Το παγκόσμιο εμπόριο δέχεται τεράστιες πιέσεις από τον περασμένο Οκτώβριο, όταν ξεκίνησε o πόλεμος στην Εγγύς Ανατολή μετά την τρομοκρατική επίθεση της παλαιστινιακής οργάνωσης Χαμάς κατά του Ισραήλ. Το διεθνές εμπόριο υπολογίζει πλέον σε υψηλότερο κόστος μεταφοράς και δαπανά περισσότερα χρήματα στην ασφάλιση των εμπορευμάτων.
Με το υψηλότερο κόστος ασφάλισης δυσφορούν και οι πλοιοκτήτες, καθώς ο κίνδυνος απώλειας των πλοίων τους από τις επιθέσεις των ανταρτών Χούθι της Υεμένης έχει αυξηθεί δραματικά. Σε περίπτωση που θέλουν να αποφύγουν τη διέλευση της διώρυγας του Σουέζ και αποφασίσουν αντ’ αυτού τον περίπλου της Αφρικής, θα πρέπει να λάβουν υπόψιν τους μεγαλύτερους χρόνους ταξιδιού και φυσικά υψηλότερο κόστος καυσίμων. Το αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο Bloomberg περιγράφει ήδη αυτό το κόστος ως «δεδομένο».
Ο δείκτης Drewry World Container παρακολουθεί την αγορά εμπορευματοκιβωτίων και έχει καταγράψει υπέρογκες αυξήσεις των τιμών. Σύμφωνα με τον δείκτη, η μέση τιμή μεταφοράς για ένα μεγάλο τυποποιημένο εμπορευματοκιβώτιο 40 ποδιών αυξήθηκε σε σύγκριση με το 2023 κατά ένα αστρονομικό 233%. Σε ορισμένες διαδρομές οι τιμές εκτοξεύθηκαν ακόμα περισσότερο.
Οι αυξήσεις τιμών σχετίζονται μόνο έμμεσα με τις εχθροπραξίες
Ο Σάιμον Μακάνταμ, οικονομολόγος της Capitol Economics, μιας ανεξάρτητης χρηματοοικονομικής συμβουλευτικής εταιρείας με έδρα το Λονδίνο, αξιολογεί στην DW την εντυπωσιακή άνοδο του κόστους: «Μετά από ένα εξάμηνο κρίσης στην ευρύτερη περιοχή, το κόστος των εμπορευματικών μεταφορών μειώθηκε τους τελευταίους μήνες, αφού εκτινάχθηκε στα ύψη τον Ιανουάριο». Ο ειδικός όμως δεν βλέπει ωστόσο φως στην άκρη του τούνελ: «Τώρα βρίσκεται και πάλι σε ανοδική τροχιά».
Θα πρέπει ωστόσο να ληφθεί υπόψιν, δηλώνει ο Σάιμον Μακάνταμ στην DW, ότι οι ένοπλες συγκρούσεις δεν ευθύνονται αποκλειστικά για τις αυξήσεις των τιμών: «Το έναυσμα φαίνεται να είναι ότι οι εισαγωγείς παραγγέλνουν συστηματικά μεγαλύτερες του κανονικού παραγγελίες για να εξασφαλίσουν ότι θα έχουν αρκετά αποθέματα για την τρέχουσα χρονιά. Το γεγονός όμως ότι πολλά πλοία περιπλέουν το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας πιέζει τη διεθνή ναυτιλία και καθιστούν πιθανότερες περαιτέρω αυξήσεις των τιμών.
Ο Γιαν Χόφμαν, ειδικός σε θέματα εμπορίου στον οργανισμό του ΟΗΕ «Διάσκεψη για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη» (UNCTAD), εξηγεί στην DW γιατί οι τιμές των ναύλων έχουν αυξηθεί γενικότερα: «Ο κύριος λόγος είναι οι μεγαλύτερες αποστάσεις που πρέπει να διανύσουν τα πλοία. Για να παραμένει στα ίδια επίπεδα η προσφορά προϊόντων, ο περίπλους της Αφρικής απαιτεί περισσότερα πλοία. Η μέση απόσταση που διανύει ένα εμπορευματοκιβώτιο είναι σήμερα 9% μεγαλύτερη απ’ ό,τι το 2022».
«Δεν αποκλείεται η κατάσταση να χειροτερέψει»
Σύμφωνα με τον ειδικό της UNCTAD οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις είναι μεγάλες: «Τα πλοία έχουν αυξήσει τις ταχύτητές τους. Οι υψηλότερες ταχύτητες και μεγαλύτερες αποστάσεις που διανύονται έχουν οδηγήσει σε αύξηση των ρύπων. Κατά 70% στη διαδρομή Σιγκαπούρη-Ρότερνταμ, για παράδειγμα».
Από την άλλη πλευρά η κατάσταση στην Ερυθρά Θάλασσα παραμένει τεταμένη. Περίπου το 70% του διεθνούς εμπορίου εξακολουθεί να αποφεύγει την περιοχή προτιμώντας τον περίπλου της Αφρικής, μεταδίδει το δίκτυο Bloomberg. Η ανάπτυξη νέων αεροπλανοφόρων του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού στην Ερυθρά Θάλασσα δείχνει πόσο σοβαρή κρίνουν οι ένοπλες δυνάμεις την κατάσταση μακροπρόθεσμα.
Ο οικονομολόγος Σάιμον Μακάνταμ εκτιμά ότι μια παρατεταμένη κρίση θα επιβαρύνει ακόμα περισσότερο τους πλοιοκτήτες και θα οδηγήσει σε περαιτέρω αύξηση των ναύλων. «Χρειάζονται πολλά χρόνια για τη ναυπήγηση πλοίων και το 90% των νέων εμπορευματοκιβωτίων κατασκευάζεται στην Κίνα. Επομένως, οι υψηλότερες χωρητικότητες δεν μπορούν να διασφαλιστούν εν μία νυκτί», λέει ο ειδικός και προβλέπει: «Δεν αποκλείεται η κατάσταση να χειροτερέψει».
