Έκθεση–καμπανάκι της ΕΚΤ: Οι πολίτες πρέπει να κρατούν μετρητά στο σπίτι ως «ρεζέρβα» για κρίσεις. Από πανδημία και πόλεμο μέχρι black-out, τα χαρτονομίσματα θεωρούνται κρίσιμο στοιχείο εθνικής ετοιμότητας
Μια έκθεση–σοκ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) συστήνει στα νοικοκυριά να διατηρούν μετρητά στο σπίτι ως «δίχτυ ασφαλείας» σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.
Η μελέτη δεν κρύβει τον βασικό φόβο: τα ψηφιακά συστήματα πληρωμών μπορεί κάποια στιγμή να καταρρεύσουν, αφήνοντας εκατομμύρια πολίτες χωρίς καμία πρόσβαση σε χρήμα.
Οι οδηγίες που εφαρμόζονται ήδη σε χώρες της ΕΕ
Σύμφωνα με την έκθεση, χώρες όπως η Ολλανδία, η Φινλανδία και η Αυστρία έχουν ήδη προχωρήσει σε επίσημες οδηγίες προς τους πολίτες να διατηρούν 70–100 ευρώ ανά άτομο σε μετρητά στο σπίτι, προκειμένου να καλύπτουν βασικές ανάγκες για τρεις ημέρες.
Αντίστοιχα προγράμματα εφαρμόζουν η Σουηδία και η Νορβηγία, αναγνωρίζοντας τα μετρητά ως εργαλείο εθνικής ετοιμότητας.
Από πανδημία μέχρι πόλεμο και φυσικές καταστροφές
Η ΕΚΤ υπενθυμίζει ότι οι κρίσεις των τελευταίων ετών — πόλεμος στην Ουκρανία, πανδημία Covid-19, πυρκαγιές και πλημμύρες — αποκάλυψαν τα τρωτά σημεία της Ευρώπης.
Στο πλαίσιο αυτό, καλεί τις εθνικές κυβερνήσεις να εξετάσουν σοβαρά την έκδοση οδηγιών αποθήκευσης μετρητών, τροφίμων, νερού και φαρμάκων για τουλάχιστον 72 ώρες επιβίωσης σε περίπτωση διακοπής των συστημάτων.
«Τα μετρητά είναι κρίσιμο στοιχείο εθνικής ετοιμότητας»
Στην έκθεση τονίζεται ότι τα μετρητά «όχι μόνο καλύπτουν ατομικές ανάγκες, αλλά συμβάλλουν στην ευρύτερη συστημική ανθεκτικότητα».
Οι συγγραφείς Φρανσέσκα Φαέγια και Αλεχάντρο Θαμόρα-Πέρεθ τονίζουν ότι οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να εξασφαλίσουν επαρκή αποθέματα χαρτονομισμάτων και «ανθεκτικά σχέδια επιχειρηματικής συνέχειας».
Μειωμένη πρόσβαση σε μετρητά — αυξημένες ανησυχίες
Η τάση των τραπεζών να κλείνουν υποκαταστήματα και ΑΤΜ προκαλεί έντονη ανησυχία.
Παράλληλα, η προώθηση του ψηφιακού ευρώ από την ΕΚΤ εντείνει τον διάλογο για το μέλλον των μετρητών, με τους πολίτες να κινδυνεύουν να βρεθούν χωρίς άμεση πρόσβαση σε φυσικό νόμισμα.
Τα παραδείγματα των διακοπών ρεύματος
Η ΕΚΤ θυμίζει την διακοπή ρεύματος στην Ισπανία και την Πορτογαλία, όπου οι κάρτες, τα POS και τα ΑΤΜ κατέρρευσαν.
Τα μετρητά έγιναν τότε το μοναδικό μέσο πληρωμής, ενώ αμέσως μετά οι αναλήψεις εκτοξεύθηκαν, καθώς οι πολίτες έσπευσαν να ενισχύσουν τα αποθέματά τους.
Η «ρεζέρβα» του συστήματος πληρωμών
Τα μετρητά παρομοιάζονται με τα ολλανδικά αντιπλημμυρικά φράγματα: δεν χρειάζονται καθημερινά, αλλά είναι απολύτως απαραίτητα σε σπάνιες αλλά ακραίες κρίσεις.
Η ΕΚΤ προειδοποιεί ότι τα αποθέματα χαρτονομισμάτων πρέπει να σχεδιαστούν έτσι ώστε να αντέχουν σε «λιγότερο προβλέψιμες, υψηλού αντίκτυπου εξάρσεις».
