δεσμούς με τα κράτη της Ασίας στο πλαίσιο ενός πολυπολικού κόσμου μετά την τέλος της ηγεμονίας των ΗΠΑ.
Αυτή την πραγματικότητα αναδεικνύει η ανάλυση του Evgeny Korenev, επικεφαλής του Ινστιτούτου Διεθνών Προβλημάτων της Ακαδημίας του Ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών.
Σφαιρική αντίληψη των γεωπολιτικών δεσμών
Σύμφωνα με την ανάλυση του Korenev η πολιτική της Ρωσίας για την Κεντρική Ασία δεν διαμορφώνεται με μονόδρομο τρόπο.
Αντανακλά τη γενικότερη τάση στην περιοχή: Η ανάπτυξη αμοιβαία επωφελούς συνεργασίας με τη Ρωσία σημειώνεται επίσης ως η κύρια προτεραιότητα της εξωτερικής πολιτικής του Καζακστάν, σημείωσε το Υπουργείο Εξωτερικών της χώρας στις 11 Απριλίου 2023.
Με αυτό το δεδομένο, η Μόσχα σκοπεύει επίσης να δώσει μεγαλύτερη έμφαση στις περιφερειακές συμμαχίς της, σύμφωνα με την πρόσφατα επικαιροποιημένη αντίληψη της εξωτερικής πολιτικής της Ρωσίας.
Ταυτόχρονα, η Ρωσία δεν πρόκειται να επιβάλει την αναπτυξιακή της οπτική σε άλλες χώρες ούτε να παρέμβει στις εσωτερικές τους υποθέσεις.
Αντίθετα, θα εργαστεί για να αποτρέψει απόπειρες…. έγχρωμων επαναστάσεων και άλλες εξωτερικές παρεμβάσεις στις υποθέσεις της περιοχής.
Τι σημασία θα έχουν αυτές και άλλες διαστάσεις της ιδέας για την ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ Ρωσίας και Κεντρικής Ασίας,
Στα τέλη Μαρτίου 2023, εγκρίθηκε η νέα Αντίληψη Εξωτερικής Πολιτικής της Ρωσίας με διάταγμα του Ρώσου Προέδρου Putin.
Στο πλαίσιο της υποβάθμισης των σχέσεων με τη Δύση, η νέα αντίληψη εξωτερικής πολιτικής αποδίδεται ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη της ευρασιατικής ολοκλήρωσης.
Υπάρχει επίσης έμφαση στη ρωσική στροφή προς την Ανατολή
Η ιδέα επικεντρώνεται στην ανάγκη οικοδόμησης ενός ευρύτερου ευρασιατικού χώρου οικονομικής ολοκλήρωσης και αυξάνει σημαντικά τη γεωπολιτική σημασία της περιοχής της Κεντρικής Ασίας.
Παρά το γεγονός ότι η περιοχή αναφέρεται στο κείμενο μόνο μία φορά και δεν ορίζεται ως ξεχωριστή περιφερειακή κατεύθυνση της εξωτερικής πολιτικής της Ρωσίας, αρκετές προνοιες, στον ένα ή τον άλλο βαθμό, σχετίζονται με την Κεντρική Ασία.
Στο επίκεντρο του νέου δόσματος της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής εντοπίζεται η δυνατότητα ανάπτυξης πολυμερών εμπορικών σχέσεων.
Putin Uses Symbols of Soviet Power to Announce Idea of Eurasian Union – Jamestown
Ευρύτερη Ευρασιατική Εταιρική Σχέση
Ιδιαίτερη έμφαση αποδίδεται στη στροφή της Ρωσίας προς την Ανατολή και στη διαμόρφωση ενός ευρέος περιγράμματος οικονομικής ολοκλήρωσης της περιοχής: της Ευρύτερης Ευρασιατικής Εταιρικής Σχέσης – όπως αποκαλείται αυτό το πλέγμα των νέων οικονομικών πολιτικών δεσμών.
Για να επιτευχθεί το μέγιστο αποτέλεσμα, σχεδιάζεται να συνδυαστεί το δυναμικό όλων των ευρασιατικών κρατών και των σημαντικότερων περιφερειακών δομών της Ευρασίας, όπως η Ευρασιατική Οικονομική Ένωση (EAEU), ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) και ο ASEAN, προκειμένου να υπάρχει ο συντονισμός των αναπτυξιακών σχεσίων της EAEU και της πρωτοβουλίας Belt & Road της Κίνας.
Η Ευρασιατική Οικονομική Ένωση περιλαμβάνει την Αρμενία, τη Λευκορωσία, το Καζακστάν, το Κιργιστάν και τη Ρωσία.
Είναι μια ζώνη ελεύθερων συναλλαγών ενώ έχουν υπογραφεί συμφωνίες συνεργασίας με το Ιράν, τη Σερβία και το Βιετνάμ και υπάρχουν συμφωνίες για μελλοντικές συνεργασίες και με άλλα κράτη.
Διπλωματική κινητικότητα
Ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης περιλαμβάνει οκτώ κράτη – μέλη (Κίνα, Ινδία, Καζακστάν, Κιργιστάν, Ρωσία, Πακιστάν, Τατζικιστάν και Ουζμπεκιστάν), τέσσερα κράτη παρατηρητές που ενδιαφέρονται να προσχωρήσουν στην πλήρη ένταξη (Αφγανιστάν, Λευκορωσία, Ιράν και Μογγολία) και έξι «εταίρους» (Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν, Καμπότζη, Νεπάλ, Σρι Λάνκα και Τουρκία).
Το 2021 ελήφθη η απόφαση να ξεκινήσει η διαδικασία ένταξης του Ιράν στον SCO ως πλήρους μέλους, ενώ η Αίγυπτος, το Κατάρ, καθώς και η Σαουδική Αραβία απέκτησαν εταιρική σχέση με τον οργανισμό.
Οι προτεινόμενοι νέοι εταίροι διαλόγου περιλαμβάνουν το Μπαχρέιν, τις Μαλδίβες, τη Μιανμάρ, το Κουβέιτ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Οι περιφερειακοί οργανισμοί
Ο SCO είναι ένας ευρασιατικός όμιλος με αντικείμενο ζητήματα περιφερειακής ασφάλειας, εμπορίου και συναφών θεμάτων συνδεσιμότητας και περιλαμβάνει τα Ηνωμένα Έθνη ως παρατηρητές.
Η ASEAN περιλαμβάνει τα έθνη της νοτιοανατολικής Ασίας Μπρουνέι, Καμπότζη, Ινδονησία, Λάος, Μαλαισία, Μιανμάρ, Φιλιππίνες, Σιγκαπούρη, Ταϊλάνδη και Βιετνάμ και αποτελεί μπλοκ Ελεύθερου Εμπορίου.
Έχει επιπρόσθετες συμφωνίες με μεγάλο μέρος της Ανατολικής Ασίας, συμπεριλαμβανομένης της Συμφωνίες με την Κίνα, την Ινδία, την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα, την Αυστραλία και την Ιαπωνία.
Μέρος της Ευρύτερης Ευρασιατικής Εταιρικής Σχέσης σχεδιάζεται να ενσωματωθεί, εν μέρει, με την Ενωση των Ασιατικών κρατών, χρησιμοποιώντας το οικονομικό δυναμικό του μπλοκ, συμπεριλαμβανομένης της συνεργασίας με τις χώρες που δεν περιλαμβάνονται επί του παρόντος σε αυτήν, όπως το Τουρκμενιστάν, το Τατζικιστάν και το Ουζμπεκιστάν.
Ως εκ τούτου, στον χώρο της Κεντρικής Ασίας, μπορεί κανείς να περιμένει μια εντατικοποίηση της αλληλεπίδρασης μεταξύ της Ρωσίας όχι μόνο με το Καζακστάν και την Κιργιζία, αλλά και με άλλες χώρες της περιοχής.
Riyadh joins Shanghai Cooperation Organization as ties with Beijing grow
Πολυδιάσταστες και πολυμερείς σχέσεις
Εν γένει, η Μόσχα αντιμετωπίζει τις διαδικασίες ολοκλήρωσης στον ευρασιατικό χώρο ως πολυδιάστατες, με αντικείμενο νέες μορφές πολυμερών σχέσεων μεταξύ της Ρωσίας και των κρατών της περιοχής της Κεντρικής Ασίας.
Αυτό σημαίνει θεσμοθέτηση σε μόνιμη βάση της συνόδου κορυφής Ρωσίας-Κεντρικής Ασίας σε επίπεδο αρχηγών κρατών, η πρώτη συνάντηση της οποίας πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2022 στην Αστάνα.
Η Ρωσία, δεν σκοπεύει να ασκήσει ηγεσία στην περιοχή εκμεταλλευόμενη την ισχύ της στο οικονομικό και γεωπολιτικό πεδίο αλλά εισαγάγει μια προσέγγιση η οποία λαμβάνει υπόψη της τους διεθνείς θεσμούς και τους κανόνες.
Eurasia Archives – Page 15 of 15 – Geopolitical Economy Report
Συνδεσιμότητα
Η Κεντρική Ασία είναι πολύ σημαντική όσον αφορά την υλοποίηση αναπτυξιακών έργων μεγάλης κλίμακας στον τομέα των μεταφορών και της εφοδιαστικής αλυσιδας στον ευρασιατικό χώρο.
Η ιδέα αναφέρεται στην ανάγκη βελτίωσης της υποδομής του Διεθνούς Διαδρόμου Μεταφορών Βορρά-Νότου (Ινδία-Ιράν-Ρωσία) και του Μεσαίου Διαδρόμου (Κίνα-Κεντρική Ασία-Ευρώπη).
Ένα σημαντικό μέρος αυτού του εμπορικού διαδρόμους, περίπου 2.800 χλμ. διέρχεται από το Καζακστάν .
Αυτό αυξάνει σημαντικά τη σημασία της χώρας ως ενός από τα μεγαλύτερα ευρασιατικά διαμετακομιστικά κέντρα.
Επιπλέον, ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα είναι η ενίσχυση της συνεργασίας στη ζώνη της Κασπίας Θάλασσας, η οποία απαιτεί την εντατικοποίηση των σχέσεων της Ρωσίας με το Ιράν, το Καζακστάν και το Τουρκμενιστάν.
Η στροφή της γεωπολιτικής στόχευσης
Η δημοσιοποίηση των νέων αρχών της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής σηματοδοτεί το τέλος ενός ορισμένου σταδίου μιας παρατεταμένης αναθεώρησης των παραδοσιακών κατευθυντήριων γραμμών εξωτερικής πολιτικής, πολλές από τις οποίες έχουν παραμείνει αμετάβλητες από τη δεκαετία του 1990.
Τώρα η Μόσχα εστιάζει κυρίως στην ευρασιατική γεωπολιτική και όχι στη Δύση η οποία παρουσιάζει σημαντικές ενδείξεις παρακμής.
Υπό αυτές τις συνθήκες, οι σχέσεις της Ρωσίας με τα κράτη της Κεντρικής Ασίας στον τομέα της ασφάλειας και της οικονομίας θα παίξουν εξαιρετικά σημαντικό ρόλο.
Συμπέρασμα: Χτίζοντας εποικοδομητική και πλήρους κλίμακας αλληλεπίδραση με εταίρους και συμμάχους στην Κεντρική Ασία, η Ρωσία μπορεί να αποκτήσει πλεονέκτημα στη διαμόρφωση του οράματός της για το μείζονα στόχο της ευρασιατικής οικονομικής ολοκλήρωσης.
