«Τα χείλη της Ούρσουλα φον Ντερ Λάιεν παραμένουν ερμητικά κλειστά για περισσότερα από δύο χρόνια», αναφέρει το Politico, πραγματοποιώντας εκτενή αναφορά στο story με τη σύμβαση που είχε συνάψει η ΕΕ με τη Pfizer για την παροχή εμβολίων κατά του κορονοϊού, η οποία θα τεθεί στο μικροσκόπιο της Δικαιοσύνης στις αρχές του 2024.
Θα βγουν στη «φόρα» τα SMS με τον Μπουρλά;
«Οι ερωτήσεις παραμένουν: Τι ακριβώς γράφτηκε στα μηνύματα που φέρεται να αντάλλαξε με τον CEO της Pfizer, Άλμπερτ Μπουρλά, προτού η ΕΕ υπογράψει τη μεγαλύτερη συμφωνία για την παροχή εμβολίων με την εταιρεία. Παράλληλα, δημιουργούνται ερωτήματα σχετικά με το εάν τα μηνύματα της προέδρου αποτελούν μέρος επίσημων συνομιλιών. Αναλυτικότερα, όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του POLITICO, ενώ η φον ντερ Λάιεν ίσως να επιθυμούσε να «θαφτεί» το θέμα, έχει σημασία – και όχι μόνο επειδή αυτό εγείρει εύλογες ανησυχίες σχετικά με τον τρόπο διαπραγμάτευσης της σύμβασης, αλλά επειδή ο αριθμός των δόσεων εκτοξεύτηκε στα ύψη και η τιμή ανά εμβόλιο αυξήθηκε κατά 25%. Επίσης, τίθεται το ζήτημα εάν τα SMS των Επιτρόπων αποτελούν μέρος των επίσημων επικοινωνιών, τα οποία πρέπει να αποθηκεύονται και να υπάρχει πρόσβαση με τον ίδιο τρόπο, όπως γίνεται και με άλλα έγγραφα. Στις αρχές του 2024 αναμένεται να έρθει μια απάντηση, καθώς το ανώτατο δικαστήριο της Ευρώπης θα αποφανθεί επί της αγωγής που άσκησαν οι New York Times κατά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επειδή δεν παρείχε πρόσβαση στα SMS.
Πέντε καίρια σημεία για τη διαμάχη φον ντερ Λάιεν-NYT
- Οι New York Times έχουν καλές πιθανότητες να κερδίσουν
Ο δικηγόρος Γιοάν Μπουμπαχίρ, ανέφερε ότι η υπόθεση γέρνει προς τους Times, αναδεικνύοντας νόμο του 2001 που τονίζει ότι οι πολίτες έχουν δικαίωμα πρόσβασης “σε κάθε πηγή πληροφόρησης”. Η Κομισιόν είχε αρνηθεί την πρόσβαση στα μηνύματα, λέγοντας ότι δεν υπήρχαν τέτοιου είδους ντοκουμέντα στις βάσεις δεδομένων, αλλά φαίνεται ότι “προσπαθούν να δικαιολογηθούν”, συμπλήρωσε ο δικηγόρος. «Να σεβαστούν τις αρχές της Δημοκρατίας. Είναι σημαντικό τα ΜΜΕ να έχουν πρόσβαση σε αυτά τα αρχεία», δήλωσε ο Βενσάν Κουρόν, ερευνητής στο Κέντρο Ευρωπαϊκών Νόμων των Βερσαλλιών. Ωστόσο η υπόθεση δεν φαίνεται να είναι τόσο απλή: Άρα σημαίνει ότι το κοινό δικαιούται να έχει πρόσβαση στις προσωπικές συνομιλίες μίας πολιτικού; Οι δικαστές αναμένεται να υιοθετήσουν μία πιο ισορροπημένη στάση, πέρα από το να απαντήσουν «ξερά» με ένα «ναι» ή με ένα «όχι». «Μπορεί το δικαστήριο να δώσει πρόσβαση στα SMS αλλά μόνο σε όσα αποδεικνύουν ότι διαδραμάτισαν ρόλο στη λήψη των αποφάσεων», δήλωσε ο Κουρόν.
- Δεν σημαίνει ότι θα δούμε τα SMS
Η εγκυρότητα της άρνησης πρόσβασης των SMS στους New York Times θα αποφασιστεί στο δικαστήριο, όπως και το εάν τα μηνύματα θεωρηθούν έγγραφα. Φυσικά, εάν η δικαστική απόφαση ανατρέψει αυτή της Κομισιόν, η Επιτροπή μπορεί να αρνηθεί εκ νέου την πρόσβαση, χρησιμοποιώντας ίσως μία διαφορετική δικαιολογία. Παράλληλα, η ύπαρξη τεχνικών και νομικών μέσων ανάκτησης θα κρίνει το εάν τα SMS δουν τελικά το φως της δημοσιότητας. Οδηγία της ΕΕ επιτρέπει στους τηλεπικοινωνιακούς φορείς να αποθηκεύουν ορισμένα μεταδεδομένα που σχετίζονται με μηνύματα για σκοπούς ερευνών, ωστόσο υπάρχουν διατάξεις που στοχεύουν στην προστασία της ιδιωτικής ζωής των πολιτών θα αποδυνάμωναν τις πιθανότητες να δουν ποτέ το περιεχόμενο των ίδιων των SMS. Εξακολουθούν όμως να υπάρχουν τα SMS; «Σε μια τέτοια περίπτωση, κανείς δεν δεσμεύεται για το αδύνατο και η Επιτροπή θα μπορούσε να αποφύγει τις συνέπειες», είπε ο Μπουμπασιρ.
- Το πολιτικό timing για τη φον ντερ Λάιεν
Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου αναμένεται στις αρχές του 2024, όταν ξεκινά η προεκλογική εκστρατεία της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Φυσικά και μία απόφαση κατά της φον ντερ Λάιεν θα μπορούσε να αποτελέσει πρόβλημα στην πολιτική της ατζέντα, καθώς η ίδια πιθανότατα επιδιώκει την επανεκλογή της ως πρόεδρος της Επιτροπής, ή μία άλλη θέση ανάλογου προφίλ. Αλλά εάν η Κομισιόν χάσει τη δίκη, θα έχει περιθώριο δύο μηνών για έφεση, ενώ συνήθως χρειάζονται τουλάχιστον εννέα μήνες για να βγει νέα απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου – κάτι που θα μπορούσε να γίνει το 2025.
- Πιθανή η αλλαγή στάσης των αξιωματούχων της ΕΕ
Ο πυρήνας της υπόθεσης είναι εάν οι πολίτες θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε έγγραφα που είναι κομβικά για αποφάσεις -συμπεριλαμβανομένων των εφήμερων ψηφιακών μηνυμάτων- και από αυτήν την άποψη, η απόφαση θα μπορούσε να αποτελέσει δικαστικό προηγούμενο σε θέματα διαφάνειας εντός της ΕΕ. Ο Κουρόν είπε ότι μια θετική απόφαση πιθανότατα θα ωθήσει τους νομοθέτες προς διατάξεις για την προστασία των πολιτικών υψηλού επιπέδου της ΕΕ (και τους εαυτούς τους) από το να παρέχουν πλήρη πρόσβαση στα SMS τους. «Αν θεωρούσαμε ότι τα γραπτά μηνύματα είναι κοινοποιήσιμα, τότε όλα αυτά που αποστέλλονται από Επιτρόπους, και γιατί όχι από τους διαχειριστές και [μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου], θα μπορούσαν, σε κάποιο βαθμό, να είναι κοινοποιήσιμα».
- Η φον ντερ Λάιεν δεν είναι υπεράνω του νόμου
Πέρα από τη δίκη για τη μήνυση των NYT, τρεις άλλες υποθέσεις που σχετίζονται με τα συμβόλαια εμβολίων της ΕΕ εξακολουθούν να εκκρεμούν. Παρά τη σιωπή, τα ερωτήματα γύρω από τις διαπραγματεύσεις εξακολουθούν να ισχύουν και δεν πρόκειται να σιγήσουν σύντομα.
