Ήταν μια «απίστευτα μεγάλη τέντα» κάτω από την οποία μαζεύτηκαν πολλοί και συζήτησαν για τη Δημοκρατία.
Έτσι περιγράφει αξιωματούχος του Λευκού Οίκου την Σύνοδο για τη Δημοκρατία, που διοργανώθηκε από τους Αμερικανούς στις 29 και 30 Μαρτίου (με την συμμετοχή και του Κυριάκου Μητσοτάκη).
Η προηγούμενη είχε διοργανωθεί τον Δεκέμβριο του 2021, αλλά στο μεταξύ έχει μεσολαβήσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, που υποχρέωσε τους δυτικούς συμμάχους να αναδιοργανωθούν και να προσπαθήσουν να δείξουν ένα διαφορετικό (και αρραγές) μέτωπο έναντι της Ρωσίας.
Παράλληλα, επιδεινώνονται οι σινο-αμερικανικές σχέσεις, γεγονός που ενοχλεί τους Ευρωπαίους (και απειλεί το δυτικό μέτωπο). Σε αυτό το νέο- ψυχροπολεμικό τοπίο οι γραμμές είναι περίπου ξεκάθαρες, δηλαδή είναι σαφές ότι η Κίνα, η Ρωσία και το Ιράν βρίσκονται στην ίδια πλευρά και από τη άλλη οι δυτικοί προσπαθούν να στοιχηθούν πίσω από τις ΗΠΑ. Κι όμως υπάρχουν ορισμένα σημεία αυτής της γραμμής, στο νέο- ψυχροπολεμικό τοπίο, που είναι θολά.
Η στάση της Τουρκίας αποδεικνύει ότι ορισμένες χώρες, που (θεωρητικά) έχουν επιλέξει να βρίσκονται στο δυτικό στρατόπεδο, τελικά δείχνουν εξαιρετική ευελιξία. Και το γεγονός ότι αυτές οι χώρες δεν ταυτίζονται με τις ΗΠΑ έχει προκαλέσει θυμό στο Λευκό Οίκο. Ίσως γι αυτόν τον λόγο ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν ήταν μεταξύ των προσκεκλημένων του Τζο Μπάιντεν στην «μεγάλη τέντα» για τη Δημοκρατία.
Η Le Monde που φιλοξενεί αυτή την ανάλυση του Πιοτρ Σμόλαρ, υπό τον τίτλο «η Ουάσινγκτον ολοένα και πιο ενοχλημένη με τον Τούρκο σύμμαχό της» τονίζει πως «η Τουρκία δεν προσκλήθηκε στη Σύνοδο για την Δημοκρατία» και υπενθυμίζει ότι στην πρόσφατη ετήσια έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τα ανθρώπινα δικαιώματα περιγράφεται η κατάσταση στην Τουρκία με τέτοιο τρόπο που αρκεί για να δικαιολογηθεί η πόρτα που έφαγε ο Ερντογάν.
Οι σελίδες που αφιερώνει το Στέιτ Ντιπάρτμεντ στη Τουρκία περιλαμβάνουν σκληρές διαπιστώσεις: παρακολουθήσεις, έλεγχος της Δικαιοσύνης , αυθαίρετες συλλήψεις, εξαφανίσεις, βασανιστήρια και εκτελέσεις, συχνά με πρόσχημα τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας. Είναι μια πολύ θολή εικόνα, παρόλο που δεν αντανακλάται κατ΄ αντίστοιχο τρόπο στην αμερικανική στρατηγική έναντι της Άγκυρας.
Απώλεια ειδικού βάρους της Τουρκίας, αλλά και θυμός από τις ΗΠΑ
«Το ότι δεν προσκλήθηκε η Τουρκία στην Σύνοδο έχει περισσότερο σχέση με τη γεωπολιτική και την απώλεια του ειδικού βάρους της χώρας στην αμερικανική διπλωματική στρατηγική, παρά με τα ανθρώπινα δικαιώματα και την δημοκρατία», υποστήριξε ο Γκιονούλ Τολ, διευθυντής του Κέντρου Τουρκικών Σπουδών στο Ινστιτούτο Μέσης Ανατολής. «Το αμερικανικό ενδιαφέρον για την Μέση Ανατολή έχει υποχωρήσει και ο Ερντογάν ακολουθεί μία απρόβλεπτη πολιτική», πρόσθεσε ο Γκιονούλ Τολ.
Οι ΗΠΑ πάντως φροντίζουν να δείχνουν τα διπλωματικά δόντια τους στον Ερντογάν και τους Τούρκους συμμάχους. Ο προκλητικός τρόπος χειρισμού από τον Ερντογάν του θέματος της ένταξης στο ΝΑΤΟ της Σουηδίας και της Φινλανδίας έχει εξοργίσει ακόμα και τους υπομονετικούς στρατηγούς στην έδρα της Συμμαχίας .
Όπως θεωρείται προκλητικό εκ μέρους του αμερικανικού Πενταγώνου το γεγονός ότι η Άγκυρα καταδικάζει την αμερικανική υποστήριξη στο YPG, δηλαδή τους Κούρδους της Συρίας. Επιπλέον η Ουάσινγκτον έχει ενοχληθεί για την διαδικασία αποκατάστασης των σχέσεων με την Συρία του Μπάσαρ αλ – Άσαντ, που ακολουθεί ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με ρωσική μεσολάβηση.
Που στρέφει το βλέμμα ο Ερντογάν και γιατί
Κι ο Ερντογάν κάνει ότι μπορεί για να συντηρήσει αυτό το κλίμα στις σχέσεις του με τις ΗΠΑ, αφού έτσι τροφοδοτεί το εθνικιστικό- ισλαμιστικό ακροατήριό του, που είναι απολύτως απαραίτητο να συσπειρωθεί ενόψει της κάλπης.
Έχοντας αυτό στο μυαλό του ο Ερντογάν δήλωσε πως πολύ θα ήθελε να έχει δίπλα του τον Βλαντίμιρ Πούτιν, στα εγκαίνια του πυρηνικού σταθμού στο Άκουγιου, που κατασκευάστηκε από ρωσική κρατική εταιρία. Τα εγκαίνια θα γίνουν στις 27 Απριλίου και αν τελικά παραβρεθεί ο Πούτιν θα έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον: θα είναι η πρώτη επίσκεψή του στο εξωτερικό μετά την έκδοση του εντάλματος σύλληψης από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο και μάλιστα σε μία χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ και επιπλέον μία σαφής προσωπική εμπλοκή του Ρώσου προέδρου στις τουρκικές εκλογές. Το Κρεμλίνο διευκρίνισε ότι δεν έχει ληφθεί καμία απόφαση για επίσκεψη του προέδρου Πούτιν στην Τουρκία και πιθανότατα θα δηλώσει την παρουσία του μέσω με κάποια βιντεο-σύνδεση.
Αλλά ακόμα κι έτσι ο Πούτιν θα χτυπήσει φιλικά στην πλάτη τον φίλο του Ερντογάν κι εκείνος θα γυρίσει γι άλλη μια φορά το βλέμμα προς τον φίλο του, τον Βλαδίμηρο, αφήνοντας τους Αμερικανούς να … θυμώνουν. Έτσι κι αλλιώς, κάποια στιγμή, η Τουρκία θα αποκτήσει τα αμερικανικά F16, που επιθυμεί διακαώς.
