Οι διαπραγματεύσεις Ουάσινγκτον–Βρυξελλών ξαναζεσταίνουν τον φόβο εμπορικού πολέμου, καθώς η εφαρμογή της συμφωνίας του Ιουλίου καθυστερεί και τα σημεία τριβής πολλαπλασιάζονται
Οι διατλαντικές εμπορικές σχέσεις βρίσκονται σε νέα φάση έντασης, καθώς Ουάσινγκτον και Βρυξέλλες διαφωνούν ανοιχτά για την εφαρμογή της συμφωνίας του Ιουλίου που αφορά τους δασμούς σε ευρωπαϊκά και αμερικανικά προϊόντα. Η συμφωνία, την οποία παρουσίασαν ως βήμα «σταθερότητας και προβλεψιμότητας», δεν έχει προχωρήσει όπως αναμενόταν, με αποτέλεσμα οι ελπίδες για άρση της αβεβαιότητας να εξανεμίζονται.
Η πρόσφατη συνάντηση του αμερικανού υπουργού Εμπορίου Χάουαρντ Λάτνικ και του εμπορικού αντιπροσώπου Τζέιμισον Γκριρ με τους υπουργούς Εμπορίου της ΕΕ ήταν η πρώτη μετά τον Ιούλιο, αλλά δεν έφερε ουσιαστική πρόοδο. Παρά την συμφωνία για αμερικανικούς δασμούς 15% στις περισσότερες εξαγωγές της ΕΕ, τα ανοιχτά μέτωπα παραμένουν και οι δύο πλευρές συνεχίζουν να ζητούν νέες παραχωρήσεις.
Τι προβλέπει η συμφωνία του Ιουλίου – και τι δεν προχωρά
Η συμφωνία μεταξύ της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και του Ντόναλντ Τραμπ καθόρισε ένα νέο πλαίσιο εμπορικής συνεργασίας, με βασικά σημεία:
• Δασμοί 15% σε αυτοκίνητα, ημιαγωγούς, φαρμακευτικά προϊόντα και ξυλεία.
• Σχεδόν μηδενικοί δασμοί σε αεροσκάφη, ανταλλακτικά και μη διαθέσιμους φυσικούς πόρους.
• Κοινή προστασία του χάλυβα και του αλουμινίου από αθέμιτο ανταγωνισμό.
• Μείωση μη δασμολογικών φραγμών και ενίσχυση της οικονομικής ασφάλειας.
• Δέσμευση της ΕΕ για μαζικές αγορές αμερικανικής ενέργειας, συμπεριλαμβανομένου LNG, πετρελαίου και προϊόντων πυρηνικής ενέργειας.
Ωστόσο, η εφαρμογή μπλοκάρει: οι σχετικές ρυθμίσεις δεν έχουν ακόμη εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ενώ στο μεταξύ η Ουάσινγκτον προχωρά σε μονομερείς αλλαγές.
Τα νέα σημεία τριβής: από τα «παράγωγα προϊόντα» έως τον ψηφιακό κανονισμό
Η κυβέρνηση Τραμπ διεύρυνε το πεδίο των δασμών στο αλουμίνιο και τον χάλυβα, προσθέτοντας 407 νέα προϊόντα ως «παράγωγα προϊόντα» που πλέον θεωρούνται δασμολογήσιμα με 50%. Παράλληλα, υπάρχουν φόβοι για νέους δασμούς σε πρώτες ύλες και ανεμοτουρμπίνες, που θα μπορούσαν να τινάξουν στον αέρα τη συμφωνία.
Την ίδια στιγμή, οι ΗΠΑ απαιτούν από την ΕΕ αναθεώρηση των ψηφιακών κανόνων, στοχοποιώντας τον DSA και τον DMA, που ρυθμίζουν εταιρείες όπως Google, Amazon, Apple και Microsoft. Ο Λάτνικ δήλωσε ξεκάθαρα ότι μόνο με χαλάρωση των κανόνων η Ουάσινγκτον θα μειώσει τους δασμούς στο χάλυβα και το αλουμίνιο από 50% στο συμφωνημένο 15%.
Ο Τραμπ έχει απειλήσει ευθέως με ανταποδοτικούς δασμούς μετά το πρόστιμο των 2,95 δισ. ευρώ που επιβλήθηκε στην Google, υποστηρίζοντας ότι η ΕΕ «στοχοποιεί τεχνολογικούς κολοσσούς των ΗΠΑ».
Η ενεργειακή δέσμευση της ΕΕ και τα επενδυτικά μεγέθη
Παρά τις δυσκολίες, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει κάνει σημαντικές κινήσεις εφαρμογής της συμφωνίας:
- 200 δισ. δολάρια σε αγορές αμερικανικής ενέργειας.
- Αύξηση του μεριδίου των ΗΠΑ στο LNG που εισάγει η ΕΕ από 45% σε 60%.
- 150 δισ. δολάρια ευρωπαϊκών επενδύσεων στις ΗΠΑ μόνο από τις αρχές του έτους.
Ωστόσο, η στασιμότητα στις υπόλοιπες πτυχές της συμφωνίας δημιουργεί φόβους ότι οι εμπορικές εντάσεις θα κλιμακωθούν.
Χάλυβας και αλουμίνιο: το μεγάλο αγκάθι ΕΕ–ΗΠΑ
Παρά τις ευρωπαϊκές πιέσεις, οι εξαγωγές χάλυβα, αλουμινίου και προϊόντων που περιέχουν τα δύο μέταλλα εξακολουθούν να επιβαρύνονται με δασμούς 50% στην αμερικανική αγορά. Η ΕΕ θεωρεί ότι αυτό υπονομεύει το «πνεύμα της συμφωνίας» και ζητά την άμεση εφαρμογή της μείωσης στο 15%.
Κυβερνήσεις όπως της Πολωνίας και της Τσεχίας έχουν εκφράσει ανοιχτά την ανησυχία ότι οι υψηλοί αμερικανικοί δασμοί πλήττουν σοβαρά βιομηχανίες κρίσιμες για την οικονομία τους.
Η προοπτική: μια συμφωνία σε αβεβαιότητα, με Ευρώπη και ΗΠΑ σε παράλληλες τροχιές
Το τοπίο παραμένει εξαιρετικά ασταθές.
Η ΕΕ επιμένει ότι δεν θα επιτρέψει εξωτερικές παρεμβάσεις στους ψηφιακούς κανόνες της, ενώ οι ΗΠΑ δεν δείχνουν πρόθεση να χαλαρώσουν τους δασμούς χωρίς ανταλλάγματα. Παράλληλα, η καθυστέρηση στις ευρωπαϊκές διαδικασίες αφήνει την εφαρμογή «βραχυκυκλωμένη».
Το αποτέλεσμα είναι ένα πλαίσιο εμπορικής συμφωνίας που υποτίθεται ότι θα έκλεινε μέτωπα, αλλά αντίθετα δημιουργεί νέα.
