Προειδοποίηση προς την Τουρκία και τον πρόεδρό της Recep Tayyip Erdogan απευθύνει με άρθρο – παρέμβαση στο National Interest ο γνωστός γεωπολιτικός αναλυτής Michael Rubin…
Ειδικότερα, όπως επισημαίνει, «κάθε δημοκρατικά εκλεγμένος ηγέτης κάθε πρωί ξυπνά γνωρίζοντας πότε λήγει η θητεία του.
Από την άλλη, οι δικτάτορες κάθε πρωί που ξυπνούν γνωρίζουν ότι κάθε ημέρα μπορεί να είναι η τελευταία τους.
Σε ό,τι αφορά τον Erdogan, η φυλάκιση του αντιπάλου του (Εkrem Imamoglu) καθιστά απίθανη μια δημοκρατική μετάβαση εξουσίας το 2023…
Ένα πραξικόπημα είναι εξίσου απίθανο να συμβεί, καθώς οι Τούρκοι είναι πολύ αποθαρρυμένοι για να επαναστατήσουν.
Πιθανότατα, όμως, ο καρκίνος του παχέος εντέρου μπορεί να αποτελέσει αιτία αλλαγής διακυβέρνησης – ή, απλώς, η σφαίρα ενός δολοφόνου.
Σε κάθε περίπτωση, όπως κι αν τελειώσει το καθεστώς του Erdogan, η κατάρρευσή του είναι βέβαιη.
Το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) δεν θα κρατήσει για περισσότερο από ένα ή δύο χρόνια χωρίς τον ιδρυτή του.
Με εξαίρεση το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) του Mustafa Kemal Ataturk, κανένας πολιτικός σχηματισμός δεν επέζησε μετά τον θάνατο του ηγέτη του.
Το ΑΚΡ ήδη δοκιμάζεται από διασπάσεις, καθώς ο Erdogan προωθεί όλο και περισσότερο σε θέσεις διακυβέρνησης μέλη της οικογένειάς του, αντί για κομματικά στελέχη.
Και αυτό για το οποίο πρέπει να αρχίσουν να προετοιμάζονται οι Τούρκοι είναι πώς θα αναιρέσουν τη ζημιά που έχει προκαλέσει ο Εrdogan».
Κάποιες από τις σκανδαλώδεις υποθέσεις στις οποίες είναι αναμεμειγμένος ο Erdogan είναι γνωστές, αλλά πολύ περισσότερες παραμένουν κρυμμένες πίσω από ένα πέπλο σιωπής που φρόντισε ο ίδιος ο Τούρκος ηγέτης να απλώσει ελέγχοντας τα εγχώρια μέσα ενημέρωσης».
Status quo ante
Σύμφωνα με τον Michael Rubin, πλανάται πλάνην οικτράν όποιος πιστεύει πως η ερντογανική Τουρκία θα επιστρέψει στο status quo ante.
Εξάλλου, οι δύο δεκαετίες του Erdogan στην εξουσία επέτρεψαν τη διαμόρφωση μιας νέας γενιάς πολιτών.
Περισσότεροι από 30 εκατομμύρια Τούρκοι έχουν γαλουχηθεί με το πρόγραμμα σπουδών που όρισε το AKP.
Υπενθυμίζεται πως ο Τούρκος ηγέτης διέλυσε τον γραφειοκρατικό μηχανισμό της χώρας προσλαμβάνοντας δικούς του ανθρώπους ενώ μετέτρεψε τον στρατό από προπύργιο κοσμικότητας σε μηχανή του ισλαμισμού.
«Αλλά ποια ζητήματα πρέπει να αντιμετωπίσουν οι Τούρκοι την επομένη της απομάκρυνσης ή του θανάτου του Erdogan;» αναρωτιέται ο αναλυτής.
Εκκαθάριση
Πρώτον, θα υπάρξει εκκαθάριση των παλαιών διεφθαρμένων στελεχών; Υπενθυμίζεται πως στο Ιράκ μία από τις πιο αμφιλεγόμενες κινήσεις το 2003 ήταν η απόφαση να επιδιωχθεί η απο-Μπααθοποίηση.
Το Κόμμα Μπάαθ ήταν ένα εργαλείο με το οποίο ο Ιρακινός πρόεδρος Σαντάμ Χουσεΐν προσπάθησε να ελέγξει την κοινωνία και να εξασφαλίσει την εξουσία του.
Η άνοδος στην ιεραρχία απαιτούσε δοκιμασίες αφοσίωσης και ηθικών συμβιβασμών – αν και τα οφέλη θα μπορούσαν να είναι μεγάλα.
Οι υποστηρικτές της απο-Μπααθοποίησης υποστήριξαν ότι μια εκκαθάριση ήταν απαραίτητη τόσο για πρακτικούς όσο και για ηθικούς λόγους προκειμένου η παλαιά φρουρά του Μπάαθ να μην υπονομεύσει την ανάκαμψη από μέσα και να παράσχει στηρίγματα σε όσους δεν έκαναν ηθικούς συμβιβασμούς.
Τελικά, οι πολιτικοί αντίπαλοι κατάλαβαν ότι το να συμμετάσχουν ήταν καλύτερο από το να τους αφήσουν εκτός συστήματος.
Τελικά, οι αρχές των ΗΠΑ και του Ιράκ συμφώνησαν στην απομάκρυνση των κορυφαίων μελών του κόμματος, επηρεάζοντας ίσως 40.000 Ιρακινούς σε σύνολο 2 εκατομμυρίων μελών του κόμματος.
Ορισμένοι Ιρακινοί πολιτικοί, ωστόσο, προχώρησαν παραπέρα προκειμένου να γονατίσουν τους πολιτικούς αντιπάλους.
Πρέπει να γίνει παράλληλη συζήτηση για την Τουρκία.
Θα διατηρήσουν τα μέλη του ΑΚΡ τις θέσεις τους ή η διαφθορά και η κατάχρηση εξουσίας θα τους εμποδίσουν να έχουν μέλλον στη μετά τον Erdogan εποχή;
Δεδομένης της σύνδεσης στελεχών του AKP και ομάδων όπως η Hay’at Tahrir al-Sham, που συνδέεται με την Αλ Κάιντα, το Ισλαμικό Κράτος ή η παραστρατιωτική οργάνωση SADAT, θα μπορούσε να οδηγήσει σε εξέγερση ή σε κύμα τρομοκρατίας;
Κάθαρση της Γραφειοκρατίας
Aν η νέα κυβέρνηση δεν προβεί σε απο-ερντογανισμό, πώς θα αντιστρέψει το αποτύπωμά του στη γραφειοκρατία και το εκπαιδευτικό σύστημα;
Πριν από τον Erdogan, η είσοδος στα κορυφαία πανεπιστήμια και στο τουρκικό δημόσιο περνούσε από τη βαθμολογία που συγκέντρωνε κάποιος πολίτης σε εξετάσεις τις οποίες έδινε.
Ο Erdogan απένειμε στους αποφοίτους του Ιμάμ Χατίπ (τουρκικό θρησκευτικό σεμινάριο) μόρια για να διογκώσει τις βαθμολογίες τους σε σχέση με όσους φοιτούν σε κοσμικά λύκεια και πανεπιστήμια και, όταν αυτό δεν ήταν αρκετό, καθιέρωσε προφορικές συνεντεύξεις για να βοηθήσει τους ισλαμιστές.
Θα διατηρήσουν τις θέσεις τους αυτοί οι αναρμόδιοι γραφειοκράτες;
Το ίδιο ισχύει και για τους εκπαιδευτικούς.
Θα διατηρήσουν τις θέσεις τους όσοι προσελήφθησαν για να «αναθρέψουν μια θρησκευτική γενιά»;
Απελευθέρωση πολιτικών κρατουμένων
Ο Erdogan έχει ξεπεράσει τους πραξικοπηματίες που κάποτε επέκρινε με θρασείες, αντιδημοκρατικές συλλήψεις (υπενθυμίζεται πως ο ίδιος είχε φυλακιστεί για ένα ποίημα).
Σχεδόν 100.000 Τούρκοι βρίσκονται στη φυλακή επειδή δήθεν συμμετείχαν στο πραξικόπημα του 2016, για το οποίο τα ερωτήματα πληθύνονται όσο περνά ο καιρός…
Πολλοί από τους συλληφθέντες είναι φερόμενοι ως οπαδοί του εξόριστου θεολόγου Gullen, με τον οποίο ο Erdogan εναγκαλιζόταν κάποτε μέχρι που δεν χρειαζόταν πλέον τα οικονομικά ή πολιτικά δίκτυά του.
Επίσης, το τουρκικό καθεστώς έχει στοχοποιήσει πολλούς Κούρδους.
Ενώ κατηγόρησε πολλούς για ένταξη στο Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK), ο Erdogan έβαλε στο στόχαστρό του τους περισσότερους επειδή εναντιώθηκαν στον εθνοτικό και θρησκευτικό του σοβινισμό.
Άλλοι υποφέρουν στη φυλακή επειδή πέρασαν πάρα πολύ χρόνο στο ΝΑΤΟ ή είχαν δυτική εκπαίδευση.
Η σύλληψη πολιτικών αντιπάλων όπως ο Selahattin Demirtas και ο Ekrem Imamoglu κάνει τον Erdogan να φαίνεται σαν ένας αδύναμος δεσπότης που συνειδητοποιεί ότι έχει χάσει την υποστήριξη του λαού.
Την πρώτη μέρα της εποχής μετά τον Erdogan, οι πύλες της φυλακής πρέπει να ανοίξουν και όλοι οι πολιτικοί κρατούμενοι να απελευθερωθούν.
Tο σύνταγμα
Ο Εrdogan ενίσχυσε τις εξουσίες του αλλάζοντας το σύνταγμα.
Οι Τούρκοι πρέπει να αναρωτηθούν αν έχουν χορτάσει τη δικτατορία… και αν επιθυμούν αποκατάσταση ενός συστήματος ελέγχων και ισορροπιών, όπως στις δημοκρατικές κοινωνίες της Δύσης.
Όταν ο Πρόεδρος Roosevelt, λέει ο Rubin, κέρδισε τέσσερις θητείες, οι Αμερικανοί και των δύο κομμάτων ανησυχούσαν ότι το κατόρθωμά του θα έθετε τις βάσεις για μια μελλοντική δικτατορία.
Σε απάντηση, το Κογκρέσο ενέκρινε μια συνταγματική τροποποίηση το 1947 για τον περιορισμό των προέδρων σε δύο θητείες.
Αυτή η Εικοστή Δεύτερη Τροποποίηση τέθηκε σε ισχύ τέσσερα χρόνια αργότερα, όταν η Μινεσότα έγινε η τριακοστή έκτη πολιτεία που την επικύρωσε.
Αμέσως μετά τον θάνατο ή την αποπομπή του Εrdogan, οι Τούρκοι θα χρειαστεί να αποφασίσουν για την τύχη του τρέχοντος συντάγματός τους: ίσως πρέπει να επιστρέψουν στο σύνταγμα του 1982.
Τουλάχιστον, θα μπορούσαν να τροποποιήσουν το σύνταγμά τους, προσθέτοντας όρια θητείας για να εξασφαλίσουν ότι δεν θα υπάρξει άλλος δικτάτορας μετά τον Erdogan.
Ο τάφος του Erdogan
Εάν ο Erdogan πεθάνει στην εξουσία, η νέα τουρκική κυβέρνηση θα αντιμετωπίσει το ερώτημα πώς θα τον θάψει.
Ο Ατατούρκ και ο διάδοχός του Ισμέτ Ινονού αναπαύονται σε ένα μαυσωλείο στην καρδιά της Άγκυρας.
Πολλοί άλλοι πρόεδροι και πρωθυπουργοί βρίσκονται θαμμένοι σε διάφορα νεκροταφεία στην Άγκυρα, την Κωνσταντινούπολη ή την Προύσα.
Όμως δεν βρίσκουν όλοι οι ηγέτες γαλήνη…
Aπό την άλλη, η ιρακινή κυβέρνηση έθαψε τον Σαντάμ έξω από το Τικρίτ, στο χωριό καταγωγής του, ωστόσο φήμες αναφέρουν ότι οι πολιτοφυλακές σκύλευσαν το σώμα του.
Ο Mohammad Reza Shah, ο τελευταίος σάχης του Ιράν, θάφτηκε στην Αίγυπτο.
Το σώμα του πατέρα του Ρεζά Σαχ ανακαλύφθηκε μόλις πρόσφατα σε έναν ασήμαντο τάφο κοντά στην Τεχεράνη.
Το νέο καθεστώς στην Τουρκία πρέπει να φροντίσει ώστε ο Erdogan να ταφεί ως κάποιος ασήμαντος για να αποτρέψει τη μετατροπή του ταφικού μνημείου του να μετατραπεί σε τόπο προσκυνήματος.
Εξωτερική Πολιτική
«Ο Εrdogan αναμόρφωσε ουσιαστικά την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας, κλίνοντας περισσότερο προς τα καθεστώτα της Μέσης Ανατολής και τις ρεβιζιονιστικές χώρες στη Νότια Αμερική και την Ευρασία.
Υποκινεί τον αντιαμερικανισμό για να απευθυνθεί στις σκοτεινές δυνάμεις των Τούρκων συνωμοσιολόγων και της ξενοφοβίας.
Θα περάσει πολύς χρόνος προτού η διεθνής κοινότητα αγκαλιάσει την Τουρκία ως εταίρο και όχι ως παρία…
Αλλά μια νέα ηγεσία θα μπορούσε να σηματοδοτήσει τη ρήξη με τον τραμπουκισμό του Erdogan.
Ένας νέος ηγέτης μπορεί επίσης να ανατρέψει το άνοιγμα των Βαρωσίων και να πάψει να επιμένει σε λύση δύο κρατών στην Κύπρο.
Οι ψευδείς θαλάσσιες διεκδικήσεις πρέπει να σταματήσουν, όπως και οι υπερπτήσεις και οι ρεβανσιστικές αξιώσεις σε γειτονικά κρατικά εδάφη.
Μια μέρα, ο ηγεμόνας της Τουρκίας δεν θα είναι πια εκεί.
Εκείνη την ημέρα, οι Τούρκοι θα πρέπει να αντιμετωπίσουν πολλά περίπλοκα ζητήματα» καταλήγει ο Michael Rubin.
