Του Μιχάλη Ψύλου
από την εφημερίδα Δημοκρατία
«Η Άνγκελα Μέρκελ και η Pfizer ενώθηκαν ενάντια στην πρόταση του Αμερικανού Προέδρου Τζο Μπάιντεν» να αρθούν οι πατέντες για τα εμβόλια κατά του Covid , γράφει η Ιταλική εφημερίδα Il Sole 24 Ore : Αυτοί οι δύο «φίλοι». Οι φαρμακευτικοί κολοσσοί και η Ανγκελα Μέρκελ»
Και καλά! Για τις φαρμακευτικές εταιρείες το καταλαβαίνουμε: Τα εμβόλια εξελίσσονται σε «ιερή αγελάδα» για απίστευτα κέρδη, καθώς η πανδημία καλά κρατεί και έρχονται και άλλες μεταλλάξεις του κορονοϊού που θα μας απειλούν για πολλά χρόνια, όπως λένε επιφανείς επιδημιολόγοι .«Για τις φαρμακευτικές εταιρείες Biontech, Curevac και Moderna, η αλλαγή της στάσης των Αμερικανών δεν είναι καλή είδηση», γράφει η γερμανική Tagesspiegel. Λίγο μετά την ανακοίνωση της κυβέρνησης των ΗΠΑ, οι τιμές των μετοχών τους μειώθηκαν. Ο ιδρυτής της Biontech , Ουγκούρ Σαχίν είχε ήδη ταχθεί κατά της απελευθέρωσης των αδειών ευρεσιτεχνίας την περασμένη εβδομάδα. “Δεν είναι λύση”, είχε πει ο τουρκικής καταγωγής ιδιοκτήτης της BioNTech. Ακόμη πιο ξεκάθαρη η θέση του ελληνικής καταγωγής Διευθύνοντος Συμβούλου της αμερικανικής φαρμακευτικής πολυεθνικής Pfizer, Αλβέρτου Μπουρλά : «Δεν συμφωνώ καθόλου να αρθούν οι πατέντες». Και άρχισαν οι εκβιασμοί: «Τώρα υπάρχει ο κίνδυνος η φαρμακευτική βιομηχανία να μειώσει τις ερευνητικές της δαπάνες», είπε ο Γκάμπριελ Φελμπερτάουερν, Πρόεδρος του Ινστιτούτου του Κιέλου για την Παγκόσμια Οικονομία.
Η εξήγηση των αντιδράσεων είναι απλή …αριθμητική: Η αμερικανική εταιρία Moderna κέρδισε μόνο από τα εμβόλια το πρώτο τρίμηνο του 2021 περίπου 1,2 δισεκατομμύρια δολάρια και προσδοκά συνολικά 19,2 δισεκατομμύρια μέχρι το τέλος του χρόνου. Η επίσης αμερικανική Pfizer, αναμένει κέρδη ύψους 26 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η χρηματιστηριακή αξία της γερμανικής BioNTech υπολογίζεται κοντά στα 30 δισεκατομμύρια-ξεπέρασε ακόμη και την Deutcshe Bank. Και τώρα-μετά την ανακοίνωση Μπάιντεν -οι μετοχές των φαρμακευτικών κολοσσών βυθίζονται. «Κατανοητή» λοιπόν η αντίδραση τους! Τι κι αν μόλις 600 εκατομμύρια άνθρωποι -σε σύνολο επτά δισεκατομμυρίων- σε όλον τον κόσμο έχουν εμβολιαστεί τουλάχιστον μία φορά μέχρι στιγμής κατά του Covid-19.
Ενώ το ποσοστό του εμβολιασμένου πληθυσμού αυξάνεται σταθερά στις πλούσιες βιομηχανικές χώρες, οι φτωχότερες χώρες δεν έχουν ξεκινήσει καν τις εκστρατείες εμβολιασμού τους λόγω έλλειψης εμβολίων. Η πανδημία εξαπλώνεται με εφιαλτικούς ρυθμούς όχι μόνο την Ινδία, αλλά και σε άλλες περιοχές της Νότιας Ασίας, της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής και της Μέσης Ανατολής. Η Τσάρλι Φέλερ, επικεφαλής πρωτοβουλιών για τα εμβόλια στο Wellcome Trust, προειδοποιεί μάλιστα ότι «αν αφήσουμε να συνεχιστεί, ο ιός θα έχει περισσότερες ευκαιρίες να πολλαπλασιαστεί και να μεταλλαχθεί».
Πήρε την εντολή από το «αφεντικό»
Αλλά η Γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ γιατί να αντιδράσει; Γιατί να πει όχι στην πρόταση Μπάιντεν; Διακινδυνεύοντας τα τελευταία ψίχουλα υστεροφημίας της, πριν αποχωρήσει εντελώς από την πολιτική σκηνή; Όταν ,η μεγάλη πλειοψηφία των Γερμανών θεωρεί την Μέρκελ ως εκ των βασικών υπευθύνων για την εφιαλτική κατάσταση ,που βιώνει λόγω κορονοϊού ,η χώρα; Η Μέρκελ κατ` αρχήν υπακούει στη λογική του Μάξ Βέμπερ, ο οποίος στο βιβλίο του «Η προτεσταντική ηθική και το πνεύμα του καπιταλισμού», τονίζει: «Σε μία εξ ολοκλήρου καπιταλιστική δομή της κοινωνίας, μια ιδιωτική καπιταλιστική επιχείρηση που δεν εκμεταλλεύεται τις ευκαιρίες της για την απόκτηση κέρδους θα ήταν καταδικασμένη να σβήσει.Πριν από κάθε ατομική απόφαση γίνεται ένας υπολογισμός για να προσδιοριστεί το κατά πόσο η απόφαση αυτή μπορεί να είναι επικερδής, και στο τέλος γίνεται ένας τελικός ισολογισμός για τον προσδιορισμό του κέρδους που αποκομίστηκε».
Πως μεταφράζεται αυτό; Το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel αποκαλύπτει ότι πριν αντιδράσει ,«η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ είχε τηλεφωνική επικοινωνία με το αφεντικό της BioNTech , Ουγκούρ Σαχίν και συζήτησαν το ζήτημα της πιθανής αναστολής των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας για τα εμβόλια κορώνας». Το γερμανικό περιοδικό σημειώνει ότι «δεν είναι γνωστό σε ποιο βαθμό ο Σαχίν ενθάρρυνε τον Καγκελάριο να αντιταχθεί στην αμερικανική πρόταση. Κυβερνητικοί κύκλοι δήλωσαν πάντως η Μέρκελ από καιρό είχε επιμείνει στην προστασία των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας για τα εμβόλια». Προσθέτει μάλιστα το Der Spiegel: «Ήδη από το καλοκαίρι του 2020, η Γερμανική κυβέρνηση απαντώντας σε αίτημα της Αριστεράς για να αρθούν οι πατέντες ,είχε ταχθεί υπέρ «του ισχύοντος πλαισίου για τη νομοθεσία περί πνευματικής ιδιοκτησίας»! Προφανώς, λοιπόν, το αφεντικό της BioNTech δεν χρειάστηκε να ιδρώσει για να πείσει την Μέρκελ να ταχθεί κατά της κίνησης Μπάιντεν.
Ποιόν ήθελε λοιπόν, να υπερασπιστεί με το «όχι στον Μπάιντεν», η καγκελάριος; Μα τα συμφέροντα των γερμανικών φαρμακευτικών κολοσσών! Big Pharma uber alles. Οι φαρμακευτικές εταιρείες πάνω απ` όλα. Και έρχονται και εκλογές στη Γερμανία και οι Χριστιανοδημοκράτες της Μέρκελ είναι αντιμέτωποι με τη συντριβή. Είναι καιρός να χάσουν και τους τελευταίους «οικονομικούς» φίλους, που τους έχουν απομείνει; Η ιταλική «il Sole 24 Ore», το εξηγεί πολύ καλά: «Η κίνηση του Αμερικανού προέδρου επηρέασε για λίγες ώρες αρνητικά στα χρηματιστήρια τις τιμές των μεγάλων φαρμακευτικών εταιρειών. Μόλις όμως ακούστηκαν οι λέξεις που αποδόθηκαν στην Γερμανίδα καγκελάριο, οι τιμές των μετοχών τους κέρδισαν ένα μέρος της αξίας τους που είχε χαθεί στην αρχή της συνεδρίασης», τονίζει η ιταλική οικονομική εφημερίδα .
Ξαφνικά …υπέρ του Μπάιντεν
«Στο διεθνές πολιτικό μέτωπο, λοιπόν, η μόνη φωνή που έλειπε από τη χορωδία Μπάιντεν ήταν αυτή της Άνγκελα Μέρκελ, η οποία αντιτάχθηκε στο κύμα και αντέδρασε με σκεπτικισμό» , προσθέτει η εφημερίδα. Είναι αλήθεια! Σε αντίθεση με την αντίδραση Μέρκελ , ο Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι τόνισε ότι «τα εμβόλια είναι κοινό αγαθό και είναι σωστό να διαλύσουμε τα εμπόδια στην παραγωγή τους». Λέξεις πανομοιότυπες, με εκείνες που λίγο αργότερα έσπευσε εναγωνίως να χρησιμοποιήσει και Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν . Γιατί εναγωνίως; Μα ο ίδιος ο Μακρόν πριν τρεις εβδομάδες είχε απορρίψει την απελευθέρωση των πατεντών, λέγοντας ότι «το θέμα δεν είναι αυτό… Είναι η μεταφορά τεχνολογίας, η κινητοποίηση των δυνατοτήτων παραγωγής. Εκεί είναι τα εμπόδια».
Την ανάγκη φιλοτιμία έπραξε και η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία μέχρι τώρα είχε πετάξει την μπάλα στην εξέδρα μιλώντας για «πολυπλοκότητα στην παραγωγή εμβολίων» Μετά τη δήλωση Μπάιντεν, η επικεφαλής της Κομισιόν ανακοίνωσε ότι η ΕΕ είναι βασικά έτοιμη για συνομιλίες σχετικά με την αναστολή διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας για εμβόλια κορώνας. «Μετά το μήνυμα από τις ΗΠΑ, ο Ουρσουλα φον ντερ Λάιεν δεν μπορεί να συνεχίσει να αποκλείει την άρση στις πατέντες», τόνισε ο σοσιαλδημοκράτης Γερμανός ευρωβουλευτής Ούντο Μπούλμαν .
Αλλά και διάφοροι ηγέτες ανά τον κόσμο -και στην Ελλάδα- που μέχρι πρόσφατα έλεγαν «σιγά μην κρατικοποιήσουμε την Pfizer και τη Moderna»,βγήκαν στο μεϊντάνι να υπερθεματίσουν υπέρ της πρότασης του Αμερικανού προέδρου. Για να ξεκαθαρίσουμε τα πράγματα μια και καλή: Μέχρι την ώρα που «ο Μπάιντεν πέταξε τον βράχο στην φαρμακευτική λίμνη» ,όπως έγραψε η Liberation, ουσιαστικά μόνο οι κυβερνήσεις της Ινδίας και της Νότιας Αφρικής ζητούσαν να αρθούν οι πατέντες για τα εμβόλια κατά του covid. Ολες οι άλλες χώρες είχαν σιωπήσει ,τρέμοντας την οργή των Big Pharma.
Η Ινδία και η Νότια Αφρική είχαν υποβάλει μάλιστα , αίτηση στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου στις αρχές Οκτωβρίου του 2020, για προσωρινή άρση των αδειών πνευματικής ιδιοκτησίας για τα εμβόλια. Δεν τα κατάφεραν ,παρά την υποστήριξη δεκάδων αναπτυσσόμενων χωρών και μεγάλων ΜΚΟ όπως οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα και η Human Rights Watch.
Η Μέρκελ «κρύφτηκε» στη σύνοδο της ΕΕ
Φυσικά , δεν φτάνει ένας «Speedy Joe» Μπάιντεν για να αρθούν οι πατέντες. Αυτό απαιτεί την ομόφωνη ψήφο στη λεγόμενη Επιτροπή TRIPS, η οποία είναι υπεύθυνη για την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου .
Εναλλακτικά, αρκεί η πλειοψηφία των δύο τρίτων στο Γενικό Συμβούλιο του ΠΟΕ, που θα μπορούσε να αποφασίσει ότι τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας των εταιρειών δεν θα προστατεύονται νομικά για 20 χρόνια όπως και πριν.
Η κίνηση Μπάιντεν έχει ταράξει πάντως για τα καλά τα νερά . Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν την έκανε δεκτή. Αλλά και στη σημερινή σύνοδο κορυφής των 27 στο Πόρτο αναμένεται να βρεθεί στο επίκεντρο. Αν και η Ανγκελα Μέρκελ απέφυγε να μεταβεί στην πορτογαλική πόλη, προτιμώντας να συμμετάσχει …τηλεοπτικά. «Κατηγορούμενη για τα συνεχή lockdown και ευρισκόμενη σε κρίση ενόψει των εκλογών του Σεπτεμβρίου, η Μέρκελ προτίμησε να μετάσχει στη σύνοδο κορυφής …εξ αποστάσεως», γράφει η ιταλική Huffpost με μπόλικη δόση ειρωνείας και διερωτάται : « Μήπως οι καιροί αλλάζουν τόσο πολύ που αφαιρούν από τη Γερμανία το σκήπτρο της ηγεσίας της ΕΕ; Για πρώτη φορά πάντως η καρέκλα της Μέρκελ θα είναι άδεια. Σημάδι των καιρών και των νέων ισορροπιών»…
