Από το εμπάργκο στον ΣΚΑΪ… στα μυστικά ραντεβού για νέο κόμμα – Η σύγκρουση με το «κανάλι της διαπλοκής» (2015–2019) και το νέο σκηνικό
Η Πυθία αποκαλύπτει
Όταν ο Αλέξης Τσίπρας ανέλαβε τη διακυβέρνηση το 2015, κήρυξε πόλεμο στο λεγόμενο μιντιακό κατεστημένο. Η κυβέρνησή του επιχείρησε να αναδιαμορφώσει το τηλεοπτικό τοπίο με νέο διαγωνισμό αδειοδότησης, αποκλείοντας τους παραδοσιακούς «καναλάρχες» που θεωρούσε διαπλεκόμενους. Χαρακτηριστικά, προώθησε “νέους παίχτες” όπως ο Ιβάν Σαββίδης και ο Χρήστος Καλογρίτσας, προκαλώντας πανικό στους παλιούς ιδιοκτήτες καναλιών. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Όμιλος ΣΚΑΪ του Γιάννη Αλαφούζου αναδείχθηκε σε φανατικό πολέμιο της κυβέρνησης Τσίπρα, με καθημερινά δελτία και σχολιασμούς σε τοξικούς τόνους εναντίον του πρωθυπουργού.
Η αντιπαράθεση ήταν πρωτοφανής. Ο ΣΚΑΪ υιοθέτησε ανοιχτά αντιπολιτευτική γραμμή, συχνά κατηγορούμενος από τον ΣΥΡΙΖΑ ότι λειτουργεί ως φερέφωνο της Νέας Δημοκρατίας. Από την άλλη, ο Τσίπρας και οι συνεργάτες του δεν έκρυβαν την οργή τους: αποκαλούσαν το κανάλι «εργαλείο της διαπλοκής», ενώ διέρρεαν ότι ο Αλαφούζος κινείται για να ρίξει την αριστερή κυβέρνηση. Οι σχέσεις κυβέρνησης–ΣΚΑΪ χτύπησαν κόκκινο μετά την τραγωδία στο Μάτι το 2018. Ο ΣΚΑΪ τότε μετέδωσε πληροφορίες ότι το Μέγαρο Μαξίμου σκόπευε να αποπέμψει την ηγεσία της αστυνομίας και της πυροσβεστικής ως αποδιοπομπαίους τράγους, κάτι που η κυβέρνηση θεώρησε διαστρέβλωση και προβοκάτσια. Ως αντίδραση, ο ΣΥΡΙΖΑ κήρυξε εμπάργκο στον ΣΚΑΪ – κανένα κυβερνητικό στέλεχος δεν θα εμφανιζόταν στο κανάλι του Φαλήρου. Η κίνηση αυτή ήταν χωρίς προηγούμενο, επιβεβαιώνοντας ότι οι σχέσεις Τσίπρα–Αλαφούζου είχαν φτάσει στο ναδίρ.
Μυστικές επαφές και εύθραυστη ανακωχή
Παρά τη δημόσια σύγκρουση, το παρασκήνιο εκείνη την περίοδο επιφύλασσε εκπλήξεις. Μια μυστική συνάντηση Τσίπρα-Αλαφούζου πραγματοποιήθηκε μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, χωρίς να ανακοινωθεί ούτε να διαρρεύσει επίσημα. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, ήταν ο ίδιος ο Γιάννης Αλαφούζος το 2017 – όλα αυτά πριν το Μάτι – που είχε ζητήσει το ραντεβού με τον τότε πρωθυπουργό, το οποίο και έγινε δεκτό. Στη συζήτηση εκείνη ο ιδιοκτήτης του ΣΚΑΪ φέρεται να εξέφρασε παράπονα ότι στοχοποιείται από την κυβέρνηση – επικαλούμενος δικαστικές διώξεις και εκκρεμότητες που αντιμετώπιζε ως αποτέλεσμα. Ο Αλέξης Τσίπρας αρνήθηκε ότι υπήρξε κυβερνητική παρέμβαση εναντίον του, αλλά δεν έχασε την ευκαιρία να διαμαρτυρηθεί για τους υπερβολικούς τόνους και την πολεμική ρητορική του ΣΚΑΪ εις βάρος του.
Το κλίμα σε εκείνη τη μυστική επαφή ήταν τεταμένο αλλά ειλικρινές. Σύμφωνα με ανθρώπους που έμαθαν εκ των υστέρων το περιεχόμενο, οι δύο άνδρες έθεσαν επί τάπητος τα προβλήματά τους. Ο Αλαφούζος ζήτησε “να πέσουν οι τόνοι” της κυβερνητικής πίεσης προς τις επιχειρηματικές του δραστηριότητες, ενώ ο Τσίπρας ζήτησε δικαιότερη μεταχείριση από τον σταθμό. Και πράγματι, παρατηρητές σημείωσαν ότι τις εβδομάδες μετά τη συνάντηση η γραμμή του ΣΚΑΪ άλλαξε ελαφρώς: η σφοδρότητα της προσωπικής επίθεσης στον Τσίπρα μειώθηκε αισθητά, και μάλιστα ορισμένοι υπουργοί του ΣΥΡΙΖΑ άρχισαν να εμφανίζονται ξανά στις εκπομπές του καναλιού. Ήταν μια άτυπη ανακωχή – προσωρινή όμως, καθώς η δυσπιστία παρέμενε και κορυφώθηκε στο Μάτι. Χαρακτηριστικό είναι ότι λίγους μήνες μετά, τον Δεκέμβριο του 2018, όταν το κτίριο του ΣΚΑΪ έγινε στόχος βομβιστικής επίθεσης, ο Γιάννης Αλαφούζος εξέδωσε οργισμένη ανακοίνωση κατονομάζοντας την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ως «ηθικό αυτουργό» της τρομοκρατικής ενέργειας. Οι γέφυρες επικοινωνίας ξανά κόπηκαν βίαια.
Εντούτοις, λίγο πριν τις εκλογές του 2019, ο Αλέξης Τσίπρας έκανε μια κίνηση που τότε ερμηνεύτηκε ως ρεαλπολιτίκ: έσπασε ο ίδιος το εμπάργκο και εμφανίστηκε σε προεκλογική συνέντευξη στον ΣΚΑΪ. Παρά τις εκατέρωθεν αιχμές on air, η παρουσία του στο “εχθρικό” κανάλι σηματοδότησε το τέλος μιας θυελλώδους φάσης. Ο ΣΥΡΙΖΑ ηττήθηκε στις εκλογές και ο Τσίπρας πέρασε στην αντιπολίτευση, όμως το τοπίο είχε ήδη αρχίσει να μεταβάλλεται.
Αλλαγή σκηνικού: Η μετά-Τσίπρα εποχή του ΣΚΑΪ
Με τον Κυριάκο Μητσοτάκη στην εξουσία από το 2019, ο ΣΚΑΪ και ο Αλαφούζος βρέθηκαν επιτέλους στο πολιτικό τους “σπίτι”. Το κανάλι του Φαλήρου στήριξε ανοιχτά τη νέα κυβέρνηση, ενώ ο Τσίπρας περιορίστηκε στον ρόλο του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Φαινομενικά, η κόντρα του με τον ΣΚΑΪ ανήκε πια στο παρελθόν – ο Αλαφούζος είχε κερδίσει, με την κυβέρνηση της ΝΔ να προωθεί ένα φιλικότερο προς τα παραδοσιακά media πλαίσιο. Ωστόσο, στο παρασκήνιο νέα ρήγματα έκαναν την εμφάνισή τους στις σχέσεις των μεγαλοπαραγόντων των ΜΜΕ με την εξουσία.
Ο Γιάννης Αλαφούζος, αν και ευνοημένος από την αλλαγή κυβέρνησης, δεν άργησε να δείξει σημάδια δυσαρέσκειας. Η παντοδυναμία της κυβέρνησης Μητσοτάκη και η στενή της σχέση αρχικά (τώρα έχουν αλλάξει τα πράγματα) με άλλους επιχειρηματίες –κυρίως με τον «ανταγωνιστή» του Αλαφούζου, εφοπλιστή και καναλάρχη Βαγγέλη Μαρινάκη– δημιούργησαν νέο πεδίο έντασης. Ο Αλαφούζος ήθελε την αποκλειστικότητα, ενώ σταδιακά και φτάνοντας στο σήμερα άρχισε να αναδιατάσσεται ο καταστατικός χάρτης της σχέσης του Μεγάρου Μαξίμου με τους μεγαλοεπιχειρηματίες της χώρας, αφού το κεντρικό σύστημα εξουσίας ξεκίνησε πόλεμο στον Βαγγέλη Μαρινάκη και τον Γιάννη Βαρδινογιάννη, κάτι που δεν έμεινε αναπάντητο.
Το περασμένο χρονικό διάστημα, το ειδησεογραφικό συγκρότημα Μαρινάκη ξεκίνησε επίθεση κατά της οικογένειας Αλαφούζου, δημοσιεύοντας αποκαλύψεις-φωτιά. Σε πρωτοσέλιδα και ρεπορτάζ, επιβεβαιώνοντας την έρευνα του PERIODISTA.GR (Δείτε αναλυτικά ΕΔΩ), κατηγόρησε την ναυτιλιακή εταιρεία του Γ. Αλαφούζου ότι μετέφερε ρωσικό πετρέλαιο εν μέσω κυρώσεων – μια κίνηση που όχι μόνο έπληττε το προφίλ του Αλαφούζου, αλλά είχε ως αποδέκτη και το Μέγαρο Μαξίμου. Ήταν το πιο ηχηρό καμπανάκι ότι η άλλοτε συμπαγής συμμαχία των φιλοκυβερνητικών επιχειρηματικών και οικονομικών κέντρων είχε σπάσει.
Παράλληλα, οι παρατηρητικοί τηλεθεατές έχουν διακρίνει λεπτές μεταβολές στη στάση του ΣΚΑΪ. Ενώ παλαιότερα το κανάλι δεν άφηνε τίποτα ασχολίαστο κατά του Τσίπρα, τον τελευταίο καιρό τα πυρά προς τον πρώην πρωθυπουργό έχουν σχεδόν εξαφανιστεί από τις εκπομπές. Αντιθέτως, ορισμένες αιχμηρές κριτικές ακούγονται πλέον προς την κυβέρνηση της ΝΔ – κάτι αδιανόητο για τον ΣΚΑΪ των πρώτων χρόνων Μητσοτάκη. Οι αλλαγές προσώπων σε διευθυντικές θέσεις στο Φάληρο, όπως η απομάκρυνση προβεβλημένων σχολιαστών που ήταν υπερβολικά ταυτισμένοι με την κυβέρνηση, ερμηνεύθηκαν από πολλούς ως μήνυμα δυσαρέσκειας του Αλαφούζου προς το Μαξίμου. Με απλά λόγια, ο ισχυρός εκδότης άρχισε να κρατά αποστάσεις – να προετοιμάζει την επόμενη μέρα, όπου οι πολιτικές ισορροπίες μπορεί να είναι διαφορετικές.
Κρυφό ραντεβού κορυφής: Η πρόταση στήριξης στον Τσίπρα
Μέσα σε αυτό το ρευστό σκηνικό, μια εξέλιξη-βόμβα την οποία σας αποκαλύπτω σήμερα έρχεται να επιβεβαιώσει ότι δεν υπάρχουν μόνιμες έχθρες, μόνο μόνιμα συμφέροντα. Πριν λίγες εβδομάδες, πληροφορίες από αξιόπιστες πηγές αποκάλυψαν ότι πραγματοποιήθηκε μυστική συνάντηση μεταξύ Αλέξη Τσίπρα και Γιάννη Αλαφούζου. Το ραντεβού έγινε σε ουδέτερο χώρο και παρέμεινε άκρως απόρρητο – καμία επίσημη ανακοίνωση δεν το προμήνυε και καμία διαρροή δεν ακολούθησε. Εκεί, μακριά από κάμερες, ο άλλοτε «εχθρός» του ΣΥΡΙΖΑ βρέθηκε καθισμένος στο ίδιο τραπέζι με τον πρώην πρωθυπουργό. Και, σύμφωνα με όσα διέρρευσαν εκ των υστέρων σε κλειστούς κύκλους, ο Γιάννης Αλαφούζος ήταν αυτός που έκανε τη μεγάλη κίνηση: πρότεινε ανοικτά στον Αλέξη Τσίπρα τη στήριξη του Ομίλου ΣΚΑΪ σε περίπτωση που εκείνος προχωρήσει στην ίδρυση νέου πολιτικού κόμματος.
Η πρόταση αυτή, αν και σοκαριστική με βάση το ιστορικό των δύο ανδρών, δεν ήρθε εντελώς απροειδοποίητα. Εδώ και μήνες τα σενάρια δίνουν και παίρνουν ότι ο Αλέξης Τσίπρας εξετάζει το ενδεχόμενο να αποχωρήσει από τον ΣΥΡΙΖΑ και να ιδρύσει έναν νέο φορέα, ειδικά μετά τις τελευταίες εξελίξεις και τη διαρκή συρρίκνωση της επιρροής του κόμματός του υπό νέα ηγεσία. Ο Αλαφούζος, λοιπόν, εμφανίζεται διατεθειμένος να επενδύσει σε ένα τέτοιο εγχείρημα. Φέρεται να διαβεβαίωσε τον Τσίπρα πως αν τραβήξει τον δικό του δρόμο, τα μέσα ενημέρωσης του Ομίλου ΣΚΑΪ θα του παράσχουν “ασυλία” και θετική προβολή. Με απλά λόγια, ο άλλοτε μεγαλύτερος πολέμιος του Τσίπρα του προσφέρει τώρα βήμα και στήριξη – κάτι αδιανόητο μέχρι πρότινος.
Οι πληροφορίες λένε ότι ο Αλέξης Τσίπρας δεν έκλεισε την πόρτα σε αυτή την πρόταση. Αντιθέτως, άκουσε προσεκτικά και φάνηκε να αντιλαμβάνεται τη σημασία μιας τέτοιας συμμαχίας. Δεν είναι μυστικό ότι ο πρώην πρωθυπουργός αναζητά τρόπο να επανέλθει στο πολιτικό προσκήνιο δυναμικά. Ξέρει καλά πως χωρίς την εύνοια – ή έστω την ουδετερότητα – των μεγάλων media, κάθε νέο του εγχείρημα θα ξεκινήσει με σοβαρό μειονέκτημα. Το να έχει τον ΣΚΑΪ “φίλο” αντί για εχθρό θα άλλαζε τους κανόνες του παιχνιδιού. Παρότι δεν έχει ανοίξει επίσημα τα χαρτιά του για το νέο κόμμα, ο Τσίπρας πλέον γνωρίζει ότι ένας πανίσχυρος μιντιακός παίκτης είναι πρόθυμος να τον στηρίξει αν το αποφασίσει.
Ο Τσίπρας και οι άλλοι δύο «μυστικοί σύμμαχοι»
Αυτό που θα σας αποκαλύψω επίσης είναι ότι ο Αλέξης Τσίπρας δεν περιορίζεται μόνο στον Αλαφούζο. Στο παρασκήνιο φέρεται να βρίσκεται σε επαφή και με άλλους δύο ισχυρούς επιχειρηματικούς παράγοντες. Οι επαφές γίνονται κάτω από απόλυτη μυστικότητα και συχνά μέσω τρίτων, σε γραφεία και σαλόνια όπου δεν υπάρχουν αδιάκριτα βλέμματα. Ο πρώην πρωθυπουργός εμφανίζεται αποφασισμένος να χτίσει ένα δίκτυο ισχυρών υποστηρικτών πριν προχωρήσει σε οποιαδήποτε κίνηση επιστροφής του. Πρόκειται για ένα ιδιότυπο πολιτικό φλερτ με την εγχώρια ελίτ, μια πλήρης μεταστροφή σε σχέση με την πρώτη φορά που ανέβηκε στην εξουσία καταγγέλλοντας τους “νταβατζήδες” και τους οικονομικούς ολιγάρχες.
Είναι ενδεικτικό ότι πλέον ο Τσίπρας “βλέπει” τους βαρόνους – ανθρώπους με τους οποίους στο παρελθόν βρέθηκε στα χαρακώματα. Από τις ίδιες πηγές διαρρέεται πως στις ιδιωτικές αυτές επαφές συγκαταλέγονται μεγάλα ονόματα των media και της επιχειρηματικής σκηνής, μερικοί εκ των οποίων υπήρξαν μέχρι πρότινος ορκισμένοι του αντίπαλοι. Κανείς δεν παραδέχεται δημόσια αυτές τις ζυμώσεις, όμως ο καπνός προδίδει τη φωτιά: ο Αλέξης Τσίπρας τεστάρει τις αντοχές και τις προθέσεις των ισχυρών, αναζητώντας συμμαχίες αίολες μεν ιδεολογικά, αλλά πολύτιμες σε επίπεδο επιρροής. Για εκείνον, που είδε την πολιτική του δύναμη να φθίνει, η στήριξη (ή έστω η ανοχή) από μεγάλους παίκτες της οικονομίας και των media μοιάζει πλέον απαραίτητο σκαλοπάτι για την πολιτική του ανάκαμψη.
Το σχέδιο Αλαφούζου στη μετά-Μητσοτάκη εποχή
Για τον Γιάννη Αλαφούζο, αυτή η προσέγγιση με τον μέχρι χθες μισητό του αντίπαλο εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική αναδιάταξης. Στους κύκλους των ισχυρών πολλοί μιλούν ανοιχτά πλέον για την “μετά-Μητσοτάκη εποχή”. Όχι επειδή η κυβέρνηση βρίσκεται άμεσα σε κίνδυνο πτώσης, αλλά γιατί ο ίδιος ο πρωθυπουργός έχει διαμηνύσει ότι δεν θα παραμείνει επ’ άπειρον στην ηγεσία – είτε γιατί θα διεκδικήσει διεθνή αξιώματα, είτε λόγω της φυσικής φθοράς που αργά ή γρήγορα έρχεται. Ο Αλαφούζος, ως παλαιός παίκτης, δεν περιμένει τελευταία στιγμή. Έχει αρχίσει να αναζητά νέα πολιτικά ερείσματα, θέλοντας να διασφαλίσει ότι ο Όμιλός του θα παραμείνει ισχυρός ρυθμιστής των εξελίξεων όποια κι αν είναι η επόμενη κυβέρνηση.
Η προσέγγιση προς τον Τσίπρα πρέπει να ιδωθεί υπό αυτό το πρίσμα. Ο Αλαφούζος ξαναμοιράζει την τράπουλα και δεν διστάζει να βάλει στην τσέπη του χθεσινές αντιπαλότητες αν αυτό του εξασφαλίσει ρόλο ρυθμιστή στη νέα εποχή. Βλέπει τον πρώην πρωθυπουργό μάλιστα ως ένα πιθανό αντίβαρο στην παντοκρατορία του αντίζηλου Μαρινάκη και ως έναν πόλο γύρω από τον οποίο μπορεί να συσπειρωθεί ένα μέρος της κεντροαριστεράς ή και απογοητευμένοι κεντροδεξιοί, αν ο ίδιος ο Μητσοτάκης φθαρεί. Επενδύει έτσι σε πολλαπλά ταμπλό: διατηρεί μεν την επιρροή του στη σημερινή κυβέρνηση, αλλά παράλληλα στρώνει γέφυρες με τον άνθρωπο που θα μπορούσε, υπό προϋποθέσεις, να ηγηθεί μιας νέας πολιτικής δύναμης στο μέλλον.
Για τον Αλαφούζο, έχει ζωτική σημασία να μην βρεθεί εκτός παιχνιδιού στην περίπτωση αλλαγής σκυτάλης. Ήδη, η ασυγκράτητη ισχύς του έτερου μιντιακού πόλου (του Μαρινάκη) τον έχει θορυβήσει. Ένα νέο κόμμα υπό τον Τσίπρα, με την εύνοια του ΣΚΑΪ, θα μπορούσε να αλλάξει τις ισορροπίες και να καταστήσει τον ίδιο και πάλι ρυθμιστή σε μία νέα κατάσταση, σε μία νέα περίοδο… πριν προλάβουν κάποιοι. Είναι μια κίνηση υψηλού ρίσκου – στοιχηματίζει σε αυτόν που ο λαός απέρριψε το 2019. Όμως στην πολιτική σκακιέρα όλα τα ενδεχόμενα είναι πιθανά: ο Τσίπρας διατηρεί ακόμη σημαντική απήχηση σε ένα μέρος της κοινωνίας και παρουσιάζεται τώρα ώριμος να ηγηθεί σε πιο πλατύ σχηματισμό, απαλλαγμένος από τα βαρίδια του παλιού του κόμματος.
Η συγκυρία μοιάζει ιδανική για τέτοιου είδους παρασκηνιακές συμπράξεις. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη αντιμετωπίζει φθορά και εσωτερικές τριβές, η αντιπολίτευση είναι κατακερματισμένη, και οι “βαρόνοι” των media ανησυχούν για το αύριο. Σε αυτό το ρευστό πεδίο, ο άλλοτε αδιαλλακτος Αλαφούζος δείχνει να υιοθετεί πραγματισμό: «αν δεν μπορώ να τους νικήσω, καλύτερα να τους έχω σύμμαχους». Και ο Τσίπρας, από την πλευρά του, φαίνεται διατεθειμένος να δεχτεί την προσφορά – γνωρίζοντας ότι χωρίς μιντιακές “πλάτες” δύσκολα θα επιστρέψει στο προσκήνιο.
Το βέβαιο είναι πως βρισκόμαστε μπροστά σε έναν πολιτικό αναδασμό ισχύος. Οι πάλαι ποτέ άσπονδοι εχθροί Τσίπρας και Αλαφούζος αναδιατάσσουν τις σχέσεις τους πάνω σε μια ωμή πραγματικότητα: οι ιδεολογίες και τα μίση έρχονται δεύτερα, όταν διακυβεύεται η πρόσβαση στην εξουσία και την επιρροή. Η μεταμόρφωση της σχέσης τους –από ορκισμένη σύγκρουση σε πιθανή συμμαχία– δείχνει πώς το σύστημα εξουσίας στην Ελλάδα αναδιαμορφώνεται κάτω από την επιφάνεια. Και όπως πάντα, ο ελληνικός λαός θα το διαπιστώσει στην πράξη όταν οι νέες αυτές συνθήκες καρποφορήσουν και εμφανιστούν στο φως. Για την ώρα, το μήνυμα είναι σαφές: στην αρένα της πολιτικής και των media δεν υπάρχουν αιώνιοι εχθροί, μόνο αιώνια συμφέροντα.
