Καθώς ο Ντόναλντ Τραμπ χτίζει νέες εμπορικές γέφυρες με το Ηνωμένο Βασίλειο και –σε μια ανατροπή που λίγοι περίμεναν– ακόμα και με την Κίνα, η Ευρωπαϊκή Ένωση μένει πίσω, απομονωμένη και ανήμπορη να διεκδικήσει ισότιμο ρόλο. Το Politico, σε εκτενή ανάλυσή του, αποκαλύπτει την έκταση της ψυχρής και απρόβλεπτης στάσης της Ουάσιγκτον απέναντι στους Ευρωπαίους συμμάχους της — με το εμπόριο να έχει μετατραπεί σε ένα σκληρό γεωπολιτικό παιχνίδι ισχύος. Με τις Βρυξέλλες να αναζητούν διέξοδο και τον Λευκό Οίκο να στέλνει μικτά σήματα, το ρήγμα στις διατλαντικές σχέσεις βαθαίνει επικίνδυνα.
Ακολουθεί η ανάλυση του Politico:
Καθώς ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ προχωρά με εμπορικές συμφωνίες με το Ηνωμένο Βασίλειο και –παραδόξως– ακόμα και με την Κίνα, η Ευρωπαϊκή Ένωση μοιάζει να μένει εκτός παιχνιδιού, αποκαλύπτοντας τη βαθιά ρήξη στις άλλοτε στενές διατλαντικές σχέσεις.
Παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες διαπραγμάτευσης με την Ουάσιγκτον για την άρση των δασμών που επέβαλε ο Τραμπ στα ευρωπαϊκά προϊόντα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή –που διαχειρίζεται την εμπορική πολιτική εκ μέρους των 27 κρατών-μελών– δεν έχει καταφέρει καμία ουσιαστική πρόοδο.
Ο Τραμπ επέβαλε βασικό δασμό 10% στις αρχές Απριλίου, μαζί με επιπλέον δασμούς 25% σε αυτοκίνητα και μέταλλα. Αν οι δύο πλευρές δεν καταλήξουν σε συμφωνία έως τις αρχές Ιουλίου, ο δασμός αναμένεται να αυξηθεί στο 20%, καθώς ο Τραμπ επιδιώκει να “ισοφαρίσει” το εμπορικό έλλειμμα με την Ε.Ε., την οποία κατηγορεί ευθέως για την κατάσταση αυτή.
“Η Ευρώπη δεν είναι προτεραιότητα”
«Η Ευρώπη δεν αποτελεί προτεραιότητα για τις ΗΠΑ. Δεν νομίζω ότι σε κανέναν τομέα — είτε πρόκειται για το εμπόριο, είτε για την άμυνα ή οτιδήποτε άλλο — η Ευρώπη είναι στις πρώτες θέσεις ενδιαφέροντος. Και αυτό είναι μία έκπληξη για τους Ευρωπαίους όταν συνομιλούν με Αμερικανούς αξιωματούχους», δήλωσε η Agathe Demarais, ανώτερη ερευνήτρια στο European Council on Foreign Relations.
Την περασμένη εβδομάδα, ο Τραμπ συμφώνησε με τον Βρετανό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ στη μείωση των αμερικανικών δασμών στις εξαγωγές αυτοκινήτων και χάλυβα από το Ηνωμένο Βασίλειο – η πρώτη τέτοια κίνηση από την επιβολή των νέων δασμών τον Απρίλιο.
Τη Δευτέρα, η Κίνα κατάφερε δική της «νίκη», καθώς Πεκίνο και Ουάσιγκτον συμφώνησαν σε μείωση δασμών στο 30% και 10% αντίστοιχα για προϊόντα εκατέρωθεν.
Λίγες ώρες αργότερα, ο Τραμπ χαρακτήρισε την Ε.Ε. «χειρότερη από την Κίνα», επιμένοντας στην εμπρηστική του ρητορική: «Η Ευρωπαϊκή Ένωση δημιουργήθηκε για να εκμεταλλευτεί τις Ηνωμένες Πολιτείες», είχε δηλώσει ήδη από τον Μάρτιο πριν ξεκινήσει τον εμπορικό πόλεμο.
Η Ε.Ε. στον πάγο – Η Ουάσιγκτον δίνει προτεραιότητα σε άλλους
Καθώς η Ουάσιγκτον προχωρά σε συμφωνίες με φίλους και εχθρούς, οι εκκλήσεις των Βρυξελλών για άρση των δασμών πέφτουν στο κενό. Η διατλαντική εμπορική σχέση των 1,6 τρισ. ευρώ παραμένει στα αζήτητα.
«Χώρες όπως η Ινδία, η Ιαπωνία, ακόμα και το Βιετνάμ, βρίσκονται ψηλότερα στη λίστα προτεραιοτήτων των ΗΠΑ αυτή τη στιγμή, επειδή γνωρίζουν ότι είναι πιο εύκολες διαπραγματευτικά και θέλουν γρήγορες νίκες», δήλωσε ο Josh Lipsky από το Atlantic Council.
«Με την Ε.Ε. τα πράγματα είναι πολύπλοκα. Είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς τι θα θεωρούνταν “νίκη” από την αμερικανική πλευρά», συμπλήρωσε.
Διαβουλεύσεις χωρίς αποτέλεσμα
Από την ανάληψη των καθηκόντων του Τραμπ τον Ιανουάριο, ο επικεφαλής διαπραγματευτής της Κομισιόν Μαρός Σέφτσοβιτς έχει συναντηθεί τρεις φορές με Αμερικανούς αξιωματούχους, όπως οι Λάτνικ, Γκριρ και Χάσετ. Παρά τα χαμόγελα στις φωτογραφίες, οι συζητήσεις δεν έχουν φέρει τίποτε χειροπιαστό.
Αυτό έχει προκαλέσει απογοήτευση στους Ευρωπαίους, οι οποίοι θεωρούν ότι οι Αμερικανοί συνομιλητές τους στερούνται ξεκάθαρων στόχων και αλλάζουν στρατηγική από μέρα σε μέρα.
«Είναι γελοίο», δήλωσε ανώνυμα Ευρωπαίος αξιωματούχος με άμεση γνώση των συνομιλιών. «Φαίνεται πως θα χρειαστούν αρκετές εβδομάδες ακόμη για να υπάρξει συμφωνία, επειδή οι ΗΠΑ αλλάζουν συνεχώς προτεραιότητες», πρόσθεσε.
Αντεπίθεση με περιορισμένα όπλα
Προσπαθώντας να σπάσει το αδιέξοδο, η Κομισιόν πρότεινε παραχωρήσεις, όπως χαλάρωση κανονισμών και συνεργασία στην αντιμετώπιση της κινεζικής υπερπαραγωγής. Παράλληλα, προειδοποίησε με αντίμετρα ύψους 95 δισ. ευρώ σε αμερικανικά προϊόντα — ποσό πολύ μικρότερο από το συνολικό κόστος των δασμών Τραμπ, που εκτιμάται στα 549 δισ. ευρώ.
Ο Πίτερ Ναβάρο, εμπορικός σύμβουλος του Τραμπ, απέρριψε τις κινήσεις της Ε.Ε. χαρακτηρίζοντάς τις «προκλητικές και μη εποικοδομητικές».
Παρόλα αυτά, οι ΗΠΑ διατηρούν αισιοδοξία. Εκπρόσωπος του Γραφείου Εμπορικών Αντιπροσώπων δήλωσε: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες συνεχίζουν να σημειώνουν πρόοδο με πρόθυμους εταίρους. Έχουμε επίσης τακτικές επαφές με την Ε.Ε. για να προχωρήσουμε σε πιο δίκαιες εμπορικές σχέσεις».
Δύσκολος δρόμος μπροστά
Η συμφωνία με το Ηνωμένο Βασίλειο ήταν μια πρώτη εμπορική νίκη για τον Τραμπ, όμως υποδεικνύει και την πρόθεσή του να διατηρήσει βασικό δασμό στις εισαγωγές. Οι χώρες θα χρειαστεί να διαπραγματευτούν μεμονωμένα τους επιπλέον τομεακούς δασμούς που έχουν ήδη επιβληθεί — μεταξύ άλλων, σε αυτοκίνητα, χάλυβα, φάρμακα, ημιαγωγούς, κρίσιμα ορυκτά και ξυλεία.
Η Κομισιόν, αντίθετα, θεωρεί ότι υπάρχει μεγαλύτερη ευελιξία από πλευράς ΗΠΑ στον βασικό δασμό του 10% απ’ ό,τι στους ειδικούς τομεακούς δασμούς.
«Η αίσθησή μας είναι πως υπάρχει περιθώριο διαπραγμάτευσης για το 10%. Όμως οι δασμοί 25% σε αυτοκίνητα και μέταλλα φαίνεται να συνδέονται άμεσα με την πολιτική επαναβιομηχάνισης των ΗΠΑ», ανέφερε ανώτατος αξιωματούχος της Επιτροπής.
Η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ξεκαθάρισε πως δεν προτίθεται να συναντηθεί με τον Τραμπ εκτός κι αν υπάρχει «συγκεκριμένο πακέτο» προς διαπραγμάτευση.
Στρατηγική υπομονή από τις Βρυξέλλες
Παρά την ψυχρότητα, η Ε.Ε. επιδιώκει να αξιοποιήσει την παρούσα κατάσταση προς όφελός της, υιοθετώντας στρατηγική υπομονής.
«Καμία άλλη χώρα δεν έχει παρουσιάσει τόσο αναλυτικά τις θέσεις της προς τις ΗΠΑ όσο η Ε.Ε.», δήλωσε άλλος αξιωματούχος της Επιτροπής. «Γι’ αυτό, όταν οι Αμερικανοί είναι έτοιμοι για σοβαρές συνομιλίες, δεν θα ξεκινήσουμε από το μηδέν».
