Σάλο προκαλεί η τροπολογία που κατέθεσε και πέρασε αιφνιδιαστικά η κυβέρνηση μέσω του υπουργού Δικαιοσύνης Γιώργου Φλωρίδη, ανοίγοντας – κατά την αντιπολίτευση και συνταγματολόγους – επικίνδυνα παραθυράκια για συμμετοχή στενών συγγενών πολιτικών σε εταιρείες του εξωτερικού, ακόμη και σε offshore, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη διαφάνεια και τη λογοδοσία του πολιτικού συστήματος.
Η τροπολογία, η οποία κατατέθηκε νύχτα και ψηφίστηκε μόλις λίγες ώρες αργότερα, ενσωματώθηκε σε άσχετο νομοσχέδιο, χωρίς ουσιαστική διαβούλευση και μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις τόσο για το περιεχόμενο όσο και για τη μεθόδευσή της.
Η εν λόγω διάταξη καταργεί την οριζόντια απαγόρευση που είχε θεσπίσει το 2016 η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ για τη συμμετοχή συγγενικών προσώπων πολιτικών σε εταιρείες της αλλοδαπής, ανοίγοντας πλέον τον δρόμο για επικαλυμμένη επιχειρηματική δραστηριότητα μέσω παρένθετων προσώπων – δραστηριότητα που μέχρι πρότινος ήταν ρητά απαγορευμένη.
Το γεγονός ότι η τροπολογία πέρασε μόνο με τις ψήφους της Νέας Δημοκρατίας, ενισχύει την κριτική ότι η κυβέρνηση επιλέγει να κινείται στα όρια της θεσμικής αδιαφάνειας, αλλάζοντας το θεσμικό πλαίσιο με τρόπο που αδυνατίζει τα φίλτρα του “πόθεν έσχες” και της διαφάνειας, σε μια περίοδο όπου η κοινωνία απαιτεί αυξημένο έλεγχο και λογοδοσία από την πολιτική εξουσία.
Ο υπουργός Δικαιοσύνης, Γιώργος Φλωρίδης, υπερασπίστηκε τη ρύθμιση με τη θέση ότι πλέον οι πολιτικοί δεν θα μπορούν να συμμετέχουν σε καμία επιχείρηση της αλλοδαπής, ενώ η απαγόρευση επεκτείνεται και σε πρόσωπα σε θέσεις ευθύνης στον δημόσιο τομέα. Όμως, η ερμηνεία αυτή αμφισβητείται, καθώς – όπως επεσήμαναν τα κόμματα της αντιπολίτευσης – το κρίσιμο πρόβλημα έγκειται στην εξαίρεση των συγγενών, που επιτρέπει την έμμεση εμπλοκή πολιτικών σε εταιρικά σχήματα εκτός Ελλάδας.
Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Δημήτρης Μάντζος, ήταν κατηγορηματικός:
«Νομιμοποιείται η συγκάλυψη συμφερόντων μέσω τρίτων. Αποδυναμώνεται η δήλωση πόθεν έσχες, περιορίζεται η δυνατότητα ελέγχου και διαφάνειας. Είναι ένα ξεκάθαρο βήμα προς τα πίσω».
Ο Χρήστος Γιαννούλης του ΣΥΡΙΖΑ αναρωτήθηκε ευθέως για ποιον λόγο υπήρξε τόση σπουδή να περάσει η τροπολογία κρυφά, τονίζοντας με νόημα:
«Η σύζυγος πολιτικού μπορεί πλέον να δρα επιχειρηματικά μέσω offshore, ενώ για άλλες επαγγελματικές κατηγορίες αυτό δεν επιτρέπεται. Ποιος φωτογραφίζεται πίσω από αυτή τη ρύθμιση;».
Η κυβέρνηση, αντί να ενισχύσει τα ελεγκτικά εργαλεία και να θωρακίσει τη διαφάνεια, επιλέγει να χαλαρώσει τους περιορισμούς και να δημιουργήσει “γκρίζες ζώνες” όπου τα συμφέροντα πολιτικών μπορούν να συγκαλύπτονται.
Σε μια περίοδο όπου η εμπιστοσύνη των πολιτών προς τους θεσμούς είναι εύθραυστη και το αίτημα για κάθαρση διαρκές, η επιλογή αυτή συνιστά κατάφωρη πρόκληση και πολιτικό ολίσθημα πρώτης γραμμής.
