Ακρίβεια, χαμηλοί μισθοί, απλήρωτες και άπειρες υπερωρίες είναι οι κύριοι παράγοντες της καθημερινότητας των νέων στην Ελλάδα.
Το Eteron, Ινστιτούτο για την Έρευνα και την Κοινωνική Αλλαγή, δημοσίευσε έρευνα με τίτλο «Η εργασιακή επισφάλεια των νέων», που διενεργήθηκε σε όλη τη χώρα σε άτομα ηλικίας 17-34 ετών, υπαλλήλους ιδιωτικού και δημόσιου τομέα καθώς και αυτοαπασχολουμένους με μπλοκάκι.
Περίπου 1 στα 3 άτομα δηλώνει ότι δυσκολεύεται αρκετά να καλύψει τις βασικές/βιοτικές ανάγκες του μήνα και περιορίζεται στα απολύτως απαραίτητα. Το μηνιαίο εισόδημα κυμαίνεται μεταξύ 700 και 1.000 ευρώ για το 35,5% των νέων εργαζομένων. Λιγότερα από 700 ευρώ μηνιαίως, δηλαδή κάτω από το όριο της φτώχειας, λαμβάνει το 27,6%.
Το 22,1% των νέων εργαζομένων πληρώνει μηνιαίες δόσεις για χρέη προς ΕΦΚΑ/Εφορία/τράπεζες. Επιπλέον, ένα 6% των νέων είχε στο παρελθόν χρέη, αλλά έχει αποπληρώσει τις οφειλές του.
Πολλοί για να αντεπεξέλθουν, αναγκάζονται να βρουν και δεύτερη δουλειά. Συγκεκριμένα, τρία στα οχτώ άτομα κάνουν τώρα ή έκαναν στο παρελθόν δεύτερη ή και περισσότερες δουλειές παράλληλα με την κύρια απασχόλησή τους. Ενα στα δύο άτομα που κατέχουν μεταπτυχιακό/διδακτορικό δίπλωμα κάνει τώρα ή έκανε στο παρελθόν δεύτερη ή και περισσότερες δουλειές παράλληλα με την κύρια απασχόλησή του.
Σε σχέση με τον εργάσιμο χρόνο, το 35,9% των νέων δηλώνει ότι εργάζεται πάνω από 40 ώρες την εβδομάδα, ποσοστό που ανεβαίνει στο 47,8% για τους ιδιωτικούς υπαλλήλους πλήρους απασχόλησης. Περισσότερα από ένα στα δύο νέα άτομα απαντά ότι δεν τηρείται το ωράριο που προβλέπεται στη σύμβαση (ορισμένες φορές/πολύ συχνά ή δεν τηρείται ποτέ). Εκτεταμένο είναι, δε, το φαινόμενο των απλήρωτων υπερωριών, καθώς καταγράφεται ένα ποσοστό νέων εργαζομένων της τάξης του 36,3% που ούτε αμείβεται ούτε παίρνει ρεπό για τις υπερωρίες που κάνει.
Εξουθενωτικοί ρυθμοί και κακοποιητικές συμπεριφορές αποκαλύπτουν οι νέοι σε σχέση με το εργασιακό τους περιβάλλον. Ειδικότερα, το 43,6% των νέων γυναικών θεωρεί τον ρυθμό εργασίας εξουθενωτικό, ενώ το 28,5% έχει υποστεί ψυχολογικό εκφοβισμό. Χρήζει ιδιαίτερης προσοχής το ποσοστό των νέων γυναικών που έχει υποστεί σεξιστική συμπεριφορά (26%) και σεξουαλική παρενόχληση (12%) στο πλαίσιο της εργασίας. Τέλος, το 6% των νέων γυναικών δηλώνει ότι έχει υποστεί ρατσιστική συμπεριφορά.
Αντίστοιχα, το 36,7% των νέων ανδρών θεωρεί τον ρυθμό εργασίας εξουθενωτικό, ενώ το 19,8% έχει υποστεί ψυχολογικό εκφοβισμό. Το 7,2% δηλώνει ότι έχουν υποστεί ρατσιστική συμπεριφορά, το 3,8% σεξιστική συμπεριφορά και το 3,8% σεξουαλική παρενόχληση.
Όσον αφορά στις ιεραρχήσεις των νέων για την εργασία τους στο μέλλον, στην πρώτη θέση βρίσκονται οι υψηλές αποδοχές με 42,6%. Ακολουθεί η σταθερότητα, ο ελεύθερος χρόνος και ο χαλαρός ρυθμός εργασίας, που ιεραρχείται από το 28,5% των νέων που συμμετείχε στην έρευνα.
Το 52,9% των νέων ανδρών και το 64,3% των νέων γυναικών δηλώνουν αρκετά και πολύ αγχωμένοι/ες για ζητήματα που σχετίζονται με τη δουλειά τους. Το 58,7% των νέων εκτιμά ότι η προσωπική εργασιακή κατάσταση θα βελτιωθεί τα επόμενα δύο χρόνια. Το 59,4% θεωρεί ότι αυτό θα συμβεί μέσα από την απόκτηση νέων δεξιοτήτων και τη συνεχή μετεκπαίδευση και το 40,6% με την καλή δικτύωση και τις καλές γνωριμίες.
Με αυτά τα δεδομένα, δεν προξενεί εντύπωση το γεγονός ότι το 37,3% των νέων 17-34 ετών σκέφτεται να φύγει στο εξωτερικό για να αναζητήσει καλύτερη θέση εργασίας. Στις ηλικίες 17-24 ετών το ποσοστό όσων σκέφτονται να φύγουν στο εξωτερικό ανεβαίνει στο 44,4%.
Παρά τη δυσαρέσκεια για την καθημερινότητα, λίγοι ασχολούνται με τα κοινά
Ενώ το πλαίσιο που προαναφέραμε είναι ασφυκτικό για τους νέους, παρ’ όλα αυτά λίγοι είναι αυτοί που ασχολούνται με τα κοινά και ειδικά τη συνδικαλιστική δράση. Eνας στους πέντε νέους/ες 17-34 ετών θεωρεί ότι η προσωπική εργασιακή του κατάσταση θα βελτιωθεί μέσα από τη συνδικαλιστική συμμετοχή και τη συλλογική διεκδίκηση. Το 15,8% δηλώνει ότι είναι μέλος σε σωματείο – συνδικάτο – σύλλογο εργαζομένων, ενώ το 81,1% απαντά αρνητικά.
Για τους λόγους μη συμμετοχής σε σωματείο, στην πρώτη θέση ξεχωρίζει η έλλειψη χρόνου, συγκεντρώνοντας το 29,9% των απαντήσεων. Δεύτερη δημοφιλέστερη είναι η απάντηση «Δεν έχει νόημα, τίποτα δεν θα αλλάξει», που συγκεντρώνει το 26,1% των απαντήσεων. Ακολούθως, ένα στα τέσσερα άτομα δηλώνει ότι δε συμμετέχει γιατί δεν εμπιστεύεται τους συνδικαλιστές/ριες, ενώ το 23% των νέων δηλώνει άγνοια για το αν δραστηριοποιείται σωματείο στον κλάδο ή στον χώρο της δουλειάς του.
Το 64,4% των νέων εργαζομένων συμφωνεί ή μάλλον συμφωνεί με την άποψη ότι χωρίς ισχυρά συνδικάτα – σωματεία δεν υπάρχουν καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας. Το 80,6% συμφωνεί ή μάλλον συμφωνεί με την άποψη ότι το δικαίωμα στην απεργία είναι ιερό.
Σε ό,τι αφορά, τέλος, την κεντρική πολιτική σκηνή, στην κλίμακα 0-5 (όπου 0 = απόλυτα δυσαρεστημένος/η και 5 = απόλυτα ικανοποιημένος/η) οι νεότερες ηλικίες των εργαζομένων εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους απέναντι στην κυβέρνηση, με τον μέσο όρο των απαντήσεων να διαμορφώνεται στο 1,9, ενώ ένα στα τέσσερα άτομα δηλώνει απόλυτα δυσαρεστημένο.
