Από τη ραδιοφωνική γέννηση στην τηλεοπτική κατάρρευση – Σε κρίσιμο σταυροδρόμι ο Γιάννης Αλαφούζος και ο ΣΚΑΪ
Γράφει ο Καναλάρχης
Ο ΣΚΑΪ, το… καμάρι του Γιάννη Αλαφούζου, υπήρξε για δεκαετίες ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα ονόματα στα ελληνικά μέσα ενημέρωσης. Από τη ραδιοφωνική του απαρχή μετά την εποχή Κοσκωτά, μέχρι την τηλεοπτική του αναγέννηση στα μέσα της δεκαετίας του 2000, το brand «ΣΚΑΪ» έφερε το αποτύπωμα της ναυτιλιακής φιλοσοφίας του εφοπλιστή-εκδότη: ρίσκο, κύρος, αλλά και επικίνδυνες πορείες χωρίς επαρκή υπολογισμό των ανέμων.
Σήμερα, όμως, το πλοίο παραπαίει σε άγνωστα νερά. Ο σταθμός έχει χάσει προσανατολισμό, ταυτότητα και αξιοπιστία, εγκλωβισμένος ανάμεσα σε μια δήθεν ενημέρωση, έναν υποτιθέμενο εκσυγχρονισμό και την πλήρη απομάκρυνση από τον ρόλο του ανεξάρτητου μέσου.
Ο ΣΚΑΪ, που άλλοτε έδινε ρυθμό στην πολιτική και κοινωνική επικαιρότητα, σήμερα δεν θυμίζει τίποτα από το κανάλι που κάποτε προκαλούσε ανατροπές. Ένα κανάλι χωρίς πρόσημο, χωρίς αφήγηση, χωρίς ψυχή. Και η ευθύνη ανήκει εξ ολοκλήρου στον Γιάννη Αλαφούζο.
Ο εφοπλιστής που ήθελε να κυβερνήσει τα media – και τελικά ναυάγησε
Από τα γραφεία της οδού Μητροπόλεως, ο νεαρός τότε Αλαφούζος οραματιζόταν έναν όμιλο που θα συνέδεε τη δημοσιογραφία με τη δύναμη του κεφαλαίου. Το ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ υπήρξε αρχικά ένα τολμηρό πείραμα που έσπασε κατεστημένα. Η σύγκρουση, όμως, με την κυβέρνηση Μητσοτάκη του 1989-1990 και οι οικονομικές εκκρεμότητες του ομίλου, φρέναραν προσωρινά το τηλεοπτικό όραμα.
Ο Κώστας Βούλγαρης, άνθρωπος των media με βαθιά γνώση και ήθος, στάθηκε δίπλα του στα πρώτα βήματα. Ο θάνατός του, πρόωρος και άδικος, στέρησε από τον ΣΚΑΪ μια ψυχή που πίστευε σε ποιοτική ενημέρωση. Ο ίδιος ο Αλαφούζος, τότε νέος και φιλόδοξος, βρέθηκε γρήγορα αντιμέτωπος με τα όρια της ισχύος του: τα χρήματα δεν αρκούν χωρίς όραμα και πρόσωπα με καθαρή πυξίδα.
Η τηλεόραση του ΣΚΑΪ: η πρώτη άνοδος και η θεαματική κατάρρευση
Το 1993, λίγες εβδομάδες πριν την επιστροφή του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία, το τηλεοπτικό κανάλι βγήκε στον αέρα με αμφιλεγόμενη συχνότητα και χωρίς επίσημη άδεια. Η ροή του χρήματος ήταν άφθονη, αλλά το management καταστροφικό.
Ο σταθμός, αντί να επενδύσει σε περιεχόμενο και αξιοπιστία, γέμισε από αυλοκόλακες, πρόθυμους και “κοράκια” που λεηλατούσαν τον προϋπολογισμό. Τα ρεπορτάζ βούλιαζαν στον κιτρινισμό, η ενημέρωση έγινε show, και τα χρέη διογκώνονταν.
Ο Νίκος Κακαουνάκης, που τότε ζούσε από κοντά τη μετάλλαξη του σταθμού, έλεγε χαρακτηριστικά πως «τα συνεργεία του ΣΚΑΪ έτρωγαν στα αστυνομικά τμήματα γιατί δεν υπήρχαν χρήματα». Η εικόνα ήταν τραγική: ένα πλοίο ακυβέρνητο, με καπετάνιο αποπροσανατολισμένο και πλήρωμα χωρίς σχέδιο.
Μέχρι το 1997, το κανάλι κατέρρευσε οικονομικά. Ο Αλαφούζος εγκατέλειψε, πουλώντας έναντι ευτελούς τιμήματος ό,τι απέμενε από τον σταθμό που κάποτε διαφήμιζε ως «ναυαρχίδα της ενημέρωσης».
Από τον ALPHA στην επιστροφή του 2006 – το “θαύμα” που ξαναχάθηκε
Η επόμενη σελίδα γράφτηκε από τον Δημήτρη Κοντομηνά, που μετέτρεψε τον πρώην ΣΚΑΪ σε ALPHA, επενδύοντας τεράστια ποσά και μεταφέροντας τις εγκαταστάσεις στην Κάντζα. Ο Αλαφούζος, ωστόσο, δεν εγκατέλειψε το όνειρο της επιστροφής.
Το 2006, με την κυβέρνηση της ΝΔ, και με συνοπτικές διαδικασίες, απέκτησε τη συχνότητα του Seven-X. Μέσα σε μια νύχτα γεννήθηκε ο «νέος ΣΚΑΪ». Ξένοι τεχνοκράτες, εντυπωσιακό packaging, νέα σήματα, και υποσχέσεις για “σοβαρή ενημέρωση”. Ο σταθμός έκανε δυναμική είσοδο, κερδίζοντας κοινό που διψούσε για αντικειμενικότητα.
Μέχρι που, λίγο-λίγο, ο ΣΚΑΪ έγινε αυτό που φοβόταν περισσότερο: ένα εργαλείο πολιτικής προπαγάνδας και επιχειρηματικής διαμεσολάβησης. Η ενημέρωση αντικαταστάθηκε από τηλεοπτικά πάνελ με γραμμές κομματικής ταύτισης, ενώ η ψυχαγωγία μετατράπηκε σε σκληρή εμπορική μηχανή χαμηλής αισθητικής.
Το σημερινό αδιέξοδο – ένας σταθμός χωρίς ρότα
Σήμερα, ο ΣΚΑΪ παλεύει για να κρατηθεί στην επιφάνεια, χωρίς ταυτότητα και προσανατολισμό. Οι τηλεθεάσεις καταρρέουν, τα προγράμματα εναλλάσσονται χωρίς στρατηγική, και η εσωτερική φθορά έχει γίνει εμφανής.
Ο σταθμός δεν ξέρει αν είναι κανάλι ενημέρωσης ή ψυχαγωγίας, ούτε ποιον κοινό στοχεύει. Αντί να επαναφέρει το κύρος της παλιάς εποχής, προβάλλει θόρυβο, σκληρότητα και τηλεοπτικό χάος. Ο Γιάννης Αλαφούζος, ο άνθρωπος που γνωρίζει από φουρτούνες, μοιάζει σήμερα θεατής του ίδιου του ναυαγίου του.
Το “πλοίο του ΣΚΑΪ”, όπως γράφουν παλιοί του συνεργάτες, κινδυνεύει να πέσει ξανά στα βράχια, όπως το 1997. Αν δεν υπάρξει ριζική αλλαγή σε πρόσωπα και στρατηγική, η επόμενη φουρτούνα μπορεί να είναι μοιραία.
Αναγκαία τομή ή οριστικό ναυάγιο
Ο σταθμός έχει ανάγκη από νέο πλήρωμα, νέο καπετάνιο και πραγματική δημοσιογραφία, όχι από επικοινωνιακά φαντάσματα. Ο Γιάννης Αλαφούζος πρέπει να τολμήσει τομές και να κλείσει πληγές, αν δεν θέλει να γράψει ξανά ιστορία με την κατάρρευση του ίδιου του δημιουργήματός του.
Ο ΣΚΑΪ χρειάζεται νέα πορεία και καθαρό στίγμα — διαφορετικά, η «Ιθάκη» που οραματίζεται ο εφοπλιστής θα παραμείνει άπιαστη, όπως ένα πλοίο που ταξιδεύει στα τυφλά μέσα στην ομίχλη.
