Η σφαίρα επιρροής της Ρωσίας αυξάνεται καθώς οι διπλωματικές της προσπάθειες αποκτούν δυναμική και οι δυτικές δυνάμεις αποτυγχάνουν να αντιμετωπίσουν τα μηνύματα του Κρεμλίνου, υποστηρίζουν αναλυτές.
Μια έκθεση του Economist Intelligence Unit έδειξε ότι η υποστήριξη προς τη Ρωσία αυξήθηκε κατά το έτος που μεσολάβησε από την πλήρους κλίμακας εισβολή στην Ουκρανία, καθώς η Μόσχα εντείνει τη διπλωματική επίθεση γοητείας σε προηγουμένως ουδέτερες ή γεωπολιτικά ανένταχτες χώρες.
Αξιολογώντας την εφαρμογή των κυρώσεων από τις χώρες, τα μοτίβα ψηφοφορίας στα Ηνωμένα Έθνη, τις εγχώριες πολιτικές τάσεις και τις επίσημες δηλώσεις παράλληλα με τους οικονομικούς, πολιτικούς, στρατιωτικούς και ιστορικούς δεσμούς, η EIU παρατήρησε μια σημαντική αύξηση στον αριθμό των χωρών που κλίνουν πλέον προς τη Ρωσία – από 29 πέρυσι σε 35 σήμερα.
“Η Κίνα παραμένει η πιο σημαντική χώρα σε αυτή την κατηγορία, αλλά και άλλες αναπτυσσόμενες χώρες (κυρίως η Νότια Αφρική, το Μάλι και η Μπουρκίνα Φάσο) έχουν επίσης μετακινηθεί σε αυτή την ομάδα, η οποία αντιπροσωπεύει το 33% του παγκόσμιου πληθυσμού”, αναφέρει η έκθεση της EIU, προσθέτοντας ότι οι τάσεις αυτές αναδεικνύουν την αυξανόμενη επιρροή της Ρωσίας στην Αφρική.
Επίσης, ο Κινέζος πρόεδρος Xi Jinping συναντήθηκε με τον Ρώσο πρόεδρο Vladimir Putin στη Μόσχα νωρίτερα αυτό το μήνα και οι δύο ηγέτες υποσχέθηκαν να εμβαθύνουν τους οικονομικούς δεσμούς.
Η Κίνα “παίζει ανοιχτά στην πίσω αυλή της Ρωσίας”…
Ενώ η Νότια Αφρική προκάλεσε διαμάχη τον Φεβρουάριο, πραγματοποιώντας κοινές στρατιωτικές ασκήσεις με τη Ρωσία και την Κίνα στην επέτειο της εισβολής στην Ουκρανία, η υπουργός Εξωτερικών της Νότιας Αφρικής Naledi Pandor ανέφερε ότι η “μαζική μεταφορά όπλων” από τη Δύση στην Ουκρανία είχε αλλάξει την προοπτική της Πρετόριας και εξήρε την “αυξανόμενη οικονομική διμερή σχέση” της χώρας με τη Μόσχα.
Η EIU δήλωσε ότι ο αριθμός των ουδέτερων χωρών αυξήθηκε από 32 σε 35, αντιπροσωπεύοντας πλέον σχεδόν το 31% του παγκόσμιου πληθυσμού.
“Ορισμένες χώρες που προηγουμένως ήταν προσκείμενες στη Δύση, όπως η Κολομβία, η Τουρκία και το Κατάρ, έχουν μετακινηθεί σε αυτή την κατηγορία, καθώς οι κυβερνήσεις τους επιδιώκουν να αποκομίσουν οικονομικά οφέλη από τη συνεργασία και με τις δύο πλευρές”, δήλωσε η EIU.
“Ωστόσο, τόσο η Ρωσία όσο και η Κίνα ανεβάζουν τους τόνους στην προσέλκυση των χωρών που δεν είναι προσκείμενες και ουδέτερες”.
Αντίθετα, ο αριθμός των χωρών που καταδικάζουν ενεργά τη Ρωσία μειώθηκε από 131 σε 122.
Το μπλοκ υπό την ηγεσία των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που περιλαμβάνει χώρες που “προσανατολίζονται προς τη Δύση”, αντιπροσωπεύει περίπου το 36% του παγκόσμιου πληθυσμού και έχει επιδείξει ένα “ισχυρό επίπεδο συνεργασίας για τις κυρώσεις” μαζί με συνεπή στρατιωτική και οικονομική υποστήριξη προς την Ουκρανία, αναφέρει η έκθεση.
Ωστόσο, αυτό το μπλοκ αντιπροσωπεύει επίσης λίγο κάτω από το 68% του παγκόσμιου ΑΕΠ, αναδεικνύοντας μια αναδυόμενη αποσύνδεση μεταξύ των πλούσιων δυτικών οικονομιών και του Παγκόσμιου Νότου.
Αποτελεσματική η ρωσική προπαγάνδα
“Η ρωσική προπαγάνδα στις αναπτυσσόμενες χώρες λειτουργεί εξαιρετικά καλά, υποδαυλίζοντας τη δυσαρέσκεια κατά των πρώην αποικιοκρατικών δυνάμεων, και θα έλεγα ότι τροφοδοτεί επίσης την ιδέα ότι οι κυρώσεις από τις δυτικές χώρες τροφοδοτούν την παγκόσμια επισιτιστική ανασφάλεια, την παγκόσμια ενεργειακή ανασφάλεια, ιδίως στις αναδυόμενες χώρες”, δήλωσε στο CNBC η διευθύντρια παγκόσμιων προβλέψεων της EIU, Agathe Demarais.
“Προφανώς αυτό είναι λάθος, δεν ισχύει αυτό, αλλά νομίζω ότι λειτουργεί πολύ καλά στις εκστρατείες παραπληροφόρησης, στις εκστρατείες προπαγάνδας”.
Η Demarais υπογράμμισε ότι υπάρχει μια αντιληπτή “υποκρισία” στις δυτικές καταδίκες της Ρωσίας στον Παγκόσμιο Νότο, δεδομένης της ιστορίας των δυτικών στρατιωτικών επεμβάσεων – ένα συναίσθημα που η Ρωσία προσπάθησε να ενισχύσει προκειμένου να αποσπάσει την προσοχή από τις ενέργειές της στην Ουκρανία.
Πολλοί στις ανεπτυγμένες δυτικές χώρες θεωρούν την ιδέα ότι η Ρωσία είναι μια “ελκυστική” χώρα για κάποιους στον Παγκόσμιο Νότο, δήλωσε ο Demarais, γεγονός που υποτιμά τη δύναμη του μηνύματος της Ρωσίας και την τοποθέτησή της ως σωτήρα.
Η Ρωσία και η Κίνα παρουσιάζονται όλο και περισσότερο στα αναπτυσσόμενα έθνη ως εναλλακτικές λύσεις στη Δύση ως οικονομικοί και στρατιωτικοί εταίροι, δεδομένου ότι καμία από τις δύο δεν θα έχει απαιτήσεις γύρω από τη δημοκρατία ή τα ανθρώπινα δικαιώματα στις διπλωματικές σχέσεις.
“Υπάρχει έλλειψη προθυμίας να αναγνωρίσουμε ότι οι άνθρωποι μπορεί να μην σκέφτονται όπως εμείς, και αυτό είναι πραγματικά ανησυχητικό”, δήλωσε ο Demarais.
Οι δυτικοί ηγέτες “το σκέφτονται με την έννοια ότι βρισκόμαστε στη σωστή πλευρά της ιστορίας, κάτι που είναι αλήθεια, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν χρειάζεται να το εξηγήσουμε”.
Η αντιμετώπιση της οργανωμένης ρωσικής προπαγάνδας απαιτεί πρώτα την αναγνώριση του προβλήματος και την ευαισθητοποίηση σχετικά με τους στόχους και την αποτελεσματικότητα των κυρώσεων, είπε.
“Νομίζω ότι υπάρχει έλλειψη γνώσης σχετικά με τις κυρώσεις και το πώς λειτουργούν, τι κάνουν κ.λπ. και η Ρωσία προφανώς το χρησιμοποιεί αυτό προς όφελός της.
Θα είναι μια πολύ μακροπρόθεσμη τάση, δεν είμαι σίγουρη ότι υπάρχει κάποια γρήγορη μαγική λύση. Δεν είναι μια όμορφη εικόνα”.
Μια “περιφερειακή σύγκρουση”
Η μεγαλύτερη οικονομία και το μεγαλύτερο πληθυσμιακό κέντρο που εξακολουθεί να εμπίπτει στον χαρακτηρισμό “ουδέτερη” της EIU ήταν η Ινδία και η Μόσχα ισχυρίστηκε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα ότι οι εξαγωγές πετρελαίου προς την Ινδία αυξήθηκαν 22 φορές πέρυσι.
Στο πρόσφατο γεωπολιτικό φόρουμ Raisina Dialogue στο Νέο Δελχί, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Sergei Lavrov έγινε αντικείμενο χλευασμού από τους συνέδρους όταν πρότεινε ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία “ξεκίνησε εναντίον” της Ρωσίας.
Ωστόσο, έλαβε υποστηρικτικό χειροκρότημα όταν κατήγγειλε την υποκρισία και τα διπλά πρότυπα της Δύσης, καθώς τόνισε την εισβολή στο Ιράκ υπό την ηγεσία των ΗΠΑ και άλλες θεωρούμενες δυτικές παραβάσεις.
Προσπάθησε επίσης να προωθήσει την αφήγηση ότι οι κυρώσεις της Δύσης ευθύνονται για τις ελλείψεις εφοδιασμού σιτηρών που βίωσαν οι αναπτυσσόμενες χώρες ως αποτέλεσμα του πολέμου.
Η Rachel Rizzo, ανώτερη συνεργάτης του Ευρωπαϊκού Κέντρου του Ατλαντικού Συμβουλίου, βρισκόταν στο ακροατήριο και δήλωσε ότι οι προοπτικές για τον πόλεμο ήταν εντελώς διαφορετικές στην Ινδία.
“Αυτό που γίνεται σαφές όταν βγαίνεις έξω από τους αμερικανικούς/ευρωπαϊκούς κύκλους είναι ότι για εμάς, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία είναι το πολύ σαφές επίκεντρο πολλών πολιτικών μας αποφάσεων και συζητήσεων, και στη συνέχεια, όταν μιλάς με ανθρώπους που δεν βρίσκονται στις ΗΠΑ ή την Ευρώπη, γίνεται σαφές ότι η σύγκρουση είναι πολύ περιφερειακή και ένα πολύ μικρότερο μέρος ενός ευρύτερου παζλ”, δήλωσε η Rizzo.
“Αυτό που θεώρησα ενδιαφέρον και άκουσα μερικές φορές είναι ότι πρόκειται για μια περιφερειακή σύγκρουση που οι ΗΠΑ και η Ευρώπη, ιδίως οι ΗΠΑ, την έχουν καταστήσει παγκόσμια λόγω του ανταγωνισμού μεγάλης δύναμης με τη Ρωσία και του παγκόσμιου καθεστώτος κυρώσεων”.
Είπε ότι πολλές αναπτυσσόμενες χώρες έχουν βρεθεί σε θέσεις στις οποίες “δεν θέλουν να βρεθούν” από τις απαιτήσεις των ΗΠΑ και της Ευρώπης να ταχθούν στο πλευρό της Ουκρανίας, παρόλο που πολλά έθνη που αποτελούν τον Παγκόσμιο Νότο ψήφισαν στην πραγματικότητα υπέρ του ψηφίσματος του ΟΗΕ που καταδίκασε την εισβολή.
Αντιαμερικανισμός
“Αυτό που συνέβη στις ΗΠΑ είναι ότι αυτό το πλαίσιο των δημοκρατιών έναντι των απολυταρχιών ήταν η θέση-πλαίσιο του Biden και της εξωτερικής του πολιτικής, και δεν νομίζω ότι αυτό ισχύει για μεγάλο μέρος του υπόλοιπου κόσμου, και δεν είναι ένα πλαίσιο με το οποίο νομίζω ότι οι χώρες ταυτίζονται με πολλούς τρόπους”, δήλωσε η Rizzo.
“Είναι ενδιαφέρον να βλέπουμε πώς οι συζητήσεις που κάνουμε εδώ δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα τι συμβαίνει σε χώρες που είναι πολύ σημαντικές, νομίζω, για την εξωτερική μας πολιτική και τη γεωπολιτική μας θέση”.
Η ίδια πρότεινε επίσης ότι είναι υπερβολικά απλοϊκό να αποδίδεται η μετατόπιση κυρίως στις ρωσικές εκστρατείες παραπληροφόρησης, καθώς αυτό υποτιμά τη δράση και το συμφέρον των χωρών.
“Δεν είναι κάθε χώρα που αποφασίζει να δεχτεί εισαγωγές ρωσικής ενέργειας κ.λπ. ή έχει φιλορωσικά αισθήματα σε όλο τον πληθυσμό της, δεν είναι όλα αυτά αποτέλεσμα ρωσικών εκστρατειών πληροφόρησης ή παραπληροφόρησης”, είπε.
“Κάποια από αυτά είναι οι πολύ πραγματικές συνέπειες του ότι η Ρωσία βλέπει αυτές τις χώρες ως ευκαιρίες, ότι οι ΗΠΑ δεν θεωρούνται ως η καλοκάγαθη ηγεμονική δύναμη, όπως μας αρέσει να βλέπουμε τους εαυτούς μας.
Είναι πολύ πιο περίπλοκο από το να σπρώχνει η Ρωσία αφηγήσεις παραπληροφόρησης και δυστυχώς νομίζω ότι όταν αποδίδεις, όπως μας αρέσει να κάνουμε, το φιλορωσικό συναίσθημα σε αυτό, χάνεις πολλά από αυτά που πραγματικά συμβαίνουν”.
