Η κατάταξη που εκδίδουν οι Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα (RSF – Reporters sans frontières) και πιστοποιεί την κατρακύλα της Ελλάδας στην 108η θέση του Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου παγκοσμίως δεν αποτελεί κεραυνό εν αιθρία.
Οι πολλαπλές αναφορές της IPI, η περσινή κατάταξη των ΡΧΣ, η έκθεση του MFRR, οι καταγγελίες για παρακολούθηση Ελλήνων ερευνητών δημοσιογράφων και η διεθνής δημοσιότητα για τις συνθήκες της δημοσιογραφίας και της επίθεσης στην ελευθερία του Τύπου στην Ελλάδα είχαν δείξει πως πλήθος δημοσιογραφικών οργανώσεων και πολλές ΜΚΟ ήταν σε γνώση της κατάστασης στη χώρα.
Αυτές οι καταγγελίες μεταφράστηκαν στην καταβαράθρωση της Ελλάδας στη σχετική κατάταξη και στην ανάδειξη σε όλη την Ευρώπη, της κρίσιμης για τον Τύπο κατάστασης στην χώρα μας. Η κατάταξη έτσι δεν ήταν παρά το τελικό επακόλουθο αυτής σωρείας δημοσιευμάτων και αφιερωμάτων για την κατάσταση των μίντια στην χώρα μας εκτός Ελλάδος.
Αξίζει δε να σημειωθεί πως η κατάταξη των ΡΧΣ δεν μετράει αποκλειστικά την «πολιτική ελευθεροτυπία», αλλά περιλαμβάνει και επί μέρους διαστάσεις: το νομικό πλαίσιο, το οικονομικό πλαίσιο, τις κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες και την ασφάλεια των δημοσιογράφων.
Σταχυολογώντας ενδεικτικά ορισμένους δείκτες για κάθε διάσταση της αποτίμησης της ελευθερίας της δημοσιογραφίας:
- Στην αποτίμηση του πολιτικού περιβάλλοντος, του βαθμού δηλαδή «της υποστήριξης και του σεβασμού της αυτονομίας των ΜΜΕ από τις πολιτικές πιέσεις του κράτους ή άλλων πολιτικών παραγόντων» η Ελλάδα κατατάσσεται στην «βαριά» μεν 72η θέση – κάτω από την Ουκρανία και όλες τις Δυτικές χώρες – αλλά παραμένει πάνω από Ουγγαρία, Ρουμανία, Σλοβενία, Πολωνία κττ
- Στην εκτίμηση του οικονομικού περιβάλλοντος, της αποτίμησης των «οικονομικών περιορισμών που συνδέονται με κυβερνητικές πολιτικές, μη-κρατικές οντότητες (διαφημιστές και εμπορικούς εταίρους) και τους ιδιοκτήτες των ΜΜΕ», η Ελλάδα πέφτει – αναμενόμενα – ακόμα παρακάτω: βρίσκεται στην 113η θέση της κατάταξης των ΡΧΣ, στην Ευρώπη, πίσω μόνο από Αλβανία, Βουλγαρία, Σερβία και Ουγγαρία
- Σε ό,τι αφορά το νομικό πλαίσιο, το νομικό δηλαδή και ρυθμιστικό περιβάλλον για τους δημοσιογράφους (συμπεριλαμβανομένου του επιπέδου λογοκρισίας, το επίπεδο ατιμωρισίας της βίας εναντίον δημοσιογράφων και της δυνατότητας να προστετεύονται οι πηγές), η Ελλάδα βρίσκεται στην 70η θέση, πάνω μόνο από Αλβανία, Βουλγαρία, Ουγγαρία και Πολωνία πέραν της Ρωσίας και της Λευκορωσίας
- Μια ακόμα διάσταση που συνεκτιμάται από τους ΡΧΣ είναι τα κοινωνικο-πολιτισμικά συμφραζόμενα, δηλαδή οι κοινωνικοί περιορισμοί που έχουν σχέση με θέματα όπως το φύλο, η τάξη, η εθνότητα και η θρησκεία και οι πολιτισμικοί φραγμοί σε ό,τι αφορά την αμφισβήτηση κέντρων ισχύος ή την κάλυψη ορισμένων θεμάτων, λόγω της επικρατούσας κουλτούρας. Εκεί η Ελλάδα βρίσκεται στην 103η θέση, τελευταία στην ΕΕ και πίσω μόνο από Λευκορωσία και Ρωσία στην Ευρώπη
- Τέλος σημαντικό ρόλο στην τελική κατάταξη παίζει η ασφάλεια των δημοσιογράφων, ήτοι η «δυνατότητα να αναγνωρίζονται, να συλλέγονται και να διαχέονται ειδήσεις και πληροφορίες σύμφωνα με τις δημοσιογραφικές μεθόδους και την δεοντολογία χωρίς κίνδυνο σωματικής βλάβης, ψυχολογικής ή συναισθηματικής αναστάτωσης, ή επαγγελματικής ζημίας όπως π.χ. η απόλυση, η κατάσχεση επαγγελματικών εργαλείων ή η έρευνα στις δημοσιογραφικές εγκαταστάσεις και γραφεία». Εκεί, τόσο η σκοτεινή ακόμα δολοφονία του Γιώργου Καραϊβάζ, το συμβόλαιο θανάτου εναντίον του Κώστα Βαξεβάνη, αλλά και δευτερευόντως γεγονότα όπως ο ξυλοδαρμός φωτορεπόρτερ ή οι επιθέσεις σε τηλεοπτικά συνεργεία, ακόμα και η εξαναγκασμένη φυγή ύστερα από απειλές από την Ελλάδα της Ολλανδής ρεπόρτερ που «τόλμησε» να απευθύνει στον πρωθυπουργό ερώτηση που δεν ήταν της αρεσκείας του, τοποθετούν την χώρα μας στην 128η θέση παγκοσμίως – στην Ευρώπη, πίσω μόνο από τις εμπόλεμες Ρωσία, Ουκρανία, Λευκορωσία.
Σε αυτό το πλαίσιο μόνο έκπληξη δεν αποτελούν οι αντιδράσεις των κυβερνητικών αξιωματούχων, με χαρακτηριστικότερες στιγμές την επίθεση Νέας Δημοκρατίας και του κυβερνητικού εκπροσώπου στους Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα, στην οποία επέρριψαν «ιδιαίτερη μεθοδολογία».
Ακολούθησε ο Δημήτρης Μαρκόπουλος, βουλευτής της ΝΔ, με θητεία στο Πρώτο Θέμα, ο οποίος ούτε λίγο ούτε πολύ χαρακτήρισε την οργάνωση ως «την κάθε πικραμένη» και ασήμαντη, «αριστερίστικη» ΜΚΟ, γεγονός που επιβεβαιώνει την προβληματική σχέση της κυβέρνησης με την δημόσια κριτική, αλλά και το ΑΠΕ, το οποίο βρίσκεται υπό την εποπτεία του γραφείου του πρωθυπουργού, ανάρτησε αρχικά την είδηση της έκθεσης των ΡΧΣ χωρίς μνεία στην σειρά και την πτώση στην κατάταξη της χώρας.
Με άλλα λόγια, η αντίδραση της κυβέρνησης και του φιλοκυβερνητικού τύπου ουσιαστικά προσέφερε στήριξη στα βασικά ευρήματα των ΡΧΣ πλήθους δημοσιογραφικών οργανώσεων και επιβεβαιώνει αυτό που ήδη μας είναι γνωστά ως προς την κατάσταση των ΜΜΕ και του πολιτικού και οικονομικού ελέγχου της ενημέρωσης στην χώρα μας.
